Avropa və amerika öLKƏLƏRİNİN Ən yeni tariXİ

Faşist diktaturası böhranının dərinləşməsi. 60-cı illərdə faşist rejiminin böhranı dərinləşdi. Bunun bir səbəbi də dünyada demokratik qüvvələrin təsirinin artması idi. Portuqaliya müstəmləkə sistemi dağılmağa, antifaşist hərəkat yüksəlməyə başladı.

Portuqaliyanın iqitsdi inkişafı bu dövrdə nisbətən yüksələn xətlə gedirdi. Hər il orta hesabla milli ərzaq məhsulları 6,2%, əmək məhsuldarlığı 7,2% artdı. İqtisadiyyatın strukturunda dəyişiklik yarandı. Neft-kimya, poladəritmə, elektrik və radio-texnika, avtomobil sənayesi xeyli inkişaf etdi. Xarici kapitalın nüfuzu gücləndi. 1965-ci il qanunu ilə ona böyük üstünlüklər verildi. Turizm və hərbi istehsalla bağlı sahələrə xüsusi diqqət yetilirməyə başladı. Lakin bununla belə ölkədə yenə də çoxlu xırda müəssisələr var idi.

Faşist rejimindən ölkə əhalisinin narazılığı bu dövrdə daha da artdı. 1961-ci ilin yanvarında başda müxalifət xadimi E.Qalva olmaqla antifaşist qrup «Santa Marion» laynerini tutdu ki, bu da dünyada böyük əks-səda verdi. 1961-ci ilin yanvarında keçmiş prezident marşal Kraveyro ilə müdafiə naziri general Batelya Monqol dövlət çevrilişinə cəhd etdilər. 1961-ci ilin yanvarında ölkədə böyük siyasi nümayiş keçirildi. 1962-1963-cü ildə də belə nümayişlər keçirildi.

Bu dövrdə Portuqaliya müstəmləkələrində də milli-azadlıq hərəkatı gücləndi. 1961-cı ilin fevralında Anqolada milli zülmə qarşı silahlı mübarizə başlandı. 1963-cü ildə Qvineyada, 1964-cü ildə Mazambikdə də azadlıq mübarizəsi gücləndi.

Alvaro Kunyal 1961-ci ilin martında Portuqaliya Kommunist partiyasının baş katibi seçildi. 1962-ci ildə Milli-azadlıq vətənpərvərlik cəbhəsi təşkil edildi. 1964-cü ildə onun çərçivəsində İnqilabi Hərbi Komitə təşkil edildi. Bu antifaşist qüvvələrin təşkilində mühüm addım idi. Salazarçılar kütləvi həbsləri davam etdirirdilər. 1963-cü ildə Tarrafalda «ölüm düşərgəsi»ni təkrar açdılar. Bütün ictimai təşkilatların, o cümlədən Yazıçılar ittifaqının fəaliyyəti qadağan edildi. Demaqoq şüarlardan istifadə etdilər ki, güya müstəmləkələrdə Vətənin mənayefi naminə müharibə aparırlar. Portuqaliya Birləşmiş Ştatları yaratmaq təşəbbüsü də uğursuz oldu.