Avropa və amerika öLKƏLƏRİNİN Ən yeni tariXİ

Belçika XX əsrin 80-90-cı illərində
80-cı illərin əvvəlindəki iqtisadi böhran Belçikanı çox bərk sarsıtdı. 1980-1983-cü illərdə sənaye məhsulu 9 % aşağı endi. İstehsalın düşməsi sənayenin bütün sahələrini əhatə etdi. Böhran ən çox özünü əlvan və qara metallurgiya, neft, kimya, avtomobilqayırma, dəri-ayaqqabı, toxuculuq, maşınqayırma sənayesində göstərdi. Belçika frankının dəyəri aşağı düşdü.

1983-cü ildə 510 min adam işsiz idi. Minlərlə firma iflasa uğradı. Kənd təsərrüfatı məhsulları da azaldı.

Daxili siyasi vəziyyət də kəskinləşdi. 1983-cü ildə üç dəfə böhranlı vəziyyət yarandı. Əmək haqqı donduruldu, pensiyalar azaldıldı, işsizlərə verilən yardımlar ixtisar edildi. Hökumət qara metallurgiya sənayesini yenidən təşkil etmək üçün əlavə maliyyə vəsaiti ayırdı.

1983-cü ildə dövlət quruluşu islahatının birinci mərhələsi keçirildi.

Valloniya və Flandriyada icraedici hakimiyyət orqanları təşkil edildi. Nəticədə ölkədə mürəkkəb və nəhəng sistem-qanunverici və icraedici hakimiyyət orqanları sistemi yaradıldı.

1981-ci ilin martın sonunda iqtisadi çətinliklərdən yaxa qurtara bilməyən Martens hökuməti istefa verdi. Yeni hökumətə Xristian Xalq Partiyasının lideri M.Eyskens başçılıq etdi. Bir neçə aydan sonra o da istefaya getməli oldu. 1981-ci ilin noyabrın 8-də Belçikada növbədənkənar parlament seçkilri keçirtdi. Seçkilər təkcə nümayəndələr palatasına, senata deyil, Flandriya, Valloniya və Brüsseldəki regional qanunvericilik orqanlarına da keçirildi.

V.Martens 1981-ci ilin dekabrın 17-də yaradılan koalision hökumətə başçılıq etdi. Yeni hökumət də “İqtisadiyyatın sağlamlaşdırılması” metodlarını dəyişdirmədi. Lakin böhranın dərinləşməsi parlamenti 1982-ci ilin yanvarında hökumətə fövqəladə səlahiyyətlər verməyə məcbur etdi. Onlar xüsusi bölməyə maliyyə yardımını genişləndirmək və əhalinin alıcılq qabiliyyətini aşağı salmaq məqsədi ilə bir sıra kompleks tədbirlər həyata keçirdilər.

1982-ci ilin fevralın 21-də Belçika frankının devalyasiyası keçirildi ki, bu da sadə adamların büdcəsinə zərbə vurdu. Bu tədbirlər nəticəsində Belçika mallarının dünya bazarında rəqabət qabiliyyəti yüksəldi və ölkənin maliyyə vəziyyəti yaxşılaşdı. 1985-ci ilin noyabrında keçirilən parlament seçkiləri əvvəlki sağ mərkəz koalisiyalı hökumətin V.Martens başda olmaqla hakimiyyətdə qalmasına səbəb oldu.

Böhran şəraitində zəhmətkeşlərin tətil mübarizəsi gücləndi. 80-cı illərdə antimüharibə hərəkatının geniş miqyas alması xarakterik hal idi. Amerika raketlərinin Belçikada yerləşdirilməsi kəskin etiraz mitinqlərinə səbəb oldu. 1985-ci ilin oktyabrın 20-də 100 minlərlə antimüharibə manifesti keçirildi.

Bütün bunlarla bərabər Belçika hökuməti daim NATO-ya və AİB- ə sədaqətini nümayiş etdirirdi. 1985-ci ilin martında o, NATO-nun təzyiqi ilə ölkədə ABŞ qanadlı raketlərinin yerləşməsinə razılıq verdi.

1989-cu ildə ölkədə dövlət quruluşunun islahatı keçirildi. Ölkənin federativ quruluşundakı xüsusiyyətlər nəzərə alındı. 1993-cü ildə Belçikanın yeni kralı II Albert oldu. 1994-cü ildə ölkə konstitutsiyasında dəyişikliklər edildi. 1995-ci ildə keçirilən parlament seçkilərində Sosial-xristian partiyası qələbə qazandı. Onun lideri E.L.Dean koalisiyalı hökumət təşkil etdi. 90-cı illərin ikinci yarısında ölkənin iqtisadi inkişafı sürətləndi. Belçikanın istehsal etdiyi məhsullar özünün yüksək texniki səviyyəsi ilə fərqlənirdi. 90-cı illərdə də Belçika NATO-da fəaliyyətini davam etdirməklə yanaşı ATƏT, Aİ, BMT və digər beynəlxaq təşkilatların fəaliyyətində də yaxından iştirak edirdi. Müasir dövrdə Belçikanın xarici siyasətində Avropa ölkələri ilə inteqrasiya mühüm yer tutur.