Axborot tehnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi Muhammad Al-Xorazmiy nomidagi

3-MAVZU SHARQ VA G‘ARB MUTAFAKIRLARINING IJODIDA ODAM VA OLAM MUAMMOLARI.
REJA:

1. Qadimgi Yunon falsafasining jahon falsafasi taraqqiyotiga qo‘shgan hissasi (Milet maktabi, Suqrot, Aflotun, Arastu).

2. O‘rta asr G‘arb falsafasi rivojlanishining umumiy belgilari (apologetika va patristika, sxolastika. Nominalizm va realizm. Foma Akvinskiy ta’limoti).
3. G‘arb Uyg‘onish davri va falsafiy tafakkurning rivojlanish xususiyatlari.
4. Yangi va eng yangi davr falsafasining ustuvor yo‘nalishlari (F.Bekon, R.Dekart, B.Spinoza, I.Kant, L.Feyyerbax, V.Gegel).
Javoblar
1. Bu davrda Qadimgi Yunon falsafasi, jahon falsafasi taraqqiyoti uchun katta hissa qo‘shgan bo‘lib, Milet maktabi, Suqrot, Aflotun, Arastu kabi filosoflar o‘z fikrlarini rivojlantirish va tarixiy rivojlanishga katta ta’sir ko‘rsatganlar. Ular jahon falsafasining asosiy mablag‘larini shakllantirishda, ilmiy metodlarni rivojlantirishda va insoniyatning ma’naviyoti, adolat va insaf, ijtimoiy tartib va huquq muammolari bilan shug‘ullanishda muhim ahamiyatga ega bo‘lgan fikrlarni o‘zlashtirishganlar.
Qadimgi Yunon falsafasi tarixi, jahon falsafasi taraqqiyoti va insoniyatning ma’naviyoti, adolat va insaf, ijtimoiy tartib va huquq muammolari bilan shug‘ullanishda o‘z ta’sirini ko‘rsatib kelganligi bilan birga, Islomiy falsafa ham jahon falsafasi taraqqiyotiga katta hissa qo‘shgan bo‘lib turadi. Bu esa jamiyatning rivojlanishi, inson huquqlari va adolatni ta’minlashda Islomiy falsafaning hozirgi kunda ham muhim ahamiyatga ega bo‘lganligini ko‘rsatadi.
2. O‘rta asr G‘arb falsafasi rivojlanishi apologetika va patristika, sxolastika, nominalizm va realizm, Foma Akvinskiy ta’limoti kabi belgilardan iborat bo‘lib, bu davrda G‘arb falsafasi o‘zining o‘ziga xos yondashuvlarni rivojlantirgan. Apologetika va patristika, diniy mantiqiy muammo-larni hal etishga va diniy aqidalar haqida dalillar keltirishga bo‘lgan e’tibor qaratilgan. Sxolastika esa diniy aqidalar bilan ilmiy fikrlar o‘rtasidagi munosabatlarni o‘rganishga va mantiqiy muammolarni hal etishga bag‘ishlangan. Nominalizm va realizm esa asosiy falsafa mamlakatlarida ma’naviy va mantiqiy muammolarni hal etish uchun foydalanilgan metodlarni ifodalagan. Foma Akvinskiy ta’limoti esa Aristotel falsafasini Islomiy falsafa integratsiya qilish bilan bog‘liq. Bu belgilar O‘rta asr G‘arb falsafasi rivojlanishining asosiy yondashuvlarini ifodalaydi.
3. G‘arb Uyg‘onish davri, O‘rta asrda (XI-XV asrlar) G‘arb falsafasining rivojlanishi va o‘zgarishi bilan bog‘liq. Bu davrda falsafiy tafakkur o‘ziga xos xususiyatlar bilan ajralib turadi. Misollar bilan, apologetika va patristika diniy mantiqiy muammolarni hal etishga va diniy aqidalar haqida dalillar keltirishga e’tibor qaratilgan, sxolastika diniy aqidalar bilan ilmiy fikrlar o‘rtasidagi munosabatlarni o‘rganishga va mantiqiy muammolarni hal etishga bag‘ishlangan, nominalizm va realizm asosiy falsafa mamlakatlarida ma’naviy va mantiqiy muammolarni hal etish uchun foydalanilgan metodlarni ifodalagan. Foma Akvinskiy ta’limoti esa Aristotel falsafasini Islomiy falsafa integratsiya qilish bilan bog‘liq bo‘lib, bu O‘rta asr G‘arb falsafasi rivojlanishining asosiy yondashuvlarini ifodalaydi.
4. F.Bekon, R.Dekart, B.Spinoza, I.Kant, L.Feyyerbax, V.Gegel kabi falsafa mutaxassislarining faoliyatlariga ko‘ra, yangi va eng yangi davr falsafasi O‘rta asr G‘arb falsafasidan ajralib turadi. Bekonning empirizmi, Dekartning rasyonalizmi, Spinoza va Kantning idealizmi, Feyyerbax va Gegelning marksizmi kabi yo‘nalishlari yangi falsafiy nazariyalarni rivojlantirib, g‘arb falsafasining yangi bosqichga o‘tishiga olib kelgan. Bu davrda falsafiy fikrlar ilmiy tadqiqot va rivojlanishga katta ta’sir qo‘llab-quvvatlashgan va yangi g‘oyalar, nazariyalar va metodikalar paydo bo‘lgan.