Ayrı-seçkilik әleyhinә Avropa hüququ üzrә mәlumat kitabı
Konvensiyada nəzərdə tutulan
Yüklə 1,45 Mb.
|
|
3.3.1.2. Konvensiyada nəzərdə tutulan
hüquqların əhatə dairəsi 14-cü Maddənin tətbiqi zamanı AİHM, AİHK-in əhatə dairəsini geniş təfsir edib: • İlkin olaraq, AİHM açıq şəkildə bəyan edib ki, maddi hüququn birbaşa pozuntusu olmadığı hallarda belə, Məhkəmə şikayətlərə maddi hüquq ilə birlikdə götürülmüş 14-cü Maddə əsasında baxacaq; 86 • İkincisi, o, müəyyən edib ki, AİHK-in əhatə dairəsi təmin olunan hüquqlar siyahısından kənara çıxır. Bu səbəbdən, işin faktlarının AİHK ilə müdafiəsi nəzərdə tutulan məsələlərə aid olması yetərli ola bilər. Məsələn, Zarb Adami Maltaya (Zarb Adami v. Malta) qarşı işdə ərizəçi andlılar məhkəməsi üzvləri (juri) 87 xidmətinə çağırılmış kişilərin sayının çox olması ilə qeyri-proporsionlallığın yaranmasına görə cinsi ayrı-seçkilikdən şikayət etmişdi. AİHK-in 4(2)-ci Maddəsi məcburi əməyi qadağan edir. Lakin, Maddə 4(3)(d) qeyd edir ki, “normal vətəndaş öhdəlikləri” özündə “məcburi əməyi” ehtiva etmir. Buna baxmayaraq, AİHK müəyyın edib ki, bu Maddə ilə “normal vətəndaş öhdəlikləri” əhatə ol- unmasa da (başqa sözlə AİHK juri xidmətindən azad edən hüquq təyin etmir), işin faktları bu hüququn əhatə dairəsinə düşüb. Əsaslandırma olaraq göstərilib ki, “normal vətəndaş öhdəliyi” ayrı- seçkilik şəraitində tətbiq edildiyi zaman “qeyri-normal” ola bilər. Misal: E.B. Fransaya qarşı (E.B. v. France) işdə, yerli hakimiyyət orqanları öz partnyoru ilə yaşayan lezbiyanın övladlığa götürməklə bağlı şikayətini qəbul etməkdən imtina edib. 88 Ərizəçi 8-ci Maddənin 14-cü Maddə ilə birlikdə pozulduğunu iddia edib. AİHM qeyd edib ki, 72 Ayrı-seçkilik əleyhinə Avropa hüququ üzrə Məlumat kitabı _____________________________________ 86. Bax, məsələn, AİHM, Sommerfekd Almaniyaya qarşı( ECtHR, Sommerfeld v. Germany [GC] (No. 31871/96), 8 July 2003.) 87. AİHM Zarb Adami Maltaya qarşı (No. 17209/02), 20 İyun 2006. (ECtHR, Zarb Adami v. Malta (No. 17209/02), 20 June 2006.) 88. ECtHR, E.B. v. France [GC] (No. 43546/02), 22 January 2008. bu hadisədə ondan 8-ci Maddənin pozulması ilə bağlı qərar qəbul etmək xahiş edilməyib, belə ki, 8-ci Maddə nə ailənin qurulması, nə də övladlığa götürmə ilə bağlı məsələləri tənzimləmir. Bununla belə, AİHM qeyd edib ki, ayrı-seçkiliklə bağlı şikayət AHİK-də nəzərdə tu- tulan hər hansı bir hüquqa aid olmasa belə, hər hansı xüsusi hüququn əhatə dairəsinə düşə bilər. Məhkəmə müəyyən edib ki, Fransa milli qanunvericiliyində övladlığa götürmə ilə bağlı xüsusi hüquq olduğundan faktlar şübhəsiz 8-ci Maddənin əhatə dairəsinə düşür. İşin faktları əsasında o, həmçinin müəyyən edib ki, ərizəçinin cinsi oriyentasiyası hakimiyyət orqanlarının onun övladlığa götürmə ilə bağlı müraciətindən imtina etməsinə təsir edib, bu isə ərizəçiyə qarşı milli hüquqla övladlığa götürməyə icazə verilən digər şəxslərlə müqayisədə ayrı-seçkilik xarakterli münasibət idi. Misal: Sidabras və Džiautas Litvaya qarşı (Sidabras and Džiautas v. Lithuania) işdə ərizəçilər iddia edirdilər ki, Dövlət tərəfindən onların dövlət qulluğunda və bəzi özəl xidmət sahələrində işləməsinə məhdudiyyətin qoyulması, onların şəxsi həyatına hörmət hüququnun pozulmasına səbəb olub. 89 AİHK işləmək hüququna zəmanət vermir. Bununla belə, AİHM bu şikayətin 8-ci Maddənin əhatə dairəsinə düşdüyünü aşkar etdi. Buna səbəb hökumətin bu addımının “ərizəçilərin kənar dünya ilə əlaqələrinin genişləndirilməsinə ziyan vurmasına, bunun isə onların yaşayışını maddi cəhətdən təmin etməsində böyük çətinliklər yaratmasına və bunun nəticəsində şəxsi həyatlarının sarsılması ilə nəticələnməsinə səbəb olması idi” 90 Misal: Karson və başqaları Böyük Britaniyaya qarşı (Carson and Oth- ers v. UK) işdə ərizəçilər şikayət etmişdilər ki, Böyük Britaniya hökuməti onlara qarşı yaşayış yeri ilə bağlı ayrı-seçkilik törədib, belə ki, onların aldıqları təqaüdün Britaniyada və ya Britaniyanın ikitərəfli müqavilə bağladığı ölkələrdən birində yaşayan digər təqaüdçülər üçün nəzərdə tutulmuş qaydada artım məqsədi ilə nəzərdən keçirilməsindən imtina edib. 91 AİHM müəyyən etdi ki, AİHK-inn sosial sığorta və pensiya ödənişləri üzrə heç bir hüquq nəzərdə tutma- 73 Avropa ayrı-seçkilik əleyhinə hüququnun əhatə dairəsi _____________________________________ 89. ECtHR, Sidabras and Džiautas v. Lithuania (Nos. 55480/00 and 59330/00), 27 July 2004 90. Yenə də orada, paraq. 48 91. ECtHR, Carson and Others v. UK [GC] (No. 42184/05), 16 March 2010 masına baxmayaraq, dövlətin özünün belə hüquq yaradan norma müəyyən etməsi mülkiyyətlə bağlı maraqların yaranmasına səbəb ola bilər ki, bu maraqlar da 1 saylı Protokolun 1-ci Maddəsi ilə müdafiə oluna bilər. AİHM dövlət müavinətlərinin ödənilməli olması ilə bağlı çoxsaylı digər işlərdə də oxşar qaydada hesab etdi ki, həmin işlər, ya 1 saylı Protokolun 1-ci Maddəsinin 92 (mülkiyyət hesab edilərsə), 93 ya da 14-cü Maddənin tətbiq edilməsi məqsədi ilə 8-ci Maddənin (çünkü bu ailə və ya şəxsi həyata təsir edir) 94 təsiri altına düşəcək. Bu, xüsusən 3.2 Fəsildə müzakirə edilən vətəndaşlıq zəminində ayrı-seçkilik ilə əlaqədar işlərdə daha önəmlidir, belə ki, Aİ hüququ bu sahədə daha cox qadağan edicidir. Yüklə 1,45 Mb. Dostları ilə paylaş:
|