Az ə rbaycanda Pe şə

Maşın işlərinin yerinə yetirilməsində texniki şərtlər 
Maşında yerinə yetirilən yarı-ayrı əməliyyatların adları əl əməliyyatlarında olduğu kimidir. 
Məsələn, düymənin tikilməsi, maşında ilgəklərin işlənməsi və s. Bununla bərabər bir çox maşın 
əməliyyatlarının öz spesifik adları vardır. Kişi, qadın, habelə uşaq üst və yüngül geyimlərinin 
hazırlanmasında maşın işlərini yerinə yetirdikdə aşağıdakı texniki şərtlərə əməl edilməlidir: 
1.
Məmulatın bütün iç tikişləri əsas parçanın rəngindən olan sapla işlənməlidir 
2.
Sapların, maşın iynələrinin və tikişin sıxlığı əsas parçanın qalınlığına və yerinə yetirilən 
əməliyyatın xarakterinə görə standarta uyğun gəlməlidir 
3.
Yun və ipək parçalardan məmulat hazırlanmasında bütün xarici açıq tikişlər, elecə də 
ilgəklər və bəndləmələr ipək, yaxud sintetik saplarla işlənilir. Lavsan qarışıq kətan parçalardan hazırlanan 
məmulatlar üçün isə 50 №-li pambıq saplar tətbiq edilir. Bəzək tikişlərinin işlənilməsi üçün sapların rəngi 
modeldə nəzərdə tutulur. Bütün iç tikişlərinin işlənməsi üçün parçanın rəngində olan saplardan istifadə 
edilməlidir. 
4.
Bəzək tikişlərində sapların uclarını tərs üzə keçirib düyünləyir, yaxud 3-4 dənə əl sırığı 
ilə bərkidirlər. 
5.
Birləşdirici tikiş maşınında yerinə yetirilən bütün daxili tikişlərin (məsələn, yan, çiyin, 
qolun hissələrinin tikişləri) sonunu uzunluğu 0.7-1.0 sm olan irəli-geriyə 2 tikişlə bəndləyirlər; xüsusi 
maşında tikdikdə geriyə tikişin uzunluğu 1.5-2.0 sm olur. 
6.
Qapalı xətlər üzrə tikiş qoyulduqda (məsələn, qolu qol dibinə caladıqda, məmulatın 
ətəyini basdırdıqda) tikişin qurtaracaqları azı 1.5-2.0 sm bir-birinin üstünü örtməlidir. 
7.
Hissələrin bərkidici tikişlə işlənilməsi, baxyalanması və bəzək tikişlərinin qoyulması işləri 
yönəldici xətkeşlərin köməyi ilə yerinə yetirilir. 
8.
Birinin kəsiyi düz, o birinin çəpinə olan iki hissəni birləşdirdikdə çəpinə kəsikli hissənin 
maşının parça aparanının üstünə əvvəlcə, düz kəsikli hissəni isə onun üstünə qoyurlar. 
9.
Müxtəlif qalınlıqlı parçalardan olan hissələri birləşdirdikdə altdan qalın parçanı, onun 
üstünə nazik parçanı qoyub tikmək lazımdır. 
10.
Biri yığılmalı olacaq iki hissəni birləşdirdikdə altdan yığılacaq parçanı qoymaq lazımdır. 
11.
Bütün tikişlərin açıq kəsikləri işlənilməlidir. Hissələrin tikişlərinin açıq kəsiklərini pambıq, 
sintetik saplarla ilmələyirlər. 
1.4.2. Tələbələr üçün fəaliyyətlər 

Tələbələr iki qrupa bölünür. Birinci qrup iştirakçıları birlikdə birinci mövzu haqqında 6 
sual fikirləşir. İkinci qrup iştirakçıları birlikdə ikinci mövzu haqqında 6 sual fikirləşir. Sonra 
qruplar suallar olan vərəqləri bir-biri ilə dəyişir və tələbələr suallara cavablar verir. Diqqət 
etmək lazımdır ki, qruplarda sualların çoxuna cavab verən liderlər olmasın. Hər bir tələbənin 
suala cavab vermək şansı olsun. 

İki qrupa bölünün. Hər qrup iştirakçıları elə əyləşməlidir ki dairə yaratsınlar, lakın bu 
dairələr bir-birinin içində olacaq. Daxili dairənin iştirakçılarına müəllim əl tikişlərində texniki 
şərtlər haqqında fikir mübadiləsi aparmağı tapşırır. Bu zaman xarici dairənin iştirakçıları bu 
müzakirələrin şəffaf və əvvəlcədən müəyyən olunmuş və razılaşdırılmış şərtlərə uyğun 
aparılmasına nəzarət edir. Bu qrup bir növ müşahidəçi qrup olur. Müzakirələr bitdikdən 
sonra qruplar yerlərini dəyişdirir, yəni daxili dairədəki qrup xarici dairəni, xarici dairədəki 
qrup isə daxili dairəni təşkil edir. Bu zaman müəllim artıq daxili dairəyə maşın tikişlərində 
texniki şərtlər haqqında fikir mübadiləsi aparmağı tapşırır, və eyni qaydada işə davam 
edirlər. 

---

26 

Qruplara bölünün. Hər qrupa vatman kağızı verilir. Müəllim sual verir. Hər qrup sualın 
cavabını kağız üzərində yazır. Sonra kağızlar lövhədən asılır və verilmiş suallar ətrafında 
müzakirə aparılır. 

Tələbələr emalatxanada texniki şərtlərə əməl edərək əl və maşın işlərini yerinə 
yetirirlər. 
1.4.3. Qiymətləndirmə 
Öyrənmə prosesinə bağlı olan qiymətləndirmə meyarı: