Az eBook Archive
Yüklə 1,57 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
əvəzinə edə bilməz. Əgər bəxtin gətirsə və yüksək səviy-
yədə şüurlu insanlara rast gəlsən onlara birləşə və birlik- də mövcüdiyyət halı içində ola bilərsən, bu çox faydalı olar və prosesi daha da sürətləndirər. Bu halda sənin alo- vun daha tez alışacaq və daha güclü olacaq. Əgər yenicə alışmış odunu daha gur yananın üzərinə qoysaq və sonra onları ayırsaq, birinci odun daha gur yanacaq. Nədə olsa, bu elə eyni alovdur. Mənəvi müəllimin funksiyalarından biridə həmin alov olmaqdır. Səninlə işləyən bəzi terapist- lər özləri bu yolu keçmiş olduqları və idrak səviyyəsinə yüksələrək, özlərində müstəqil surətdə ən ali şüurlu möv- cudluq halı yaratdıqları halda bu funksiyanı yerinə yetirə bilərlər. 64 Qorxunun İlkin Səbəbi Siz qorxu haqqında bizim emosional ağrımızın təməlində dayanan bir hissə kimi danışdınız. Qorxu hissi hansı yollarla yaranır və niyə o, insanların həyatında bu qədər çoxdur? Qor- xu hissinin müəyyən qismi sadəcə sağlam özünümüdafiə tədbi- ri deyilmi? Əgər mən alovdan qorxmasam, barmağımı ona so- xar və yandırardım axı. Sənin barmağını alova soxmamağının səbəbi qorxu yox, yana biləcəyini bilməyindir. Lazımsız təhlükədən qorunmaq üçün sənə qorxu lazım deyil, minimal dərrakə və bir az da sağlam düşüncə kifayətdir. Bu cür praktik hallarda keçmişin müəyyən dərslərini mənimsəmək fay- dalıdır. Amma kimsə səni odla, ya da fiziki güc tətbiq et- məklə hədələyərsə, sən qorxuya bənzər nəsə hiss edə bi- lərsən. Sən instinktiv olaraq büzüşər və təhlükədən yayı- narsan, ancaq qorxmazsan. Səndə indi bizim haqqında danışdığımız qorxu hissinin yaranması üçün psixoloji şə- rait olmayacaq. Qorxu hissinin əmələ gəlməsinin psixoloji şərtləri hər hansı konkret, real, birbaşa və ani təhlükədən ayrılıqda mövcuddur. Qorxunun formaları çoxdur: məsə- lən, həyəcan, narahatlıq, xof, fobiya və s. Psixoloji qorxu- nun bu tipi indi baş verəndən yox, baş verə biləcək bir şey- dən qaynaqlanır. Sən indi məhz buradasan, amma ağlın gələcəkdədir. Bu həyəcan dolu bir aralıq yaradır. Əgər 65 öz ağlınla eyniləşmisənsə, indiki anın gücü ilə əlaqəni itirimisənsə, bu narahatlıq sənin dəyişməz qonağın ola- caq. Sən indiki anın öhdəsindən gələ bilərsən, ancaq zeh- ni proyeksiya ilə heç vaxt bacara bilməzsən – sən gə- ləcəyin öhdəsindən gələ bilməzsən. Bundan başqa, nə qədər ki özünü ağlınla, eyniləş- dirirsən,artıq dediyim kimi, eqon sənin həyatını idarə edəcək və onu viran qoyacaq. Onun xəyali təbiəti səbə- bindən və incə şəkildə işlənmiş, yaxşı düşünülmüş, mə- harətlə düzəldilmiş və sazlanmış müdafiə mexanizminə baxmayaraq, eqo son dərəcə zəif və müdafiəsizdir, daim təhlükədə olduğunu hiss edir. Yeri gəlmişkən, o elə məhz bu cürdür, hətta kənardan tamamilə özündənrazı görün- sə də. İndi isə emosiyanın bədəninizin beyninizə göstər- diyi reaksiya olduğunu xatırlayın. Bədən eqodan, idrakın yaratdığı bu yalançı“mən”dən fasiləsiz olaraq hansı mesajı alır? “Mən təhlükədəyəm” təhdidini. Bu daimi siqnalın tə- siri altında hansı emosiya yaranır? Əlbəttə ki, qorxu. Görünür, qorxunun çoxlu səbəbləri var. İtki qorxusu, uğursuzluq qorxusu, hər hansı bir zədə alma qorxusu və s. Lakin nəticə etibarilə, bütün qorxular eqonun ölüm və yox olma qorxularıdır. Eqo üçün ölüm həmişə yaxındakı tinin arxasında gizlənib. Sən özünü idrakla eyniləşdirmə durumunda olanda, ölüm qorxusu həyatının istənilən sa- həsinə təsir edir. 66 Məsələn, hər hansı mübahisədə haqlı çıxmaq, eyni- ləşdiyiniz zehni mövqeyi müdafiə etmək kimi, görünüşcə əhəmiyyətsiz və "normal" bir təlabatda ölüm qorxusun- dan qaynaqlanır. Əgər sən hər hansı zehni mövqe ilə eyniləşirsənsə, bu zaman haqsız olursansa, onda sənin zehnə əsaslanan mənlik hissin ciddi yox olmaq təhlükəsinə məruz qalır. Beləliklə, sən eqo olaraq haqsız olmağa tab gətirə bilmər- sən. Haqsız olmaq ölmək deməkdir. Müharibələrin baş- lanmasının, insanlar arasındakı saysız-hesabsız münasi- bətlərin pozulmasının başlıca səbəbi də budur. Elə ki özünü zehninlə eyniləşdirməyi dayandırdın, haqlı və ya haqsız olmağının mənlik hissi üçün heç bir əhəmiyyəti olmayacaq. O halda məcburi və dərindən dərk edilməmiş haqlı olmaq tələbatı daha mövcud olma- yacaq. Sən nə hiss etdiyini və düşündüyünü aydın və qəti şəkildə söyləyə biləcəksən, lakin bu artıq aqressivlikdən və ya müdafiə olunmaq zərurətindən irəli gəlməyəcək. Sənin mənlik duyğun daxilindəki daha dərin və həqiqi yerdən qaynaqlanacaq, idrakından yox. Özündə içindən doğulan müdafiə olunmaq arzusu- nun yaranmasını izlə. Sən nəyi müdafiə edirsən? Qeyri- həqiqi eyniləşməni, şüurunda yaranan obrazı, uydurma məxluqu? Bu məxluqun modelini dərk etməklə, onun əmələ gəlməsinə şahid olmaqla ondan ayrılırsan. 67 O zaman dərk olunmanın işığında dərk olunmamış model əriyib yox olacaq. Bu, sənin münasibətlərinə olduqca dağıdıcı təsir göstərən bütün mübahisələrə və güc oyunlarına son qoyacaq. Başqalarını əzmək gücün altında gizlənmiş zəiflikdir. Ona görə də, qorxu daim özünü öz idrakıyla eyniləş- dirənlərin yol yoldaşı olacaq və nəticə etibarilə öz həqiqi gücündən, kökləri Varlığa gedən dərin mənliklərindən qopacaq. İdrakının hüdudlarından kənara çıxan insanla- rın sayı olduqca azdır, ona görə də, qarşına çıxan hər kə- sin, ya da tanıdığın adamların əksəriyyətinin qorxu için- də yaşadığını tamamilə güman edə bilərsən. Qorxu hissi- nin yalnız intensivliyi və dərəcəsi dəyişir. O, həyəcan his- siylə qorxu arasında tərəddüd edir; bir tərəfdən aydın olmayan və dalğın narahatlıq, digər tərəfdən isə uzaq təhlükə. İnsanların əksəriyyəti onu ancaq daha ağrılı for- maya düşəndə dərk etməyə başlayırlar. Eqo Bütövlüyü Necə Axtarır Emosional ağrının eqoist şüur üçün xarakterik olan başqa bir aspekti dərinə kök atmış çatışmazlıq və səriştə- sizlik, natamamlıq duyğusudur. Bəzi insanlar bunu dərk edir, bəziləri yox. Bəzi insanlarda bu şüurlu, digərlərində şüursuzdur. Əgər o şüurludursa, narahatçılıq və davamlı 68 olaraq dəyərsizlik şəklində təzahür edir. Əgər o şüursuz- dursa, şiddətli bir arzu, istək və tələbat kimi hiss edilir. Bundan əlavə, insanlar öz xeyirləri üçün tez-tez tərif və mükafat dalınca qaça, içlərində hiss etdikləri boşluğu dol- durmaq üçün özlərini nələrləsə eyniləşdirə bilərlər. Bu halda onlar nəyə gəldi yiyələnmək istəyirlər: pula, uğura, hakimiyyətə, şöhrətə, yaxud xüsusi tanışlıq və əlaqələrə, əsasən də öz-özlərinə yaxşı görünmək, özlərini daha yax- şı realizə olunmuş və bütöv hiss etmək üçün. Lakin onlar hər şey əldə etsələr də, tezliklə boşluğun yerində qaldığı- nı görürlər, bunun dibi olmayan bir quyu olduğunu anla- yırlar. O zaman onlar bədbəxt olurlar, çünki artıq özlərini aldatmağa davam edə bilmirlər. Əlbəttə ki, onlar təbii olaraq özlərini aldatmağı davam etdirə bilərlər və edirlər, ancaq bunu etmək getdikcə çətinləşir. Nə qədər ki, sənin həyatını eqoist zehin idarə edəcək, əsl yüngüllüyü hiss edə bilməyəcəksən; hər hansı arzu- nun reallaşması kimi istədiyini aldığın qısa aralıqlar istis- na olunmaqla dinclik vəziyyətində, yaxud özünü daha tam ifadə etmək durumunda ola bilməyəcəksən. Eqo maddi nəsnələrə dayanılan mənlik hissi olduğundan, o zahiri şeylərlə eyniləşməyə ehtiyac duyur. O davamlı ola- raq həm müdafiə edilməyə, həm də qidalanmağa ehtiyac duyur. Eqonun geniş yayılmış eyniləşdirmə formaların- dan biri nəyəsə sahib olmaqdır. Məsələn, tutduğun və- zifə, yaxud sosial status və ictimai nüfuz, məlumatlılıq 69 dərəcəsi və təhsil səviyyəsi, fiziki durum və zahiri gö- rünüş, xüsusi qabiliyyətlər, şəxsi və ailə tərcümeyi-halı, inanc sistemi, o cümlədən, çox zaman siyasi, milli, irqi, dini və kollektiv identifikasiyanın digər formaları. Bunla- rın heç biri sən deyilsən. Bu səni qorxutmurmu? Bunu dərk etmək bir çarə ola bilərmi? Bunların hamısını gec-tez kənara atmalı olacaq- san. Bəlkə də, buna inanmaq sənin üçün hələ çətindir, ona görə də, mən qətiyyətlə səndən şəxsiyyətinin bu şey- lərdə olmadığına inanmağını istəyirəm. Sən bu barədə həqiqəti öz-özündən öyrənəcəksən. Onu uzaq başı ən son anda, ölümə yaxınlaşdığını hiss edəndə dərk edəcəksən. Ölüm sənin bütün qabığını soyub çıxaracaq. Həyatın sirri “ölənə qədər ölməkdə” və ölümün yoxluğuna inanmaq- dadır. |