Eynşteynə gösə, fəza və zaman ayrılmazdır. Mən bunu o
qədər də yaxşı anlamıram, ancaq düşünürəm ki, o zamanın fə-
zanın dördüncü ölçüsü olmasından danışır. O bunu “fəza-za-
man kontiniumu
9
” adlandırır.
Tamamilə doğrudur. Sənin zahirən fəza və zaman ki-
mi qəbul etdiyin şey nəticə etibarlə illüziyadır, ancaq
bununla belə əsl həqiqəti əks etdirir. Onlar Tanrının- sizin
ətrafınızda, zahiri mövcudluğa sahib olduqları kimi
anladığın - iki əsas atributu olan, sonsuzluq və əbədiyyət-
dir.
Həm fəza həm də zaman, sənin içində, səninki oldu-
ğu kimi öz həqiqi təbiətini də açığa vuran daxili bir ekvi-
valentə malikdir. O halda əgər fəzanın ekvivalenti dinc-
likdirsə, idraksızlığın sonsuz dərin reallığıdırsa, zamanın
9
Kontinuum
– Bir-birinə bağlı təzahürlərin, proseslərin cəmi.
189
daxili ekvivalenti mövcudluqdur, yəni əbədi Mövcudluq
anının dərkidir. Yada sal ki, onların arasında heç bir fərq
yoxdur. Sən fəzanı və zamanı içində Aşkar olmayan kimi
dərk edəndə, xarici fəza və zaman sənin üçün mövcud ol-
maqda davam edirsə belə, bu qat-qat az əhəmiyyətli ola-
caq. Dünya da sənin üçün mövcud olmaqda davam edər,
ancaq artıq səni sıxışdırıb məhdudlaşdırmaz. Ona görə
də, dünyanın ali təyinatı dünyada deyil, onun xaricində-
dir. Əgər fəzada (kosmosda) heç bir obyekt olmasaydı,
sən onu dərk edə bilməzdin, eynilə bu şəkildə Aşkar ola-
nı dərk etmək üçün də dünya zəruridir. Bəlkə də, sən
buddistlərin nə dediyini eşitmisən: “Əgər illüziya olma-
saydı, aydınlanma da olmazdı”. Aşkar olmayan özünü
məhz dolğun dünya vasitəsilə və nəticə etibarilə sənin va-
sitənlə dərk edir. Sən kainatın ilahi təyinatını həyata ke-
çirmək üçün buradasan. Ona görə bu qədər əhəmiyyət-
lisən!
Şüurlu Ölüm
Artıq haqqında danışdığım yuxu görmədən yat-
maqdan başqa, daha bir kanal var, ancaq o sanki qeyri-
ixtiyaridir, hətta məcburidir. O, fiziki ölüm anında qısa
müddət açılır. Əgər öz mənəvi-ruhi reallaşman üçün hə-
yatın boyu malik olduğun imkanlardan istifadə etməsən
190
belə, bədənin öldükdən sonra sənin üçün son kanal açıla-
caq.
Ölüm
ün kandarından dönən insanların çoxu, bu
təcrübə zamanı bu kanalı parlaq bir işıq kimi gördüklə-
rini bildiriblər. Onların bir çoxu xoşbəxt qayğısızlıq və
dərin dinclik hiss etdiklərini söyləyiblər. Tibet “Ölürlə
Kitabında” o, “Boşluğun rəngsiz işıq şüasının parıltısı”
kimi təsvir olunur və orada deyildiyi kimi, “sənin həqiqi
“mənliyindir”. Ancaq bu kanal çox qısa müddət üçün açı-
lır və əgər o ana qədər həyatında bircə dəfə də Aşkar
olmayanın yönləri ilə qarşılaşmamısansa, bu dəfə də əl-
dən qaçıracaqsan. İnsanların çoxu özündə həddən artıq
müqavimət qalığı, həddən artıq qorxu, hisslərindən həd-
dən artıq asılılıq, özlərini aşkar olan dünyanın atributları
ilə çox güclü eyniləşdirirlər. Odur ki, onlar bu kanalı gö-
rəndə, qorxub üzlərini çevirir, sonra isə huşlarını itirirlər.
Bundan sonra baş verənlərin çoxu məcburi və mexaniki
şəkildə olur. Əvvəl-axır başqa bir müəyyən doğum və
ölüm dövrü olacaq. Sadəcə onların mövcudluğu şüurlu
ölüm üçün yetərincə güclü olmayıb.
Belə çıxır ki, bu kanaldan keçmək yox olmaq anlamına gəlmir.
İstənilən digər kanaldan keçəndə olduğu kimi,
şəxsiyyətinin yox, əsl təbiətinin şüalanan işığı qalır.
İstənilən halda sənin şəxsiyyətində real və həqiqətən qiy-
191
mətli bir şey varsa, bu sənin işıq şüalandıran həqiqi təbiə-
tindir. O heç vaxt itmir. Dəyərli və həqiqi olan heç bir şey
itmir.
Ölümün yaxınlaşması və ölüm yəni fiziki bədənin
parçalanması mənəvi-ruhi reallaşma üçün çox gözəl im-
kandır. Biz ölümə diqqətsiz yanaşan mədəniyyət çərçivə-
sində yaşamağa başladığımız vaxtdan bu imkanı hər za-
man dramatik olaraq əldən buraxmışıq. Bunun kimi həqi-
qətən əhəmiyyətli olan hər şey diqqətdən kənarda qalır.
Hər bir kanal ölüm kanalıdır, saxta mənliyin ölü-
mü. Sən ondan keçərək öz kimliyini idrakının yaratdığı
psixoloji obrazdan almağı dayandırırsan. Ondan keçərək
bunun illüziya olduğunu anlamağa başlayırsan, eynilə
özünü bədəninlə eyniləşdirməyinin illüziya olması kimi.
Ölümün bütün mahiyyəti illüziyanın sonudur. Ölüm illü-
ziyaya bağlı olduğun dərəcədə ağrılıdır.
192
VIII
fəsil
Dostları ilə paylaş: |