Az ərbaycan 2012 İnsan hüQÜqlari üZRƏ hesabat qisa icmal
Yüklə 402,02 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Seçkil ər və siyasi iştirak
|
İnternet azadlığı
Hökum ət ümumilikdə internetə çıxışı məhdudlaşdırmamışdır, lakin internet provayderl ərdən lisenziya almaq və Rabitə və İnformasiya Texnologiyaları Nazirliyi ilə r əsmi müqavilə bağlamaq tələb edilmişdir. Beynəlxalq Telekommunikasiya İttifaqı t ərəfindən açıqlanmış statistik məlumatlara əsasən il ərzində ölkə əhalisinin təxminən 70 faizi internetd ən istifadə etmişdir.
Demokratiya f əallarının internet vasitəsilə apardıqları ünsiyyətə hökumət tərəfindən n əzarət olunduğunu göstərən əlamətlər olmuşdur. Yerli QHT-lərdən təşkil edilmiş “Onlayn İfadə Təşəbbüsü” koalisiyası tərəfindən noyabr ayında açıqlanmış hesabatda internetdə ifad
ə azadlığına qarşı olan ən mühüm təhlükənin burada tənqidi fikirlər bildirən şəxslərin dövl
ət orqanları tərəfindən hədəfə alınması göstərilmişdir. Bu cür fikirlərə etirazların keçirilm
əsinə çağırış, rəsmi şəxslərin korrupsiya əməllərinin ifşa edilməsi və yaxud prezident v ə onun ailə üzvlərinin tənqid olunması daxil edilmişdir. Bu kimi fəaliyyətlə m əşğul olan şəxslər həbs və yaxud digər formada cəzalanmaq təhlükəsi ilə üzləşmişlər. Azadlıq Axtarışında: Azərbaycanda Onlayn İfadə adlı hesabata əsasən internetdə ifadə azadlığından istifadə etdiyinə görə beş nəfər internet fəalı saxlanılmış və ya həbs edilmiş, bir n əfər isə cinayət əməlində ittiham edilmişdir. Müxalif
ətə məxsus olan internet saytlarına hücumlar olan zaman bəzi hallarda xidmətf göst
ərilməsindən imtina olunduğu barədə məlumatlar verilmişdir. Məsələn, müxalifətin Azadlıq qəzetinin internet saytı və xəbər portalı olan Kontakt internet səhifəsinə hücumlar olan zaman xidm ət göstərilməsindən imtina edilmişdir. İnternet saytlarına qadağaların qoyulması hallarının Naxçıvanda geniş yayıldığı bildirilmişdir.
Hökum
ət bəzi hallarda tədris azadlığını məhdudlaşdırmışdır. Məsələn, 2011-ci ildə keçirilmiş etiraz aksiyalarında iştirak etdiklərinə görə təhsil aldıqları institutlardan qovulmuş tələbələr Tural Abbaslı və Elnur Məcidlinin müvafiq olaraq Bakı Dövlət və Qərb Universitetl ərinə təkrar qəbul olunmaları ilə bağlı müraciətləri il ərzində dövlət orqanları t ərəfindən rədd edilmişdir. B əzi yerli müşahidəçilər, dövlət tərəfindən maliyyələşdirilən xaricdə təhsil proqramlarına hökum ətin keçirdiyi iştirakçıların seçim prosesinin qərəzli olması və burada siyasi m ənsubiyyətin nəzərə alınması ilə bağlı narahatlıqlarını bildirmişlər. Bu ittihamlar hökum ət tərəfindən rədd edilmişdir və aparılan seçim prosesinin şəffaf olduğu iddia edilmişdir. Müxalifət partiyalarının üzvləri məktəblərdə və universitetlərdə müəllim işinə düz
əlməkdə çətinliklərlə üzləşdiklərini bildirməyə davam etmişlər. Dövlət təhsil mü əssisələrində çalışan əksər tanınmış müxalifət partiyalarının üzvləri əvvəlki illərdə işdən qovulmuşlar.
QHT-l ərin məlumatına əsasən yerli icra hakimiyyəti orqanları bəzən azlıqların öz m ədəniyyətlərini ifadə etmələrinin qarşısını almışlar, məsələn mədəniyyət tədbirlərinin keçirilm əsini qadağan etmişlər. Talış dilində nəşr olunan “Tolışi-Sado” qəzetinin baş redaktoru Hilal M əmmədovun həbs olunmazdan bir neçə ay əvvəl dövlət orqanları t ərəfindən onunla əlaqə saxlanıldığı və talış mədəniyyət tədbirlərini təşkil etməyin qadağan edildiyi bildirilmişdir.
b. S ərbəst toplaşma və birləşmə azadlığı
S ərbəst toplaşma azadlığı
S ərbəst toplaşma azadlığı qanunla müəyyən edilir. Buna baxmayaraq təcrübədə hökumət s ərbəst toplaşma hüququnu sərt şəkildə məhdudlaşdırmışdır. 2 noyabr tarixdə Milli Məclis qanunvericiliy ə dəyişiklikləri qəbul edərək icazəsiz aksiyalarda iştirak edənlərə və t əşkilatçılara qarşı tətbiq olunan cərimələri əhəmiyyətli dərəcədə artırmışdır. Qəbul edilmiş d əyişikliklər iştirakçıların 300 manatdan 600 manata (337-755 ABŞ dolları) qədər c ərimələnməsinə və ya 15 gün inzibati qaydada saxlanılmasına və yaxud 160 saatdan 200 saata q ədər islah işlərinə cəlb olunmasına icazə verir. Təşkilatçılar isə 1500 manatdan 3000 manata (1900- 3800 ABŞ dolları) qədər cərimələnə, 15 gün inzibati qaydada saxlanıla və yaxud 200 saatdan 340 saata q ədər islah işlərinə cəlb edilə bilərlər.
Konstitusiyaya əsasən qrupların müvafiq icra hakimiyyəti orqanını əvvəlcədən xəbərdar etm
əklə sərbəst toplaşması nəzərdə tutulsa da, hökumət bu müddəanı əvvəlcədən icazə almaq t ələbi kimi şərh etməkdə davam etmişdir. Yerli dövlət orqanları keçirilən bütün yürüşlər üçün əvvəlcədən icazə alınmasını və müəyyən olunmuş ərazidə, həmişə şəhər m ərkəzindən çox uzaqda keçirilməsini tələb etməyə davam etmişlər. Əksər siyasi partiyalar v ə QHT-lər bu cür tələblərin qəbuledilməz və konstitusiyaya zidd olduğunu hesab etmişlər. Bütün ölkə ərazisində dövlət orqanları müntəzəm olaraq bildirişləri qəbul etm
əkdən imtina etmişlər və bu yolla sərbəst toplaşma azadlığını təmin etməmişlər.
Mart v ə aprel aylarında dövlət orqanları üç ictimai nümayişin keçirilməsinə icazə vermişlər v ə bunların hamısı Bakının ətraf ərazilərində, hər hansı ictimai nəqliyyatın olmadığı yerl ərdə keçirilmişdir. Siyasi gənc qruplar tərəfindən təşkil edilmiş nümayişlərdən biri 17 mart tarixd ə keçirilmişdir və digəri müxalifətin təmsil olunduğu İctimai Palata tərəfindən 8 apreld ə baş tutmuş və burada təxminən 2500 nəfər iştirak etmişdir. 8 aprel tarixdə keçirilmiş nümayiş ərəfəsində doqquz nəfər müxalifət fəalı broşür paylayan zaman dövlət orqanları tərəfindən saxlanılmış və polisə müqavimət göstərməkdə ittiham edilmişlər; saxlanılanlardan biri dərhal azad edilmiş və səkkiz nəfər barəsində bir gündən 15 günə q ədər inzibati həbs cəzası çıxarılmışdır. May ayında keçirilmiş Avroviziya Mahnı Müsabiqəsindən bir neçə həftə əvvəl gənclər və müxalif ət fəalları demokratik islahatların keçirilməsi və hökumətin istefası tələbi ilə bir sıra icazəsiz dinc etirazlar təşkil etmişlər. Bu etiraz aksiyaları tez bir zamanda və güc tətbiq edilm
əklə dövlət orqanları tərəfindən dağıdılmış və bir neçə iştirakçı müvəqqəti saxlanılmışdır. 21 may tarixdə Bakının mərkəzində müxalifətin keçirdiyi dinc etirazlar zamanı dövlət orqanları tərəfindən 41 nümayişçi saxlanılmışdır. Etiraz aksiyası Avroviziya müsabiq
əsi ilə əlaqədar olaraq Bakıya gəlmiş beynəlxalq media tərəfindən işıqlandırılmış v ə bir neçə etirazçıya mülki geyimdə olan şəxslər və polis əməkdaşları tərəfindən xəsarət yetirildiyini göst ərən görüntülər yayılmışdır. “Amnesty İnternational” təşkilatı dinc etirazları yatırdığına görə hakimiyyət orqanlarını tənqid etmişdir. İkinci misalda, 24 may tarixd
ə Bakının dənizkənarı bulvar ərazisində İctimai Palatanın icazəsiz etiraz aksiyası keçirm
əyə cəhd göstərməsi zamanı 35-60 nəfər müxalifət fəalı polis və mülki geyimli şəxslər tərəfindən saxlanılmışdır. Etirazçılar zorla əvvəlcədən təşkil olunmuş mikro-avtobuslara v ə avtobuslara yerləşdirilmiş və yerli polis məntəqəsinə aparılmışdır, burada onlar t əxminən yeddi saat saxlanılmış, inzibati qaydada ittiham olunmuş və azad edilmişlər. Üç nəfər etirazçı barəsində altı gün həbs cəzası çıxarılmış və doqquz nəfər 25 manata (31 ABŞ dolları) qədər cərimələnmişdir. Yerli və beynəlxalq QHT-lər dövlət orqanlarını həddindən çox güc tətbiq etdiklərinə görə tənqid etmişlər.
Dövl ət orqanları sanksiyalaşdırılmamış etiraz aksiyalarına əsassız məhdudiyyətlər tətbiq etmiş, siyasi müxalifətə qarşı keçirilən etirazların hətta əvvəlcədən rəsmi xəbərdarlıq t əqdim olunmadığı halda belə baş tutmasına icazə vermişdir. Məsələn, 25 may tarixdə müxalif ət liderlərindən birinin evinin qarşısında keçirilmiş icazəsiz yürüşdə iştirak etmiş iqtidar yönüm lü nümayişçilər nə saxlanılmış, nə də ki, həbs olunmuşlar; nümayişçilər müxalif ət liderini “satqın” adlandırmış və homoseksuallığa qarşı olan geniş yayılmış düşüncələrdən istifadə edərək onun cinsi oriyentasiyası barədə iddialar səsləndirmişlər.
Birl əşmə azadlığı
S ərbəst birləşmə azadlığı qanunla müəyyən olsa da, təcrübədə hökumət bu hüququ m əhdudlaşdırmışdır. Bir sıra müddəalar, o cümlədən bütün təşkilatların Ədliyyə Nazirliyi v ə ya Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsi tərəfindən qeydiyyatdan keçməsi tələbi hökum ətin siyasi partiyaların, dini qrupların, müəssisələrin və QHT-lərin fəaliyyətinə n əzarət etməsinə imkan verir. Qanunda hökumətin qeydiyyatla bağlı müraciət qəbul edildikd ən sonrakı 30 gün ərzində bu müraciətə baxması tələb olunsa da, qeyri-müəyyən, yorucu v ə qeyri-şəffaf qeydiyyat prosedurları müraciətlərə baxılmasını uzun müddət l əngitmiş və vətəndaşların birləşmək azadlıqlarının məhdudlaşdırılmasını davam etdirmişdir. Məsələn, 2011-ci ilin mart ayında dövlət orqanları “Human Rights House” (İnsan Hüquqları Evi) təşkilatına öz fəaliyyətini dayandırmaq barədə göstəriş vermiş və bu qrupun il ərzində fəaliyyət göstərməsinin qarşını almağa davam etmişlər (bax bölmə 5).
ə qəbul edilmiş və ölkədə fəaliyyət göstərən beynəlxalq QHT-lərin Ədliyyə Nazirliyi, Milli T əhlükəsizlik Nazirliyi və Xarici İşlər Nazirliyi tərəfindən qeydiyyatdan keçm
əsini nəzərdə tutan qanunun icrası ilə əlaqədar 2011-ci ilin mart ayında hökumət qərar q əbul etmişdir. QHT-lərdən “Azərbaycan xalqının milli və mənəvi dəyərlərini” d əstəklədiklərini nümayiş etdirmək və dini və siyasi təbliğat fəaliyyətlərində iştirak etm əməyə öhdəlik götürmək tələb olunur. Qərarda təkrar qeydiyyat proseduru ilə bağlı hər hansı vaxt məhdudiyyəti göstərilmir və QHT-lər prosedurların icrasının gecikməsindən və yorucu olmasından şikayət etmişlər.
Avropa Şurasının Venesiya Komissiyası tərəfindən 2011-ci ilin oktyabr ayında verilmiş r əydə QHT-lər haqqında bu qanunun insan haqları normalarına uyğunluğu barədə bir sıra narahatlıqlar ifadə edilmiş və qeyd olunmuşdur ki, “fəaliyyət göstərə bilməsi üçün lazım olan hüquqi şəxs statusu əldə etməzdən öncə hər hansı QHT-in baxışlarını, fəaliyyətini və davranışını müəyyən etmək vətəndaş və siyasi hüquqların müdafiəsinin əsasını təşkil edən başlıca dəyərlərə ziddir”.
QHT-l
ər haqqında qanun sərbəst birləşmə azadlığını məhdudlaşdırır, belə ki, qanunda QHT-l
ərin filial rəhbərlərinin müavinlərinin Azərbaycan vətəndaşı olması və xarici QHT-l
ərin fəaliyyətə başlamazdan əvvəl hökumətlə müqavilə bağlaması tələb edilir. Bundan
əlavə QHT-lər haqqında qanuna dəyişikliklərin edilməsini nəzərdə tutan prezident f ərmanında QHT-lərin aldıqları bütün qrantların Ədliyyə Nazirliyi tərəfindən qeydə alınması tələb edilir.
B əzi mütəxəssislər ilin sonunda təxminən 1000 QHT-in qeydiyyatdan keçmədiyini bildirmişlər. Ədliyyə Nazirliyi il ərzində 172 QHT-ni və 2011-ci ildə 144 QHT-ni qeydiyyatdan keçirdiyini bildirmişdir.
Dini etiqad azadlığı
Bax Dövl ət Departamentinin www.state.gov/j/drl/irf/rpt internet s əhifəsində yerləşdirilmiş
d. S ərbəst hərəkət azadlığı, məcburi köçkünlər, qaçqınların müdafiəsi və vətəndaşlığı olmayan şəxslər
Ölk ə daxilində sərbəst hərəkət azadlığı, xaricə səfər, mühacirət və repatriasiya qanunla mü əyyən olunur, lakin hökumət bəzi hallarda, xüsusilə məcburi köçkünlərin sərbəst h ərəkət azadlığını məhdudlaşdırmışdır.
Hökum
ət məcburi köçkünlərə, qaçqınlara, geri qayıdan qaçqınlara, sığınacaq axtaranlara, v ətəndaşlığı olmayan şəxslərə və aidiyyəti olan digər şəxslərin müdafiəsi və onlara yardım göst ərilməsi istiqamətində BMT-in Qaçqınların İşi üzrə Ali Komissarlığı (UNHCR) və dig ər humanitar təşkilatlarla əməkdaşlıq etmişdir. Qaçqın statusunun müəyyən olunması da daxil olmaqla qaçqınlarla bağlı olan bütün məsələlərə Dövlət Miqrasiya Xidməti cavabdeh olmuşdur. Beynəlxalq QHT-lər bu idarənin fəaliyyətinin səmərəli olmadığı və şəffaf f əaliyyət göstərmədiyi barədə məlumatlar verməkdə davam etmişlər. Xaric
ə səfər: Hökumət Xalq Cəbhəsi Partiyasının sədri Əli Kərimlinin pasportunu yenil
əməkdən imtina etməklə 2006-cı ildən bəri onun xaricə səfər etməsinin qarşısını almışdır. Hökumət bunun ona qarşı 1994-cü ildə qaldırılmış mülki iddia ilə əlaqəli olduğunu bildirmişdir, baxmayaraq ki, iddianın qaldırıldığı vaxtdan sonra hər hansı etiraz olmadan K ərimlinin pasportu bir neçə dəfə yenilənmişdir. Kərimli bu qərardan şikayət etsə d ə, onun bu şikayəti məhkəmə sisteminin bütün instansiyaları tərəfindən rədd edilmişdir. 2009-cu ild ə Kərimli, İnsan Hüquqları üzrə Avropa Məhkəməsinə müraciət etmişdir və ilin sonuna olan m əlumata əsasən bu şikayətə baxılmamışdır.
ərbi xidmət yaşına çatmış şəxslərin xaricə səfər etməzdən öncə hərbi qurumlarda qeydiyyatdan keçm əsi qanunla tələb edilir. Ali təhsilini davam etdirmək istəyən şəxslər öz t əhsillərini başa vurmaq üçün möhlət istəyə bilərlər. Hərbi xidmət haqqında qanunda magistratura v ə ya aspirantura pilləsində təhsil alanlar üçün möhlət nəzərdə tutulmamışdır, lakin buna baxmayaraq h ərbi çağırış komissiyaları qəbul haqqında illik sübut təqdim etdikd ən sonra belə möhlətlər vermişlər. Milli təhlükəsizliyə dair informasiyaya çıxışı olan h ərbi işçilərin səfərlər etməsinə müəyyən məhdudiyyətlər tətbiq edilmişdir. Cinayət əməlində ittiham olunan və ya məhkum edilmiş və şərti cəzaya məhkum edilmiş şəxslərin xaric
ə səfər etməsinə icazə verilməmişdir.
Hökum ətin rəsmi siyasəti etnik erməni mənşəli vətəndaşların səfər etməsinə icazə versə də, aşağı vəzifəli dövlət qulluqçularının pasport almaq üçün müraciət etmiş etnik ermənilərdən çox vaxt rüşvət tələb etdikləri və ya onları hədələdikləri bildirilmişdir.
əcburi köçkünlər
İlin sonunda BMT-in Qaçqınların İşi üzrə Ali Komissarlığından (UNHCR) verilən m əlumata əsasən ölkədə qeydə alınmış 600 336 nəfər məcburi köçkün olmuşdur ki, onlar da 153 336 ail əni təmsil etmişlər. Onların əksəriyyəti Dağlıq Qarabağ münaqişəsi n əticəsində 1988 və 1993-cü illərdə öz evlərini tərk etmiş insanlardır. M əcburi köçkünlərdən yaşadıqları yeri dövlət orqanlarında qeydiyyata almaq tələb edilmişdir və onlar yalnız icazə verilmiş ərazilərdə yaşa bilmişlər. Sovet dövründən qalmış “propiska” sistemi əsasən Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ regionu və yeddi rayonu separatçıların nəzarətinə keçdikdən sonra öz evlərini tərk etmək məcburiyyətində qalmış şəxslərə tətbiq edilmişdir. Hökumət bu qeydiyyatın məcburi köçkünlərə göstərilən yardımı t əmin etmək üçün lazım olduğunu bildirmişdir. Məcburi Köçkünlüklə bağlı Monitorinq M ərkəzinə əsasən Bakı şəhərində yaşayan əksər məcburi köçkünlər öz yaşadıqları yerə qeydiyyata düşə bilməmişlər və ya rəsmi işə düzəlmək, dövlət yardımını almaq, tibbi xidm
ətdən, təhsildən yararlanmaq və ya pensiya almaq imkanları olmamışdır və əmlak almaqda ç ətinlik çəkmişlər.
BMT- in Qaçqınların İşi üzrə Ali Komissarlığının (UNHCR) verdiyi məlumata əsasən il ərzində hökumət təxminən 22 765 nəfərin təmsil olunduğu 4553 ailəni yeni evlərə köçürmüşdür. Yeni evlərə köçürülmə Ağcabədi, Goranboy, Abşeron və Qazax rayonlarında, eləcə də Bakı şəhərində baş vermişdir.
Sığınacaqlarla təminat: Sığınacaq və ya qaçqın statusunun verilməsi qanunla müəyyən olunur v
ə hökumət, bəzi qaçqınların müdafiəsinin təşkil olunması üçün Dövlət Miqrasiya Komit əsinin Qaçqın Statusunun Müəyyənləşdirilməsi Şöbəsi tərəfindən həyata keçirilən sistemi mü əyyən etmişdir. BMT-in Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığı (UNHCR) tərəfindən Az ərbaycanda 1465 nəfər (sığınacaq axtaranlar, UNHCR-ın səlahiyyəti çərçivəsində olan şəxslər və UNHCR-ın mandatına uyğun qaçqın kimi tanınmış şəxslər) qeydə alınmışdır və onlara BMT- in Qaçqınlar üzrəAli Komissarlığının (UNHCR) müdafiə məktubları təqdim edilmişdir; 27 nəfərin sığınacaq barədə müraciəti baxılma mərhələsində olmuşdur. Əvvəlki ill ərdə olduğu kimi, qaçqınlar arasında çoxluq təşkil edən üç ən böyük fəal əhali çeçenlər, əfqanlar və iranlılar olmuşlar.
Müv
əqqəti müdafiə:
Hökum ətin qaçqın kimi tanınmayan şəxslərə müvəqqəti müdafiə t əmin etmək üçün hüquqi mexanizmi yoxdur. Hökumət, qaçqın hesab etdiyi şəxslərə UNHCR t ərəfindən verilmiş müdafiə məktublarını qəbul etmişdir. Nəticədə UNHCR ölk ədə onun səlahiyyəti çərçivəsində olan əhali qrupları üçün bütün müdafiə və yardım f əaliyyətini göstərməkdə davam etmişdir. Çeçen, əfqan və iranlıların UNHCR tərəfindən onun s əlahiyyəti çərçivəsində olan şəxslər kimi qeydə alınmasına baxmayaraq, Azərbaycan Respublikasının yaşayış, qeydiyyat, qaçqın və məcburi köçkünlərin statusu haqqında qanunları polis tərəfindən qeydiyyata alınması tələb olunan və yaşamağa icazəsi olmayan bu şəxslərə şamil edilmir. Nə Dövlət Miqrasiya Xidməti tərəfindən qeydə alınmış, nə də ki, UNHCR-
ın məktubu əsasında müdafiə olunan qaçqınlara qanuni yolla işləməyə icazə verilm
əmişdir. V ətəndaşlığı olmayan şəxslər
V ətəndaşlıq ölkə ərazisində doğulmaqla və ya valideynlərin vətəndaşlığı əsasında mü əyyənləşdirilir. Vətəndaşlığı olmayan statusun alınması üçün müraciət etmək hüququ qanunla n əzərdə tutulur. Buna baxmayaraq bəzi şəxslər müraciət etmək üçün tələb olunan s ənədləri əldə edə bilməmişlər və bu səbəbdən də rəsmi qaydada qeydə alınmamışlar. V ətəndaşlıq haqqında qanuna əsasən xaricilər və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin v ətəndaşlıq alması çətindir. Dövl
ət Miqrasiya Xidmətinin açıqladığı statistik məlumatlara əsasən ilin sonunda ölkədə 1776 n
əfər vətəndaşlığı olmayan şəxs olmuşdur; buna baxmayaraq UNHCR tərəfindən 177 n əfər qeydə alınmışdır. Vətəndaşlığı olmayan şəxslərin böyük əksəriyyəti Gürcüstan və İrandan olan etnik azərbaycanlılar olmuşlar. QHT-lərin məlumatlarına əsasən çoxlu sayda dig
ər vətəndaşlığı olmayan şəxslər də olmuşdur və bu rəqəmlərin yüz və on minlərlə olduğu bildirilmişdir.
V ətəndaşların öz hökumətini dinc yolla dəyişmək hüququ konstitusiya və qanunla mü əyyən edilir. Buna baxmayaraq təcrübədə hökumət seçki prosesinə müdaxilə etməklə bu hüququ m əhdudlaşdırmağa davam etmişdir. Qanun eyni zamanda müstəqil qanunvericilik hakimiyy ətinin olmasını da nəzərdə tutur, lakin Milli Məclisin müstəqilliyi m əhdud səviyyədə olmuş və onun icraedici qanaddan ayrıca müstəqil qanunvericilik t əşəbbüsü az olmuşdur.
Son seçkil ər: 2010-cu ildə keçirilmiş parlament seçkilərində iqtidar yönlü və müxalifət siyasi partiyalarının iştirak etməsinə baxmayaraq bu seçkilər demokratik seçkilərlə bağlı bir sıra beynəlxalq standartlara cavab verməmişdir. Yerli və xarici müşahidəçilərin fikrinə əsasən çatışmazlıqlara namizədin qərəzli qeydə alınması prosesi, sərbəst toplaşma və ifadə azadlığının məhdudlaşdırılması, namizədlərin mediada qeyri-bərabər səviyyədə işıqlandırılması və namizədlərə dövlət orqanları tərəfindən qeyri-bərabər münasibət göst
ərilməsi daxil olmuşdur. ATƏT-in müşahidə missiyasının yekun hesabatında qeyd olunmuşdur ki, ümumilikdə seçkilər ATƏT-in demokratik seçkilərlə bağlı müəyyən etdiyi bir sıra əsas öhdəliklərə və ya yerli qanunvericiliyin əhəmiyyətli elementlərinin tələblərinə cavab verm əmişdir. Eyni zamanda yerli seçki müşahidəçiləri, namizədlər və onların ailə üzvl
ərinə təzyiqlərin göstərildiyi barədə məlumatlar verilmişdir. Bu cür təzyiqlərə bu şəxslərin işdən qovulması və Naxçıvan Muxtar Respublikasında qeydə alınmış döyülmə halları daxil olmuşdur.
Keçmiş prezident Heydər Əliyevin oğlu İlham Əliyev 2008-ci ildə keçirilmiş seçkilərdə ikinci müdd ətə seçilmişdir və bu seçkilərin də, müstəqil müşahidəçilər tərəfindən qüsurlu olduğu bildirilmişdir.
Siyasi partiyalar: 50 siyasi partiyanın qeydiyyatdan keçməsinə baxmayaraq hakimiyyətdə olan Yeni Az ərbaycan Partiyası siyasi sistemdə dominantlıq etmişdir. Yerli müşahidəçilərin verdikləri məlumata əsasən iqtidar partiyasına üzvlük müəyyən imtiyazlar t əmin etmişdir, belə ki, dövlət qulluğuna işə qəbul zamanı partiyanın üzvlərinə üstünlük verilmişdir. Ölkənin müstəqillik qazanmasından bəri ilk dəfə olaraq 2010-cu ildə keçirilmiş parlament seçkilərindən sonra Milli Məclisdə müxalifətin Müsavat və Xalq C əbhəsi partiyalarının üzvləri yer almamışdır.
20 aprel tarixd ə Milli Məclis siyasi partiyalar haqqında qanuna siyasi partiyaların dövlət t ərəfindən maliyyələşdirilməsi, siyasi partiyanın maliyyələşməsinə olan məhdudiyyətlərin mü əyyən olunmasını nəzərdə tutan dəyişiklikləri əlavə etmişdir və fərdi mənbələrdən alınan ianələrin açıqlanması üzrə yeni qaydaları müəyyən etmişdir. Qanun ümumilikdə
Avropa Şurasının Venesiya Komissiyası tərəfindən qəbul olunsa da, yerli QHT-lər d əyişikliklərin siyasi plüralizmə mane olacağını iddia etmişlər. Dig
ər vətəndaşlarla müqayisədə müxalifət üzvlərinin rəsmən təqib olunması, əsassız həbs edilm
əsi və saxlanılması daha çox baş vermişdir. Müxalifət partiyalarının regional və m ərkəzi şöbələrinin verdikləri məlumata əsasən Bakıda və Qubada, yerli dövlət orqanları çox vaxt münt əzəm keçirilən partiya fəaliyyətlərinin qarşısını almağa cəhd göstərmişlər, m əsələn, müxalifət partiyalarının toplantı və tədbirlər keçirməsinə icazə verməmək m əqsədilə restoran sahiblərinə təzyiq etmişlər. Regionlarda fəaliyyət göstərən partiya üzvl əri çox vaxt toplantının məqsədini gizlətmək məcburiyyətində qalmış və bu cür görüşləri ucqar ərazilərdə keçirmişlər. Müxalifət partiyalarının üzvlərinin verdikləri m əlumata əsasən polis çox vaxt çayxanalarda keçirilən kiçik görüşləri dağıtmış və dindirm ək məqsədilə iştirakçıları saxlamışdır. Müxalifət partiyalarının ofis icarəyə götür ərkən üzləşdikləri çətinliklər davam etmişdir, belə ki, verilən məlumatlara əsasən əmlak sahibləri rəsmilər tərəfindən onlara təzyiq göstərilməsindən qorxmuşlar; bəzi partiyalar r əhbərlərinin mənzillərində fəaliyyət göstərmişlər.
Qadınlar və azlıqların iştirakı : Milli M əclisdə 19 qadın millət vəkili olmuşdur. Bir nəfər qadın nazirlik səviyyəsində vəzifə tutmuşdur. Talış, avar, rus və yəhudi kimi azlıqların üzvl əri Milli Məclisdə və hökumətdə təmsil olunmuşdur. Yüklə 402,02 Kb. Dostları ilə paylaş:
|