Az ərbaycan 2012 İnsan hüQÜqlari üZRƏ hesabat qisa icmal


Bölm ə 4. Korrupsiya və hökumətdə şəffaflığın olmaması



Yüklə 402,02 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə4/5
tarix02.03.2017
ölçüsü402,02 Kb.
#9915
1   2   3   4   5

Bölm

ə 4. Korrupsiya və hökumətdə şəffaflığın olmaması   

   


Dövl

ət işçilərinin yol verdikləri korrupsiya əməlinə görə qanunla cinayət cəzası nəzərdə 

tutulur. Buna baxmayaraq hökum

ət bu qanunun tələblərini effektiv şəkildə yerinə 

yetirm

əmişdir və dövlət qulluğu, hökumətin nazirlikləri və hökumətin ən yüksək 



pill

ələrində cəzasızlıq şəraitində korrupsiya hallarının geniş yayılması barədə məlumatlar 

verilmişdir. İl ərzində gündəlik həyata təsir edən və hökumət tərəfindən yol verilmiş 

rüşvətxorluq və digər korrupsiya formaları ilə bağlı bir neçə cinayət işi açılsa da, yüksək 

v

əzifəli dövlət rəsmilərinin korrupsiya əməlinə görə məhkəməyə cəlb olunması nadir 



hallarda baş vermişdir.         

 

“Transparency International” (Beyn



əlxalq Şəffaflıq) təşkilatı və digər müşahidəçilər 

korrupsiyanın il ərzində geniş yayıldığını bildirmişlər. Məsələn, tədqiqatçı jurnalist Xədicə 

İsmayılovanın internetdə dərc etdiyi silsilə məqalələrdə Avroviziya mahnı müsabiqəsinin 

keçirilm


əsi üçün inşa edilmiş konsert binasının, birinci ailənin gizli payının olduğu bir 

subpodratçı tərəfindən tikildiyi bildirilmişdir (bax bölmə 2.a.).      

 

2005-ci il parlament seçkil



ərində namizəd və keçmiş universitet rektoru Elşad Abdullayev 

sentyabr ayının əvvəlində hökumət rəsmilərinin korrupsiya fəaliyyətində iştirakını nəzərdə 

tutan bir neç

ə video yazını yaymışdır. Bu video yazılardan birində Abdullayevin 2005-ci il 



parlament seçkil

ərində namizəd olduğu vaxt həmin dövrdə parlamentin üzvü olmuş Gülər 

Əhmədova və Sevinc Babayeva ilə görüşü təsvir olunur; video yazıda Əhmədovanın hədə 

yolu il


ə parlamentdə yer almaq əvəzində 1 000 000 ABŞ dolları almağa cəhd etdiyi 

görünür


. Video yazıda Əhmədova və Babayeva, Abdullayevə məlumat verirlər ki, onun 

əvvəl verdiyi 500 000 ABŞ dolları “Ramiz müəllimə” çatdırılmışdır və Abdullayev burada 

Prezident Administrasi

yasının rəhbəri Ramiz Mehdiyevə istinad olunduğunu iddia 

etmişdir. Video yazı yayıldıqdan sonra dövlət orqanları Əhmədovaya qarşı cinayət işi 

açdılar, bundan sonra o deputatlıqdan və iqtidarda olan Yeni Azərbaycan Partiyasına 

üzvlükd

ən çıxarıldı. 27 dekabr tarixdə Sevinc Babayevanın oğlu anasının müəmmalı 



şəraitdə Türkiyədə vəfat etdiyini bildirmişdir. İlin sonunda Babayevanın meyitinin 

yarılması Türkiyə dövlət orqanları tərəfindən həyata keçirilirdi.             

 

İyun ayında Milli Məclis Kommersiya Sirri Haqqında Qanuna müəssisə təsisçilərinin 



adları və səhmdar kapitalına olan investisiyanın məbləğinin ictimaiyyətə açıqlanmasının 

qadağan olunmasını nəzərdə tutan dəyişiklik etmişdir. Tənqidçilər bu dəyişikliyin hökumət 

r

əsmilərinin biznes maraqlarının jurnalist tədqiqatı ilə araşdırılmasının qarşısını almaq və 



informasiyanın ictimaiyyətə açıqlanmasının azaldılması məqsədilə edildiyini iddia 

etmişlər.        

 

2011-


ci ilin fevral ayında hökumət geniş şəkildə işıqlandırılan antikorrupsiya 

kampaniyasına başladı. Bir çox aşağı və orta səviyyəli məmurlar işdən azad edildi və yerli 

müşahidəçilər hökumət işçilərinin rüşvət almalarının azaldığını bildirdilər. Bu kampaniya 

hökum


ətin ən yuxarı səviyyələrinə çatmadı və yerli mənbələrin məlumatına əsasən bəzi 

sah


ələrdə aşağı səviyyəli məmurların rüşvət tələb etməsi davam etmişdir.         

 

İl ərzində rüşvətxorluq və gündəlik həyata təsir edən digər korrupsiya formaları ilə bağlı 



cinay

ət işləri açılmışdır, lakin buna baxmayaraq korrupsiya ittihamı ilə hər hansı yüksək 

rütb

əli məmur məhkəməyə cəlb edilməmişdir.   



 

“Kür” v


ətəndaş cəmiyyət təşkilatının üzvləri yerli icra hakimiyyəti orqanlarını və 

Fövq


əladə Hallar Nazirliyini 2010-cu ildə Sabirabad rayonunda baş vermiş kütləvi 

daşqınlardan əziyyət çəkmiş insanlara dövlət büdcəsindən ayrılmış 460 milyon manatın 

(578 milyon ABŞ dolları) təyinatı üzrə xərclənməsində şəffaflığın olmamasına görə 

günahlandırmağa davam etmişdir. Daşqınlardan əziyyət çəkmiş insanlar bu vəsaitin 

m

ənimsənildiyini iddia etmişlər. İl ərzində “Kür” vətəndaş cəmiyyətinin dörd nəfər fəalı 



saxta ittihamlarla h

əbs edilmiş və onlardan ən azı ikisi istintaq təcridxanasında polis 

t

ərəfindən döyüldüyünü bildirmişdir.       



 

Hüquq mühafiz

ə orqanlarının əməkdaşları arasında korrupsiya problem olmuşdur.

 

2011-ci 



ilin 

əvvəlində rüşvət tələb olunması halları azalsa da, sonradan polis yol hərəkəti 

qaydalarının pozulmasına və digər xırda pozuntulara görə saxta, qeyri-rəsmi cərimələr 


t

ətbiq etmək təcrübəsinə qayıtmış və yerli vətəndaşlardan onlara himayədarlıq etmək 

m

əqsədilə pul qopartmışdır. Korrupsiya hallarına qarşı mübarizə aparmaq məqsədilə il 



ərzində yol polisi əməkdaşlarının əmək haqları artırılmışdır, lakin digər hüquq mühafizə 

orqanları əməkdaşlarının əmək haqlarının az olması polisdə korrupsiyanın davam etməsinə 

r

əvac vermişdir.      



 

Daxili İşlər Nazirliyinin təqdim etdiyi məlumata əsasən il ərzində nazirlik 36 korrupsiya 

halını araşdırmışdır. Nazirlik il ərzində 61 əməkdaşına qarşı korrupsiya halları ilə bağlı yol 

verdikl


əri pozuntulara görə inzibati tədbirlər görmüş, 36 nəfəri tutduğu vəzifədən azad 

etmiş, 21 nəfərin rütbəsini azaltmış və dörd nəfərə rəsmi xəbərdarlıq etmişdir.

 

     


 

18-


35 yaşda olan kişilər üçün hərbi xidmət keçmək mükəlləfiyyəti tətbiq edilir. Fiziki 

qüsurlara gör

ə, məsələn görmə qabiliyyətinin zəif olması səbəbindən hərbi xidmətdən 

möhl


ət almaq mümkündür. Cəmiyyətdə belə bir inam geniş yayılmışdır ki, hər bir kəs 

rüşvət verməklə hərbi xidmət keçməkdən azad ola bilər. Vətəndaşlar eyni zamanda hesab 

etmişlər ki, kiçik miqdarda rüşvət verməklə daha asan hərbi xidmət keçmə yerlərinə 

gönd


əriş almaq da mümkündür.           

 

F



ərdlərin və təşkilatların hökumətlə bağlı olan informasiyanı əldə etmək hüququ qanunla 

n

əzərdə tutulur, lakin buna baxmayaraq hökumət çox vaxt buna icazə verməmişdir. 



İnformasiya əldə etmək üçün müxtəlif nazirliklərin hər birinin ayrıca qaydaları olsa da, 

onlar münt

əzəm şəkildə bu müraciətlərə rədd cavabı vermiş və müvafiq informasiyaya 

malik olmadıqlarını bildirmişlər. Fərdi şəxslərin bu cür imtina halına qarşı məhkəməyə 

müraci

ət etmək hüquqları vardır, lakin ümumilikdə məhkəmələr nazirliklərin qərarlarını 



d

əstəkləmişlər.   

 

Bölm

ə 5. İddia edilən insan haqlarının pozulması hallarının beynəlxalq və 

qeyri-hökum

ət təşkilatları tərəfindən araşdırılmasına hökumətin münasibəti   

 

İnsan haqları üzrə bir sıra yerli və beynəlxalq qruplar ümumilikdə hökumətin 

m

əhdudiyyəti olmadan fəaliyyət göstərmiş, insan haqları məsələləri ilə bağlı araşdırmalar 



aparmış və əldə etdikləri nəticələri nəşr etmişlər. Hökumətin insan haqlarının müdafiəsi ilə 

m

əşğul olan bəzi QHT-lərlə əlaqə saxlamasına və onların sorğularına cavab verməsinə 



baxmayaraq, b

əzən hökumət insan haqları sahəsində fəaliyyət göstərən digər QHT-ləri və 

f

əalları tənqid etmiş və qorxutmuşdur. Ədliyyə Nazirliyi müntəzəm şəkildə, əsassız olaraq 



insan haqlarının müdafiəsi ilə məşğul olan bəzi QHT-ləri qeydiyyatdan keçirməkdən 

imtina etmişdir. Məsələn, nazirlik bir qayda olaraq adlarında “insan haqları”, 

“demokratiya”, “institut” v

ə “cəmiyyət” olan QHT-lərin qeydiyyatla bağlı müraciətlərinə 

r

ədd cavabı vermişdir. Bu cür imtina hallarına etiraz edən bir çoxları məhkəmə vasitəsilə 



öz ist

ədiklərinə nail olmuşlar və ən azı iki belə iş İnsan Hüquqları üzrə Avropa 

M

əhkəməsinə təqdim edilmişdir. Qeydiyyat prosesini monitorinq edən yerli QHT-lərin 



hesablamalarına əsasən qeydiyyatdan keçməmiş təxminən 1,000 QHT olmuşdur. İl ərzində 

Ədliyyə Nazirliyi tərəfindən 172 QHT qeydiyyata alınmışdır. 

 

İl ərzində bir sıra QHT-lər onların fəallarına qarşı təzyiqlərin davam etdiyini bildirmişlər.  



B

əzi QHT-lər mülkiyyət sahiblərinə əmlakı onlara icarəyə verməmək üçün təzyiqlər 

edildiyini bildirmişlər. Digərləri isə hakimiyyət orqanlarının göstərdikləri təzyiq 

n

əticəsində hotellərin konfrans otaqlarını onlara icarəyə verməkdən imtina etdiklərini qeyd 



etmişlər. Ağır sənədləşmə tələbləri bəzi QHT-lərin qeydiyyatsız və müdafiəsiz qalmasına 

s

əbəb olmuşdur.         



 

Dekabr ayının sonunda hökumət, Demokratiya Naminə İncəsənət adlı insan haqlarının 

müdafi

əsinə həsr olunmuş kampaniyanın ABŞ-Britaniya həm-təşkilatçısı Birləşmiş 



Krallıqda məzuniyyətdə olarkən onun yaşama statusunu ləğv edərək Azərbaycana 

qayıtmasına mane olmuşdur. Hökumətin bu addımının onun insan haqlarının müdafiəsinə 

h

əsr olunmuş fəaliyyəti və Demokratiya Naminə İncəsənət kampaniyasında iştirakı ilə 



əlaqəli olduğu bildirilir.     

   


İl ərzində dövlət şurası tərəfindən 348 QHT-yə dəstək məqsədilə 2.31 milyon manat (2.9 

milyon ABŞ dolları) vəsait ayrılmışdır. Bu QHT-lərin əksəriyyətinin hökumət yönümlü və 

ya siyasi c

əhətdən bitərəf olduğu bildirilsə də, hökuməti tənqid edən bəzi QHT-lərə də 

qrantlar verilmişdir.     

 

2 iyul tarixd



ə Prezident Administrasiyası 100-dən çox vətəndaş cəmiyyətinin, o cümlədən 

hökum


əti sərt tənqid edən bəzi təşkilatların nümayəndələri ilə, onların şikayətlərini 

dinl


əmək və dialoq təklif etmək məqsədilə böyük və barışıq xarakterli görüş keçirmişdir. 

İlin sonunda hökumət vəd verdiyi növbəti toplantını hələ də keçirməmişdir.     

 

2 avqust tarixd



ə Ədliyyə Nazirliyi, Milli Demokratiya İnstitutunun (MDİ) qeydiyyatını 

t

əsdiq etmişdir. Nazirlik 2011-ci ilin mart ayında MDİ-na fəaliyyətini dayandırmaq barədə 



göst

əriş vermişdir, lakin 2011-ci ilin sentyabr ayında qeydiyyat müraciəti tamamlandıqdan 

sonra t

əşkilata fəaliyyətini bərpa etməyə icazə vermişdir. Bununla belə Ədliyyə Nazirliyi 



2011-

ci ilin mart ayında “Human Rights House” (İnsan Hüquqları Evi) təşkilatına 

f

əaliyyətini dayandırmaq barədə göstəriş verdikdən sonra il ərzində təşkilata öz fəaliyyətini 



b

ərpa etməyə icazə verməmişdir. İnsan Hüquqları Evi təşkilatı 2007-ci ildən bəri 

qeydiyyatdan keçmişdir.        

 

2011-ci ilin 



avqust ayında üç QHT-in, o cümlədən Sülh və Demokratiya İnstitutunun Bakı 

şəhərində fəaliyyət göstərdiyi bina, hakimiyyət orqanları tərəfindən uçurulmuşdur. 

İnstitutun rəhbəri və binanın sahibi olan tanınmış insan haqları müdafiəçisi Leyla Yunus 

bunun hökum

ət tərəfindən onu fəaliyyətinə görə cəzalandırma məqsədilə edildiyini və il 

ərzində dövlət orqanları tərəfindən ona təzminat verilmədiyini bildirmişdir.           



 

BMT v


ə digər beynəlxalq qurumlar:  Hökumət ümumilikdə BQXK, eləcə də BMT 

nümay


əndəlikləri və ATƏT kimi beynəlxalq humanitar təşkilatlara siyasi məhbus hesab 

edil


ən şəxslərlə görüşmək üçün məhdudiyyətsiz imkan yaratsa da, il ərzində dövlət 

orqanları Avropa Şurasının siyasi məhbuslar üzrə məruzəçisi Kristof Strasserə viza 

verm

əkdən imtina etmişdir.



      

 

Hökum



ətin insan haqları üzrə qurumları

 

:  V



ətəndaşlar dövlət və ya fərdi şəxslər 

t

ərəfindən yol verilmiş insan haqlarının pozulması zamanı İnsan Hüquqları üzrə 



Ombudsman Elmira Süleymanovaya v

ə ya Naxçıvan Muxtar Respublikasının İnsan 

Hüquqları üzrə Ombudsmanı Ülkər Bayramovaya müraciət edə bilərlər. Ombudsman bir 

ild


ən çox müddəti keçmiş pozulma halı ilə bağlı müraciətləri, anonim şikayətləri və ya 

m

əhkəmə tərəfindən baxılan işləri qəbul etməyə bilər. İnsan haqlarını müdafiə edən 



QHT-l

ər Ombudsman Aparatını müstəqil fəaliyyət göstərmədiyinə görə tənqid etmişlər.   

 

İl ərzində Ombudsman Aparatına 12 470 şikayət daxil olmuşdur ki, bu da 2011-ci ildə 



q

əbul edilmiş 12 680 şikayətdən 1.7 faiz azdır. Əksər şikayətlər əsasən üç qrup üzrə daxil 

olmuşdur - mülkiyyət hüquqları (18 faiz), qanunla müəyyən olunmuş hüquqlar (13 faiz) və 

sosial t


əminatlar (8 faiz) üzrə daxil olmuşdur. Milli Məclis və Ədliyyə Nazirliyində 

f

əaliyyət göstərən insan haqları üzrə bölmələr də şikayətlərə baxmış, araşdırmalar aparmış 



v

ə müvafiq dövlət qurumlarına tövsiyələr vermişlər. Xarici İşlər Nazirliyinin nəzdindəki 

İnsan Haqları Şöbəsinin rəsmiləri narahatlıq doğuran məsələləri müzakirə etmək üçün 

diplomatik nümay

əndəliklərlə görüşlər keçirmişlər.   

 

Bölm



ə 6. Ayrı-seçkilik, cəmiyyətdə zorakılıq və insan alveri   

   


İrqi, cinsi, fiziki qüsur, dil və ya sosial status zəminində ayrı-seçkilik qanunla qadağan 

olunsa da, hökum

ət təcrübədə heç də hər zaman bu qadağalara hörmət etməmiş və ya 

qanunun t

ələblərini səmərəli şəkildə həyata keçirməmişdir.   

 

Qadınlar   

   

Zorlama v



ə ailə-məişət zorakılığı:  Zorlanma qanuna zidd əməl hesab olunur və 15 il 

maksimum azadlıqdan məhrum etmə ilə cəzalandırılır. Daxili İşlər Nazirliyinin verdiyi 

m

əlumata əsasən 19 zorlama halı, 12 zorlamaya cəhd, dörd cinsi xarakterli zorakılıq və 



azyaşlı şəxsə qarşı bir cinsi zorakılıq halı baş vermişdir.   

 

İl ərzində Milli Məclisin qadın üzvləri və Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət 



Komit

əsinin Sədri məişət zorakılığına qarşı mübarizə istiqamətindəki fəaliyyətlərini 

artırmışlar.

 

M



əişət zorakılığı problemlərinin mediada işıqlandırılması da, bu problemlə 

bağlı maarifləndirmə işlərinin artmasına səbəb olmuşdur. Qanun məişət zorakılığı ilə bağlı 

şikayətlərin araşdırılması üçün çərçivəni, məhkəmə qadağalarının qəbul olunması prosesini 

əyyən edir və qurbanlar üçün sığınacaq və reabilitasiya mərkəzinin yaradılmasını tələb 



edir. M

əişət zorakılığının qarşısının alınması haqqında qanunu tənqid edənlərin fikrinə 

gör

ə dəqiq icra mexanizmlərinin olmaması qanunun effektivliyini azaltmışdır. Qanunun 



mövcud olunmasına baxmayaraq qadınlara qarşı zorakılıq, o cümlədən məişət zorakılığı 

halları problem olaraq qalmışdır.       

 

K

ənd yerlərində qadınlar ərləri və ya digərləri tərəfindən zorakılığa məruz qaldıqları halda 



hüquqlarını effektiv şəkildə müdafiə edə bilməmişlər. Məsələn, 27 iyun tarixdə Bakının 

yaxınlığındakı qəsəbədə aralarında baş vermiş münaqişə nəticəsində Fikrət Cabbarov 

küç

ənin ortasında arvadının başını kəsmişdir. İnsidentdən əvvəl Cabbarovun arvadının 



üzl

əşdiyi zorakılıq halı ilə bağlı yerli polis məntəqəsinə şikayət etdiyi, lakin ona hər hansı 

köm

əklik göstərilmədiyi bildirilmişdir.                 



 

Bakı şəhərində fəaliyyət göstərən qadınların böhran mərkəzi Sülh və Demokratiya İnstitutu 

il

ə əlaqəli şəkildə qadınlara pulsuz tibbi, psixoloji və hüquqi yardım göstərmişdir. Mərkəz 



eyni zamanda Qafqaz regionunda gender zorakılığı və insan alverinə qarşı mübarizə 

sah


əsində beynəlxalq donorların maliyyə dəstəyi ilə həyata keçirilmiş bir sıra layihələrdə 

d

ə iştirak etmişdir.     



 

Seksual qısnama:  Seksual qısnama qanunla qadağan olunsa da, hökumət qanunun bu 

t

ələbini çox nadir hallarda həyata keçirmişdir. Daxili İşlər Nazirliyi 36 seksual qısnama 



halının baş verdiyini bildirmişdir. Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsi 

qadın problemləri sahəsində əhəmiyyətli fəaliyyət göstərmişdir, o cümlədən seksual 

qısnama və məişət zorakılığı problemlərinin maarifləndirilməsi məqsədilə bir sıra 

konfranslar t

əşkil etmişdir. 

   


 

Reproduktiv hüquqlar:  Cütlükl

ər və fərdi şəxslərin öz uşaqlarının sayını, doğuşlar 

arasındakı fasilə müddətini və uşaq dünyaya gətirmə vaxtını sərbəst şəkildə müəyyən 

etm

ək hüququ vardır. İnformasiya əldə etmək imkanı yaradılmışdır, ailələr və fərdi şəxslər 



h

ər hansı ayrı-seçkilik, məcburiyyət və zorakılıq olmadan reproduktiv qərarlar qəbul edə 

bilmişlər. Hamiləliyin qarşısının alınması üçün vasitələr geniş yayılsa da, demoqrafik 

araşdırmalar bu vasitələrdən istifadə səviyyəsinin aşağı olduğunu göstərmişdir. Doğuş 

zamanı peşəkar xidmət, eləcə də doğuşdan əvvəl, mamalıq və doğuş sonrası yardım 

mümkün olmuşdur. Cinsi yolla keçən infeksion xəstəliklərin diaqnozunun təyin olunması 

v

ə müalicəsi üçün qadınların və kişilərin bərabər imkanları olmuşdur. Mədəni, tarixi və 



sosial-iqtisadi amill

ərə əsaslanan patriarxal normalar bəzi hallarda qadınların reproduktiv 

hüquqlarını məhdudlaşdırmışdır.               

 

Ayrı-seçkilik:  Əslində qadınların kişilərlə bərabər hüquqları təsbit olunsa da, sosial 



ayrı-seçkilik problem olmuşdur. Ölkənin regionlarındakı ənənəvi sosial normalar və 

iqtisadi inkişafın geridə qalması, qadınların iqtisadi sahədə olan rolunu məhdudlaşdırmağa 

davam etmişdir və qadınların gender ayrı-seçkiliyi səbəbindən öz qanuni hüquqlarını tələb 

etm


əkdə çətinlik çəkdikləri barədə məlumatlar verilmişdir. Yüksək vəzifəli işlərdə, o 

cüml


ədən biznes sahəsindəki yüksək vəzifələrdə qadınlar daha az təmsil olunmuşlar. Yerli 

QHT-in verdiyi m

əlumata əsasən qadınların orta əmək haqqı kişilərin orta əmək haqqının 

t

əxminən 70 faizinə bərabər olmuşdur.



   

 

Gender 



əsasına gələcək uşağın cinsiyyətinin müəyyən olunması

 

:  



Avropa Şurası 

Parlament Assambleyasının 2011-ci ilin sentyabr ayında yayığı hesabata əsasən 

Az

ərbaycanda doğulmuş uşaqların gender əmsalına görə hər yeni doğulan 100 qız uşağına 



112 oğlan uşağı düşür. Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsi cinsinə görə 

hamil


əliyin süni şəkildə pozulması ilə bağlı maarifləndirmə kampaniyasını həyata 

keçirdiyini bildirmişdir.       



Uşaqlar   

 

Doğuşun qeydiyyatı:  Vətəndaşlıq ölkə ərazisində doğulmaqla və ya valideynlərin 

v

ətəndaşlığı əsasında müəyyənləşdirilir. Xəstəxana və ya klinikalarda baş tutmuş 



doğuşların qeydiyyatı müntəzəm şəkildə həyata keçirilmişdir. Buna baxmayaraq bəzən 

evd


ə baş tutmuş doğuşların (məsələn, qaraçı ailələri və ya iqtisadi çətinlik çəkənlər) 

qeydiyyatı aparılmamış və vətəndaşlığı olmama halı uşaqlar üçün problem olmuşdur. 

Daxili İşlər Nazirliyi və Ədliyyə Nazirliyi bu cür uşaqları insan alverinə qarşı həssas əhali 

qrupu kimi mü

əyyən etdikdən sonra sənədi olmayan uşaqların qeydiyyata götürülməsi 

sah


əsində əvvəlki illərdə əldə olunmuş tərəqqini davam etdirmişdir. 

       


 

T

əhsil



 

:  


17 yaşına qədər təhsil icbari, pulsuz və ümumi olsa da, yoxsul kənd yerlərində 

yaşayan böyük ailələr bəzən oğlan uşaqlarının təhsilinə daha böyük önəm vermiş və qız 

uşaqlarını evdə işləmək üçün saxlamışlar. Bəzi kasıb ailələr məktəbə getmək əvəzinə 

uşaqlarını işləməyə və ya dilənçiliyə məcbur etmişlər. Küçə uşaqları ilə işləyən və Bakı 

şəhərində fəaliyyət göstərən bir QHT-in verdiyi məlumata əsasən oğlanlar və qızlar küçə 

dil


ənçiliyi və fahişəliyi ilə məşğul olmuşlar.   

Uşaq zorakılığı:  Daxili İşlər Nazirliyinin verdiyi məlumata əsasən il ərzində yetkinlik 

yaşına çatmamış şəxslərin zorlanması ilə bağlı iki hal, azyaşlılara qarşı bir cinsi zorakılıq 


halı, 109 yetkinlik yaşına çatmamış şəxslərlə cinsi əlaqədə olma və dörd azyaşlı şəxslə 

əxlaqsız davranma halları baş vermişdir. Uşaqların cinsi istismar və dilənçilik məqsədilə 

insan alverin

ə cəlb edildikləri barədə məlumatlar verilmişdir. Yetkinlik yaşına çatmamış 

şəxslə cinsi əlaqədə olma “18 yaşına çatmış şəxsin 16 yaşına çatmamış şəxslə cinsi əlaqədə 

olması və yaxud ona qarşı cinsi xarakterli digər hərəkətlər etməsi” kimi müəyyən edilir və 

bu 

əmələ görə üç ilə qədər azadlıqdan məhrum etmə cəzası müəyyən edilir.



       

 

Erk



ən nikah:  Qanuna əsasən 18 yaşına çatmış hər hansı bir qız qanuni yolla ərə gedə 

bil


ər və yerli icra hakimiyyətinin icazəsi ilə 17 yaşında ailə qura bilər. Qanunda oğlanların 

18 yaşında ailə qura bilmələri qeyd olunur. Qafqaz Müsəlmanları Ruhani İdarəsi 2002-ci 

ild

ə fitva verərək 18 yaşda ailə qurulmasının mümkün olduğunu bildirmişdir, lakin bu 



fitvanın dini qaydalar əsasında (kəbin və yaxud kəbin-namə) ailə quranlara o qədər də 

t

əsiri olmamışdır.



      

    


QHT-l

ərin verdikləri məlumata əsasən erkən nikahların sayı artmağa davam etmişdir. 

Dinin t

ələblərinə uyğun formada nikah bağlamaqla ərə getmiş qızlar xüsusi narahatlıq 



doğurmuşdur, belə ki, bu kimi hallar hökumətin nəzarətindən kənarda olmuşdur və 

boşanma zamanı arvada onun statusunun tanınması hüququnu verməmişdir. “Qadınlar 

Arasında Həmrəylik” İctimai Birliyi tərəfindən verilmiş məlumata əsasən bir çox hallarda 

kişilər özlərinin azyaşlı arvadlarını Azərbaycanda qoyaraq işləmək üçün Rusiyaya 

getmişlər. 

 

Uşaqların cinsi istismarı:  Pornoqrafiya qanunla qadağan edilmişdir və onun istehsalı, 



y

ayılması və ya reklam edilməsinə görə üç ilədək azadlıqdan məhrum etmə cəzası 

əyyən olunmuşdur. Azyaşlıların fahişəliyə (hər hansı azyaşlıya qarşı əxlaqsız davranış) 



c

əlb edilməsinə görə üç ildən beş ilədək azadlıqdan məhrum etmə cəzası nəzərdə tutulur, 

lakin buna baxmayaraq zorakılıq kimi ağırlaşdırıcı amillərin olması mümkün hökmün beş 

ild


ən səkkiz ilə qədər artmasına səbəb ola bilər. Daxili İşlər Nazirliyi tərəfindən verilmiş 

m

əlumata əsasən il ərzində pornoqrafik materialların qeyri-qanuni yayılması üzrə bir hal 



v

ə azyaşlıların fahişəliyə cəlb edilməsi üzrə iki hal baş vermişdir.

       

 

M



əcburi köçkün uşaqlar:  Qaçqın və məcburi köçkün uşaqların böyük əksəriyyəti aşağı 

h

əyat səviyyəsi şəraitində yaşamışlar. Bəzi hallarda bu uşaqların məktəbə getmək 



imk

anları olmamışdır. Hökumətin verdiyi məlumata əsasən il ərzində əsasən mənzil 

şəraitinin, səhiyyə və təhsil xidmətlərinin yaxşılaşdırılması məqsədilə məcburi köçkünlərə 

s

ərf olunmuş yardım 517 milyon manata (650 milyon ABŞ dolları) bərabər olmuşdur. 



Hökum

ət bəyan etmişdir ki, əvvəlki beş il ərzində məcburi köçkünlərə 3.9 milyard manat 



(4.9 

milyard ABŞ dolları) vəsait xərclənmişdir.

  

 

 



Beyn

əlxalq uşaq oğurluğu

 

:  Ölk


ə, Beynəlxalq Uşaq Oğurluğunun Vətəndaş-Hüquqi 

T

ərəfləri üzrə 1980-ci ildə qəbul edilmiş Haaqa Konvensiyasına qoşulmamışdır. 



Yüklə 402,02 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin