Azad İsa oğlu Qurbanov, Elçin Musa oğlu Məmmədov, Aygün Seyfəddin qızı Hüseynova



Yüklə 1,42 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə18/141
tarix26.12.2016
ölçüsü1,42 Mb.
#3429
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   141
Çipsetlər
. Çipsetlər kompüterin sistem 
komponentlərinin qarşılıqlı  əlaqəsini təmin edir. Ana lövhə 
üzərində şimal və cənub körpü adlanan iki çipset yerləşir.   
                                                 
1
 Bit informasiyanın ən kiçik ölçü vahididir. 


 
26
Operativ yaddaş
. Kompüterin digər  əsas elementi 
onun operativ yaddaşıdır
1
. Mikroprosessorlar emal edəcəyi 
proqram  əmrləri və ilk verilənləri operativ yaddaş vasitəsilə 
əldə edir. Operativ yaddaşın mənfi cəhəti kompüter elektrik 
şəbəkəsindən  ayrıldıqda onda olan informasiyanı özündə 
saxlaya bilməməsidir. Texniki ədəbiyyatlarda operativ yaddaşı 
çox vaxt RAM (Random Access Memory) adlandırırlar. 
Operativ yaddaş digər mikrosxemlərdən fərqli olaraq 
tranzistorlardan deyil, hər biri tutumu bir bit olan 
mikrokondensatorlardan yaradılıb.
2
 
Operativ yaddaşın tutumu kompüterin işləmə sürətinə 
təsir edir. Operativ yaddaşın tutumu kifayət qədər olmayanda 
istənilən informasiyanın mikroprosessor tərəfindən axtarılması 
üçün mikroprosessor artıq  əməliyyatları yerinə yetirməyə 
məcbur olur. Nəticədə proqramın yerinə yetirilmə vaxtı uzanır. 
Bu səbəbdən operativ yaddaşın tutumu qənaətbəxş olmayanda  
bəzi proqramlar kompüterdə ya işləməyəcək, ya da ki, 
həddindən artıq ağır işləyəcəkdir. Məsələn,  kompüterlərin 
Windows XP əməliyyat sistemilə  işləməsi üçün operativ 
yaddaşın tutumu minimum128 Mbayt-a bərabər olmalıdır.  
Fərdi kompüterlərdə operativ yaddaşın müxtəlif 
növlərindən istifadə edilir: 
Adi yaddaş.
 Ona bəzən DRAM da deyirlər. Yaddaş 
istənilən kompüterdə qurula bilər. Onun əsas xüsusiyyəti 
yaddaşa müraciət etmə vaxtıdır. Bu parametr 60 n.saniyəyə 
bərabərdir. Qeyd etmək lazımdır ki, 70, 80, 90 və 100 
n.saniyəlik yaddaşlar da istehsal olunurdu. Amma qeyri-
müəyyən səbəblər üzündən onların istehsalı dayandırıldı. 
EDRAM yaddaş
. Ondan istifadə etdikdə DRAM tipli 
yaddaşla müqayisədə kompüterin işləmə sürəti orta hesabla 2% 
                                                 
1
 Yaddaş həddindən artıq cəld işlədiyinə görə operativ adını almışdır. 
2
 Məsələn, 256 mbayt tutumu olan operativ yaddaş 2,147,483,648 sayda 
mikrokondensatordan təşkil olunmuşdur. 


   
27
artmış olur. Belə yaddaşlara müraciət vaxtı 70 n.saniyə bərabər 
hesab edilir. 
SDRAM  yaddaş. 
 SDRAM  yaddaşa müraciət vaxtı çox 
kiçikdir, təxminən 10-12 n. san-yə  bərabərdir. Yaddaşdan 
istifadə etməklə kompüterin işləmə sürətini 10% artırmaq 
mümkündür. 

Yüklə 1,42 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   141




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin