Azad İsa oğlu Qurbanov, Elçin Musa oğlu Məmmədov, Aygün Seyfəddin qızı Hüseynova

begin 
For j:=1 to 2 do 
Write (A[i, j]:4); 
Writeln; 
End; 
End. 
Elementləri müəyyən qayda ilə  təyin olunan və bir sıra xüsusi tip 
massivlərin elementləri mənimsətmə operatoru vasitəsilə  də daxil oluna bilər. 
Məsələn, vahid matrisin elementləri aşağıdakı operatorlar vasitəsilə  təyin oluna 
bilər. 
var 
   A: array [1..4,1..4] of integer; 
   i,j:integer; 
    Begin 
        for i:=1 to 4 do   
    begin 
                Writeln; 
                for j:=1 to 4 do 
        begin 
     if i=j then  A [i, j]:=1 
     else 
         A [i, j]:=0; 
         Write (A[i, j],' '); 
    end; 
          end; 
End. 
Qeyd edək ki,
  Readln, Read,  Write, Writeln
  prosedurları ilə 
massivin tək bir elementini və ya bir neçə elementini də həm daxil etmək, həm də 
çıxışa vermək olar. Məsələn,  
Read
 
(B [2]); writeln
 
(A[2,3], A[4,5]); 
 
 
2.12.1. Massivlər üzərində əməllər
 
Massivlər üzərində aşağıdakı əməliyyatlar aparmaq olar: 
•
 
Massivləri müqayisə etmək. Bu halda müqayisə edilən  massivlər 
eynistrukturlu olmalıdır, yəni indekslərin tipi, elementlərin sayı  və tipi eyni 
olmalıdır. Müqayisə  əməliyyatı massivlərin ekvivalentliyini və ya fərqli olmasını 
təyin edir. Massivin ekvivalentliyi “= “ operatoru vasitəsilə  təyin edilir. Məsələn, 
A=B. 
A massivinin hər bir elementinin qiyməti B massivinin uyğun elementinin 
qiymətinə  bərabər olduqda, əməliyyatın nəticəsi true qiyməti alır. Massivin 

---

 
368
fərqliliyi isə “<>” operatoru vasitəsilə  təyin edilir. Məsələn, A<>B massivinin heç 
olmasa bir elementinin qiyməti müqayisə olunan digər massivinin uyğun 
elementinin qiymətindən fərqli olduqda  əməliyyatın nəticəsi true qiyməti alır.  
•
 
Massivə digər massivi mənimsətmək. Bu əməliyyat mənimsətmə operatoru 
“:=” vasitəsilə yerinə yetirilir. Məsələn, A:=B. Bu halda B massivinin bütün 
elementinin qiymətləri A massivinin uyğun elementlərinə mənimsədilir. B massivi 
dəyişməz qalır. 
•
 
Ədədi massivlər üzərində hesabi əməliyyatlar. Massivləri toplamaq, 
qüvvətə yüksəltmək, onların hasilini tapmaq, transponirə etmək olar. Məsələn, 
matrisin transponirə edilməsi proqramına baxaq