103
Diaqram 1. 2015-ci il üzrə XİZ-lərin ÇXR-in iqtisadiyyatında payı
Mənbə: Diaqram Çin Kommersiya Nazirliyinin 2015-ci il üzrə hesabatına əsasən müəllif tərəfindən
tərtib edilmişdir.
Diaqramdan göründüyü kimi ölkəyə daxil olan birbaşa xarici investisiyaların 45%-i
XİZ-lər vasitəsilə reallaşdırılmış, strateji məhsulların 30% isə bu zonalarda istehsal
edilimişdir [17]. Fikrimizcə, bu zonaların Azərbaycanda da effektiv tətbiqi sayəsində
sənayenin modernləşdirilməsi və post-neft dövrünə keçidin sürətləndirilməsində mü-
hüm nailiyyətlər əldə etmək olar.
Azərbaycan Respublikasında mövcud dövrədək yaradılan XİZ-lərin mütləq əksəriyyə-
ti məhz sənaye parklarıdır. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının nəzdində yara-
dılmış Yüksək Texnologiyalar Parkı isə Akademiyanın institutlarında aparılan təcrü-
bi-sınaq işlərinin tətbiq edilməsi və nəticələrin tətbiqini nəzərdə tutur ki, bu da öz
növbəsində tipik texnoparklarla bağlı dünya təcrübəsinə daha uyğundur. Bu texnopark
ABŞ-da, dünyaca məşhur Silikon vadisi adlanan ərazidə yaradılan texnoparkların xü-
susiyyətlərinə oxşar olaraq yaradılmışdır. Texnoparkın yaradılması məqsədləri real-
laşdırılacağı təqdirdə burada aparılacaq elmi araşdırma və təcrübələrin nəticələri ölkə-
də innovativ inkişafa töhfə verməklə yanaşı, digər sənaye parklarında rəqabət qabiliy-
yətli məhsullar üzrə milli brendlərin formalaşmasına yeni imkanlar aça bilər. Ümumi-
likdə Azərbaycan Respublikasının ərazisində mövcud dövrədək 13 XİZ, o cümlədən
ixrac-istehsal və ya sənaye-istehsal tipli 8 zona, texnoloji-tətbiqi sahəyə aid 3 zona və
ticarət tipinə aid 1 XİZ-nın yaradılması haqqında qərar qəbul edilmişdir. Lakin bir
faktı qeyd etmək lazımdır ki, texnoloji-tətbiqi sahəyə aid olan 3 zonadan 2-si hibrid
xarakter daşımaqla özündə texnopark və sənaye parkının xüsusiyyətini daşıyır. Bunlar
Pirallahı rayonunda yaradılan Yüksək texnologiyalar Parkı və Mingəçevir Yüksək
45%
30%
10%
20%
20%
12%
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
Xarici investisiyalar
Strateji məhsul
Büdcə daxilolmaları
İdxal-ixrac
Əlavə dəyər
Ümumdaxili məhsul
Çin XİZ-lərinin ölkə iqtisadiyyatında payı (2015)
Ümumi göstəricidəki çəki
Dostları ilə paylaş: 
