Çağdaş Azərbaycan postmodern romanı 51
«fabula – müstəqil halda konkret məlumat və hadisələrin
müəyyən birliyi haqda xəbər verməkdir»
26
.
Postmodern romanın fabulası hadisələrin dəyişkənliyi,
qeyri-xəttiliyi, fraqmentarlığı və yüksəlmiş mifologizasi-
yası ilə səciyyələnir. Postmodern romanın fabulasında tari-
xi keçmişin və sosial-siyasi reallıqların əks olunmasına xü-
susi diqqət yetirilməlidir. Postmodern romanda baş qəhrə-
manın bədii dünyasının əksi də öz xüsusiyyətləri ilə
seçilir.
Fabulanın dəyişkənliyi M. Paviçin «Xəzər lüğəti»
(1983) romanına xasdır. Bu lüğət-roman döyüş ruhlu köçə-
ri tayfanın tarixinə həsr olunmuşdur. Lüğət-roman üç ki-
tabdan ibarətdir: Qırmızı kitab (xristian mənbələri xəzər
məsələsi haqqında), Yaşıl kitab (İslam mənbələri xəzər
məsələləri haqqında), Sarı kitab (yəhudi mənbələri xəzər
məsələsi haqqında) – hər biri öz növbəsində, istənilən hər
hansı bir sorğu kitabı kimi lüğət məqalələrindən tərtib edi-
lib. Eyni hadisələr müxtəlif variantlarda təhkiyə olunmuş-
dur.
Bir sıra hallarda dəyişkənli təhkiyə parallel düzülüş
prinsipi əsasında qurulur.
Paralel düzülüşdə eyni zamanda bir neçə təhkiyə olur.
B.V. Tomaşevskinin fikrincə, paralel düzülüş təhkiyənin
çoxplanlılığını nəzərdə tutur
27
. Paralel düzülüş prinsipi
gənc Azərbaycan yazıçısı Nərmin Kamalın «Aç, mənəm»
(2010) əsərində istifadə edilir. Kompozisiya cəhətdən ro-
26
Кожинов В.В. Становление классическое стиля в русском ли-
тературе. Бах: Типология стилевого развития нового времени.
«Наука» М., 1976. С. 425;
27 Томашевский Б.В. Теория литературы. Поэтика. М.: Аспект
Пресс, 1999. С. 163.
