Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi

Sələbi nəzəriyyəsi baxımından harut və marut kəlmələrinin əsl mənaları

Sələbinin yazdığına əsasən yer üzərinə enmiş mələk üçdür. “Əza, Əzaya və Əzrbail”. Əzrbail elə ilk gün peşman olur və Allaha dua edir ki, səmaya qayıtsın, Allah da onun dualarını qəbul edib geri qaytarır. Lakin Əza və Əzaya günah etdiklərinə görə adları dəyişir və Harut və Marut olur. (6)

Qurani-məcidin Bəqərə surəsinin 102-ci ayəsində Harut və Marut mələk ad­lan­dırılmışdır. Həmçinin müxtəlif kitablarda da mələk kimi yad olunmuşdur. Onların günaha batması barədə mülahizələrimizi bil­di­rə­cəyik.

İndi isə Harut və Marutun günah edib əzaba düşməsi barəsində söhbət edən insanların sözlərini nəql edirik. İran Moğanın yazdığına görə onlar mələkdirlər və Allahın əmrindən boyun qaçırıblar. Elə bu üzdən Allahın əmri ilə Babil quyu­sundan asılıblar. (4)

Tərcümani-Quran kitabında “harutun” mənası zəminində yazılır:

“Harut bir mələkdir ki, Babil quyusunda asılmışdır. Elə həmin tərif Marut barəsində də gəlmişdir. (11)

Əlbəttə, kitabların bəzilərində Harut və Marutu tanıtdırdıqdan sonra onların günahlarına işarə olunmamışdır. Nümunə olaraq “əl-Əqdul fə­rid” kitabında yazılıb:

“Harut və Marut iki mələkdir və Babilə gəldikdən sonra insanlara sehr öyrət­di­lər”.(12)

Digər rəvayətlərə görə Harut və Marut elə həmin Cəbrayıl və Mi­kayıldır. (14) Ancaq bu fikir o qədər də dəqiq deyil.

Çünki Allah-Taala Bəqərə surəsinin 98-ci ayəsində “Cəbrayıl” və “Mi­kayıl” kəlmələrini zikr etmişdir. Əlavə olaraq “Cəbrayıl” Quranda “Ruhulqüds” və “Ruh” adlarında da tanıtdırılmışdır.