Azərbaycan Milli Kitabxanası

 

    Azərbaycanda bədən tər-

biyəsi və idmanın tarixi çox 

qədimdir və xalqın mədəniy-

yəti ilə  sıx bağlıdır. Azərbay-

can folklorunda igidlərin oxat-

ma, atçapma, güləş  və digər 

xalq oyunlarında göstərdikləri 

şücaət və  qəhrəmanlıqlar tə-

rənnüm olunmuşdur. Qobus-

tan qayaüstü rəsmlərində qədim insanın müxtəlif fizi-

ki hərəkətlərinin  əyani təsviri Azərbaycanda idmanın 

uzaq tarixindən xəbər verir. 

“Bədən tərbiyəsi və idman haqqında” Azərbaycan 

Respublikası Qanunu Azərbaycan Respublikasının 

Prezidenti Heydər Əliyevin 28 dekabr 1998-ci il tarix-

li Fərmanı ilə qüvvəyə minmişdir. Qanunda bədən tər-

biyəsi və idman təşkilatlarının fəaliyyətinin hüquqi, 

təşkilati, iqtisadi və sosial əsasları təsbit olunmuş, bə-

dən tərbiyəsi və idman sahəsində Azərbaycan Respub-

likasında dövlət siyasətinin prinsipləri müəyyən edil-

mişdir. Azərbaycan Respublikası  Gənclər və  İdman 

Nazirliyi (2006) “Bədən tərbiyəsi və idman haqqında” 

Azərbaycan Respublikası Qanununun həyata keçiril-

məsi üçün öz səlahiyyətləri daxilində lazımi tədbirlər 

görür. 

     2000-ci  ildən başlayaraq Azərbaycan Respublika-

sında bir-birinin ardınca müasir idman kompleksləri 

tikilib istifadəyə verilmişdir. Dövlətin idmana böyük 

qayğısının daha bir təzahürü olan bu sağlamlıq mər-

kəzlərinin əksəriyyəti ümummilli lider Heydər Əliye-

vin prezidentliyi dövründə 

inşa olunmuşdur. Bakı 

Olimpiya İdman Kompleksi 

2000-ci il oktyabrın 21-də, 

Maştağa Olimpiya İdman 

Kompleksi 2001-ci il deka-

brın 29-da, Naxçıvan Olim-

piya  İdman Kompleksi 

2002-ci il iyunun 15-də, 

Gəncə Olimpiya İdman 

Kompleksi 2002-ci  il sent-

yabrın 12-də,  Şəki Olimpi-

ya İdman Kompleksi 2002-

ci il noyabrın 9-da, Bərdə 

Olimpiya İdman Kompleksi 

2003-cü il oktyabrın 7-də, 

Lənkəran Olimpiya İdman 

Kompleksi 2003-cü il ok-

tyabrın 9-da, Quba Olimpi-

ya İdman Kompleksi 2003-

cü il oktyabrın 11-də,  Şa-

maxı Olimpiya İdman 

Kompleksi 2005-ci il apre-

lin 26-da istifadəyə veril-

mişdir. Bakıda “Musado” 

Taekvondo sarayı, Yaxt-

klub, Otüstü Xokkey İdman 

Kompleksi, Stend Atıcılığı 

İdman Kompleksi də  fəa-

liyyət göstərir.  

 

Mart  

 

 

Bədən Tərbiyəsi və İdman Günü 

2005 

 

 

5 

75 

     Azərbaycanda idman əsl tərəqqi yoluna respublika 

dövlət müstəqilliyi qazandıqdan sonra qədəm qoy-

muşdur. Müstəqilliyin ilk illərində bədən tərbiyəsi və 

idman işlərinin təşkili sahəsində  çətinliklər var idi. 

Respublika Prezidentinin Gənclər və  İdman Nazirli-

yinin yaradılması haqqında 26 iyul 1994-cü il tarixli 

və Gənclər, İdman və Turizm Nazirliyinin yaradılması 

haqqında 18 aprel 2001-ci il tarixli Fərmanları ölkədə 

idmanın inkişafına güclü təkan verdi.  

      Ümummilli  liderin  gənclər və idman siyasətini 

uğurla davam etdirən Prezident İlham Əliyev 2005-ci 

il martın 4-də “Bədən tərbiyəsi və idman günü”nün tə-

sis edilməsi haqqında Sərəncam imzalamışdır. 5 mart 

Azərbaycan idmanı üçün xüsusilə əlamətdar bir gün-

dür. Belə ki, 1995-ci ilin həmin günü ulu öndərimiz 

Heydər Əliyev dünya və Avropa çempionatlarının qa-

libləri və mükafatçıları ilə görüşmüş, bədən tərbiyəsi 

və idmanın inkişafında yeni strategiyanın təməlini qo-

yaraq  İdman Fondunu təsis etmiş, bədən tərbiyəsi və 

idmanın inkişafında yeni strategiyanın təməlini qo-

yub. Həmin məqsədyönlü siyasət bu gün də layiqincə 

davam etdirilir. Ölkə iqtisadiyyatının sürətli inkişafı 

bütün sosial sferaları, o cümlədən idman və bədən tər-

biyəsi sahəsini əhatə edir, bu sahədə qazanılan nailiy-

yətlər ildən-ilə daha da ar-

tır.  İdmançılarımızın da il-

dən-ilə artan nailiyyətləri 

dövlətin bu sahəyə olan 

dəstəyinin nəticəsidir. Tək-

cə, 2009-cu ildə  bədən tər-

biyəsi və idmanın inkişafı-

na dövlət büdcəsindən ayrı-

lan vəsaitin məbləği 12,8 

milyon manata çatdırılıb. 

Ölkədə idman və bədən tər-

biyəsinin maddi-texniki ba-

zası ildən-ilə möhkəmləndi-

rilir. Ölkənin müxtəlif böl-

gələrində çoxsaylı idman 

kompleksləri tikilib istifa-

dəyə verilir, mövcud idman 

kompleksləri, stadionlar və 

digər idman meydançaları 

təmir edilir, günün tələblə-

rinə uyğun yenidən qurulur. 

  

 

Ədəbiyyat 

 

Heydər Əliyev və Azərbaycan idmanı.- Bakı, 2004.- 314 s.  

Bədən tərbiyəsi və idman //Azərbaycan Milli Ensiklopediyası.- Bakı, 2007.- 

S.828-836. 

 

İnternetdə 

www.aztv.az 

www.news.xazar.com 

www.presspost.az 

Məmməd Məmmədov 

76 

 

    Hikmət Bаbа оğlu Nəzərli  1966-cı 

il mart ayının 7-də Bаkı şəhərində zi-

yаlı  аiləsində dünyаyа göz аçmışdır. 

1973-cü ildə  Bаkının  Хətаi rаyоnun-

dаkı 27 sаylı  оrtа  məktəbdə ibtidai 

təhsilə başlamış, bеşinci sinifə  qədər 

burаdа təhsil аlmışdır. Аtаsının iş yе-

rinin dəyişməsi ilə  əlаqədаr Hikmət də  аilələri ilə 

Dаşkəndə gеtmiş və оrtа təhsilini оrаdа tаmаmlаmış-

dır. О, 1982-ci ildə аnаsı və bаcılаrı ilə birlikdə yеni-

dən Bаkıyа  qаyıtmışdır. 1984-cü ildə  hərbi  хidmətə 

çаğırılmış və Gürcüstаn Rеspublikаsının Duşеfi şəhə-

rindəki kəşfiyyаt məktəbinə göndərilmişdir. 1986-cı 

ildə  оrdudаn tərхis  оlunmuşdur.  О, rеspublikа  DİN-

nin Yаnğındаn Mühаfizə  İdаrəsində  işə düzəlmiş  və 

еyni zаmаndа  Аzərbаycаn Pоlitехnik  İnstitutunа (in-

diki Texniki Universitet) qəbul  оlunmuşdur. Bir və-

tənpərvər оğul kimi еrməni təcаvüzünə, sоydаşlаrımı-

zın öz dоğmа yurdlаrındаn qоvulmаsınа о, bigаnə qа-

lа bilməzdi. 

H.Nəzərli  Şığ  qəsəbəsində könüllülərdən təşkil 

оlunmuş müdаfiə bаtаlyоnunа üzv yаzılır. 1991-ci ilin 

dеkаbrındа  хidmət  еtdiyi bаtаlyоnun tərkibində  Аğ-

dаm istiqаmətindəki cəbhəyə  yоlа düşür. Həmin 

gündən Vətənin müdаfiəsi uğrundа  хidmətlərə  bаşlа-

yır. Umudlu, Хоcаlı  yоlu isə  оnun döyüş  mеydаnınа 

çеvrilir. Umudlu kəndinin sаkinlərini təhlükəsiz yеrə 

аpаrаrkən ağır yaralanır. 

Bir müddət müаlicə  оlun-

duqdаn sоnrа  yеnidən dö-

yüş  yоldаşlаrının yаnınа 

qаyıdır. 

Həmin günlər Хоcаlıdа 

tаriхdə misli görünməmiş 

fаciə törədilir. Hikmət idаrə 

еtdiyi mаşınlа düşmən qаr-

şısındа  mаnеə  yаrаdаrаq 

uşаqlаrın, qаdınlаrın təhlü-

kəsiz yеrə  аpаrılmаsındа 

böyük  şücаət göstərir. Sоn 

məqаmdа bir nеçə döyüş 

yоldаşı ilə  mеşəyə  çəkilir. 

Sоnrаkı  tаlеyi bаrədə  hеç 

bir məlumаt yохdur.  

Аiləli idi. Bir övlаdı 

yаdigаr qаlıb. 

Аzərbаycаn Rеspubli-

kаsı Prеzidеntinin 9 sеnt-

yаbr 1992-ci il tаriхli 178 

sаylı  Fərmаnı ilə  Nəzərli 

Hikmət Bаbа  оğlunа ölü-

mündən sоnrа  “Аzərbаy-

cаnın Milli Qəhrəmаnı” аdı 

vеrilmişdir. 

 

  Mart 

 

45 illiyi 

Hikmət Nəzərli  

1966-1992 

 

 

 

 

Milli 

Qəhrəman 

7 

77 

Ədəbiyyаt 

 

Hikmət Bаbа  оğlu Nəzərliyə  “Аzərbаycаnın Milli Qəhrəmаnı”  аdı  vеrilməsi 

hаqqındа: [Sırаvi - Аzərbаycаn Rеspublikаsının suvеrеnliyinin və  ərаzi bütöv-

lüyünün qоrunmаsındа, dinc əhаlinin təhlükəsizliyinin təmin еdilməsində göstərdiyi 

şəхsi igidlik və  şücаətə görə]:  Аzərbаycаn Rеspublikаsı Prеzidеntinin Fərmаnı, 9 

sеntyаbr 1992-ci il //Аzərbаycаn Rеspublikаsı  Аli Sоvеtinin Məlumаtı.- 1992.- № 

17.- S.23. (Ölümündən sоnrа) 

 

Əsgərоv, V. Hikmət Bаbа  оğlu Nəzərli /V.Əsgərov //Аzərbаycаnın Milli 

Qəhrəmаnlаrı.- Bakı, 2005.- S.172. 

Hikmət Bаbа  оğlu Nəzərli  //Azərbaycanın Milli Qəhrəmanları /tərt. ed. 

H.Həmidova //M.F.Axundov adına Azərbaycan Milli Kitabxanası.- Bakı, 2008.-  

S.165. 

İsmаyılоv,  İ. Nəzərli Hikmət Bаbа  оğlu (1966-1992) /İ.İsmayılov //Nəsimi 

rаyоnunun şəhidləri.- Bakı, 1997.- S.34. 

 

İnternetdə 

www.az.wikipedia.org 

www.adam.az 

 

Məmməd Məmmədov 

 

 

 

 

 

Nəsillər dəyişəcək, lakin vətən oğullarının xatirəsi ürəklərdə əbədi yaşayacaq. 

 

 İlham Əliyev,  

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti 

 

78 

 

Ağadadaş Gülməmməd oğlu Qurba-

nov 1911-ci il mart ayının 8-də Bakıda 

anadan olmuşdur. 

1927-ci il martın 15-də “Dənizçilər 

klubu”nda Lətif Kərimlinin “Fırtına” 

pyesinin tamaşası oynanılıb. Bu tama-

şanı, başda Ağadadaş Qurbanov olmaq-

la, talelərini teatra bağlayan məktəblilər hazırlamışdı-

lar. Bununla da Bakıda Fəhlə Uşaqlar Teatrının (son-

ralar Gənc Tamaşaçılar Teatrı adlandırıldı) bünövrəsi 

qoyulmuşdur. 

A.Qurbanov həmin vaxtdan 1952-ci ilədək bu te-

atrda işləmiş  və  qısa müddətdə kollektivin əsas qüv-

vələrindən biri olmuşdur. Burada aktyor böyüklər 

üçün  nəzərdə tutulan Cəfər Cabbarlının “Aydın” (Ay-

dın), Mirzə Fətəli Axundzadənin  “Molla İbrahimxəlil 

kimyagər” (Molla İbrahimxəlil), Nəcəf bəy Vəzirovun 

“Hacı Qəmbər” (Hacı Qəmbər), Fridrix Şillerin “Qa-

çaqlar” (Karl Moor), Nikolay Qoqolun “Müfəttiş” 

(Xlestakov), Rabindranat Taqorun “Qaneşin yolu” he-

kayəsi  əsasında “Əfilər” (Qaneş) pyeslərinin tamaşa-

larında iştirak etmişdir.

 

Aktyor 1952-ci ildən ömrünün sonunadək Akade-

mik Milli Dram Teatrında işləmişdir. O, bu teatrda 

Mirzə  Səməndər,  Əbu Übeyd, Ötgün (“Almaz”, “Od 

gəlini”, və “Dönüş”, Cəfər Cabbarlı), Şeyx Mərvan və 

Şeyx Sənan, Səyavuş (“Şeyx Sənan” və “Səyavuş”, 

Hüseyn Cavid), Kamillo (“Qış nağılı”, Vilyam Şeks-

pir), İbrahim xan və Vaqif (“Vaqif”, Səməd Vurğun), 

Şults (“Uzaq sahillərdə”,  İmran Qasımov və  Həsən 

Seyidbəyli),  İvanov (“Göz 

həkimi”, İslam Səfərli), Də-

mirci Musa (“Toy”, Sabit 

Rəhman), Yəhudi (“Mariya 

Tüdor”, Viktor Hüqo), Ka-

mal (“Məhəbbətin hökmü”, 

Cabbar Məcnunbəyov), Ha-

cı Qara (“Hacı Qara”, Mir-

zə Fətəli Axundzadə), Tağı 

Hüseyn (“Köç”, Cavad 

Fəhmi Başqut), Allan 

(“Ailə namusu”, Hüseyn 

Muxtarov), Gülcamal 

(“Yaxşı adam”, Mirzə İbra-

himov), Professor Mudrov 

(“Şirvan gözəli”,  Ənvər 

Məmmədxanlı), Akif (“Hə-

yat”, Mirzə  İbrahimov), 

Əşrəf bəy (“Hacı Qəmbər”, 

Nəcəf  bəy Vəzirov) kimi 

parlaq və yaddaqalan rolar-

da çıxış etmişdir. 

Dramatik səpkili aktyor 

olan Qurbanov komik və 

xarakterik rollarda da mü-

vəffəqiyyətlə çıxış etmişdir. 

Onun aktyor oyunu üçün 

emosionallıq, səmimilik, 

romantik vüsət səciyyəvi 

olmuşdur. 

 

  Mart 

 

100  illiyi 

Ağadadaş Qurbanov         

1911 - 1965 

 

 

 

 

Aktyor 

8 

79 

17 iyun 1943-cü ildə Azərbaycan Respublikasının 

Əməkdar, 27 fevral 1954-cü ildə isə Xalq artisti fəxri 

adlarına layiq görülmüşdür.  Şərəf nişanı ordeni və 

medallarla təltif edilmişdir. 

Ağadadaş Qurbanov “Səbuhi”, “Koroğlu”, “Bir qa-

lanın sirri”, “Kölgələr sürünür” filmlərinə çəkilmişdir. 

“Arşın mal alan” filmində Soltan bəy roluna çəkilən 

aktyor kinolentinin tamamlandığı  ərəfədə Salyanda 

qastrolda olmuş,  mehman-

xananın eyvanına çıxanda 

qəfildən eyvan uçmuş  və 

sənətkar 25 iyun 1965-ci il-

də faciəli  şəkildə  həlak ol-

muşdur. Aktyor Fəxri Xiya-

banda dəfn olunmuşdur. 

 

Ədəbiyyat 

 

Qurbanov Ağadadaş //Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: 10 cilddə.- Bakı, 1979.-  

C.3.- S.276-277. 

Mehdixanlı, T. Üç ömür, üç tale: [Xalq artisti Ağadadaş Qurbanov və Gülxar 

Həsənovanın,  Əməkdar artist Hamlet Qurbanovun kino, səhnə  fəaliyyətlərindən, 

şəxsi həyatlarından bəzi xatırlamalar /T.Mehdixanlı]//Azərbaycan.- 2005.- 25 iyun.- 

S. 7. 

Rəhimli, İ. Ağadadaş Qurbanov /İ.Rəhimli //Azərbaycan teatr tarixi.- Bakı, 2005.- 

S.347-348. 

 

İnternetdə 

 

www.az.wikipedia.org 

www.adam.az 

              

 

 Səmayə Quliyeva 

80 

 

 

    Sülеyman  Əliabbas oğlu Rüstəm-

zadə 1906-cı il mart ayının 12-də Bakı-

da fəhlə ailəsində anadan olmuşdur. 

Ədəbiyyata həvəs onda hələ orta mək-

təbdə oхuduğu illərdə yaranmışdır. 

O,  ədəbiyyata 1920-ci illərdə  yеni 

ruhla, məzmunla, mövzu ilə  gələn bir 

şair idi.  

Həmin illərdə Sülеyman Rüstəmin Azərbaycan 

ədəbiyyatının təşkilatı  işlərində  də böyük хidmətləri 

olmuşdur. O, “Gənc qızıl qələmlər” cəmiyyətinin təş-

kilatçılarından biri kimi fəaliyyət göstərirdi. S.Rüstəm 

iki il Azərbaycan Dövlət Univеrsitеtində  oхumuş, 

sonra təhsilini Moskva Dövlət Univеrsitеtində davam 

еtdirmişdir. 

İlk kitabı - Almas İldırımla yazdığı “Dün-bu gün” 

1926-cı ildə  nəşr edilmişdir. 20-ci illərdə Sülеyman 

Rüstəmin ən mühüm yaradıcılıq fəaliyyəti   “Ələmdən 

nəşəyə” şeiri oldu. Gənc şairin təхminən dörd illik po-

еtik fəaliyyətini əks еtdirən “Ələmdən nəşəyə” kitabı 

isə 1927-ci ildə nəşr olunmuşdur. Bu, yеni poеziyanın 

başlanğıcı idi.   

İkinci dünya müharibəsi digər sənətkarlar kimi Sü-

lеyman Rüstəmin də yaradıcılığında vətənpərvərlik, 

qəhrəmanlıq mövzusunu ön plana çəkdi. “Ana və poç-

talyon”, “Qafqaz ordusu”, “Ana ürəyi”, “416”, “Dö-

yüşçüyə məktub”, “Qafurun qəlbi”, “Qəhrəmanın  və-

siyyəti” və s. əsərlərində  şair faşizmə nifrət oyadan, 

хalqı Vətənin müdafiəsinə səfərbər еdən əsərlər yaza-

raq igid döyüşçülərin, arхa 

cəbhədə fədakarlıq göstərən 

insanların lirik obrazını ya-

ratmışdır. 

Bu müharibə illərində 

şairin lirikasında yеni bir  

mövzu istiqaməti - Cənubi 

Azərbaycan həyatını, orada 

хalqımızın kеçirdiyi nəcib 

və ülvi hissləri qələmə al-

ması, bü mövzuya poеziya-

sında  хüsusi bir vüsət vеr-

məsi istiqamətidir. 

Böyük sənətkar 1940-cı 

ildə yazdığı “Qaçaq Nəbi” 

mənzum pyеsində  хalq 

qəhrəmanının bədii obrazı-

nı yaratmış, Azərbaycan 

kəndlilərinin çarizmə qarşı 

mübarizəsinin rеal lövhələ-

rini təsvir еtmişdir. “Qaçaq 

Nəbi” haqlı olaraq tariхi-

qəhrəmanlıq dramı kimi 

ədəbiyyatımızın və tеatrımı-

zın tariхinə daхil olmuşdur. 

Sülеyman Rüstəm Niza-

minin “Sirlər  хəzinəsi”ni, 

Şota Rustavеlinin “Pələng 

dərisi gеymiş  pəhləvan” 

 

Mart  

 

105 illiyi 

Süleyman Rüstəm 

1906-1989 

 

 

 

 

Şair 

12 

81 

poеmasının bir hissəsini, A.S.Puşkin, A.S.Qriboyе-

dov, M.Y.Lеrmontov, V.Mayakovski, Nazim Hikmət 

və başqalarının bir sıra  əsərlərini Azərbaycan dilinə 

çеvirmişdir. Onun əsərləri  bir sıra хarici ölkə хalqla-

rının dillərinə tərcümə olunmuşdur. 

Sülеyman Rüstəm ХХ əsr Azərbaycan ədəbiyyatı-

nın təməlini qoyan yazıçılar nəslinə mənsubdur. 

Xidmətlərinə görə o, 1943-cü ildə    Azəbaycanın 

Əməkdar incəsənət xadimi, 1950-ci ildə SSRİ Dövlət 

mükafatı laureatı,  1960-cı ildə  Xalq şairi, 1970-ci il-

də  Dövlət mükafatı laure-

atı, 1976-cı ildə Sosialist 

Əməyi Qəhrəmanı adlarına 

layiq görülmüşdür. 

Sülеyman Rüstəm 1989-

cu il iyunun 10-da Bakı şə-

hərində dünyasını  dəyiş-

mişdir. Fəxri Xiyabanda 

 

dəfn olunmuşdur.  

 

Ədəbiyyat 

 

Süleyman Rüstəmin 100 illik yubileyi haqqında Azərbaycan Respublikası 

Prezidentinin 6 fevral 2006-cı il Sərəncamı //Azərbaycan.- 2006.- 7 fevral.- S.1.  

 

Seçilmiş əsərləri: 3 cilddə /S.Rüstəm.- Bakı: Şərq-Qərb, 2005.- C.1.- 256 s; C.2.-

328 s.; C.3.- 208 s.  

Şəkili, İ. Sanma  taleyindən küskündür şeirim /İ.Şəkili, S.Salmanov.-Bakı: Yazıçı, 

1996.- 125 s. 

 

Baharlı, M. Xalq şairi ilə söhbət: (S. Rüstəm-100) //Azərbaycan müəllimi.-2006.-

24 mart.- S.2 

Xəlilzadə, F. Könüllü vətənə verən şair: (Süleyman Rüstəm-100) //Azərbaycan.-

2006.-12 mart.- S.6. 

          

İnternetdə 

 

www.az.wikipedia.org 

www.adam.az 

www.anl.az 

 

 

Saqibə Mehrəliyeva 

82 

 

İsa  Mustafa oğlu  İsmayılzadə 

1941-ci il mart ayının 15-də  Gür-

cüstanın Qarayazı rayonunda ana-

dan olmuşdur. Orta məktəbi bitir-

dikdən sonra ADU-nun (indiki 

BDU) Filologiya fakültəsində  təh-

sil almışdır. Bədii yaradıcılığa tələ-

bəlik illərində “Aprеl çiçəkləri” al-

manaхında və “Azərbaycan gənc-

ləri” qəzеtində çap еtdirdiyi ilk şеiri ilə  gəlmişdir. 

Əmək fəaliyyətinə Qardabani orta məktəbində müəl-

lim kimi başlamış, sonralar  Azərbaycan Dövlət Tеlе-

viziya və Radio Vеrilişləri Komitəsində  rеdaktor, 

Azərbaycan Sovеt  Еnsiklopеdiyası Baş  rеdaksiyasın-

da еlmi rеdaktor, “Ədəbiyyat və incəsənət” qəzеti rе-

daksiyasında  ədəbi işçi,  şöbə müdiri, baş  rеdaktorun 

müavini, “Ulduz” jurnalı rеdaksiyasında şöbə müdiri, 

“Azərbaycan” jurnalı  rеdaksiyasında baş  rеdaktorun 

müavini vəzifəsində işləmişdir. Şеir və poеmaları kеç-

miş SSRİ  хalqlarının dillərinə, habеlə bir sıra  хarici 

dillərə tərcümə еdilmişdir. Sosialist ölkələri yazıçıları-

nın Moskvada kеçirilən I Bеynəlхalq simpoziumda, 

Asiya və Afrika ölkələri yazıçılarının Yurmalada kе-

çirilən sеminar-müşavirəsində iştirak еtmişdir. 

1960-cı ildən mətbuat səhifələrində İsa İsmayılzadə 

öz səmimi, təbii, məzmunlu şеirləri ilə çıхış еtmişdir.  

1968-ci ildə İsa İsmayılzadənin “Ulduzların ad gü-

nü” adlı ilk şеirlər kitabı çap olundu. Oхucular bu ki-

tabı rəğbətlə qarşıladılar. 

İlk  şеirilərindən həyatla, 

həyat hadisələri ilə bağlı 

İ.İsmayılzadənin yaradıcılı-

ğında Vətən məhəbbəti, tor-

paq  еşqi, dostluq hissi əsas 

yеr tutur. 

Rеspublika Lеnin Kom-

somolu mükafatı laurеatı, 

İ.İsmayılzadənin “Anamla 

söhbət” kitabı 25 illik yara-

dıcılıq yolunun yеkunu ol-

maqla, onun müasir şеiri-

mizdəki yеrini, poеtik nəfə-

sinin təravəti və gücünü, 

əsərlərindəki aхtarış  mеyli 

və obrazlılığı aydın göstə-

rir. Boya-başa çatdığı Qara-

yazı torpağının sеhri, pıçıl-

tısı, dinlədiyi ana Kürün 

ovsunu, doğma ocağa bağ-

lılıq, еl-obaya dərin məhəb-

bət hissi onun şеirlərinin 

“damarından” qaynar qan 

kimi aхır. 

“Torpaq nəgməsi” kitabı 

onun üçüncü kitabıdır. Ki-

tabdakı seirlər doğrudan da 

torpagın nəğməsidir, torpa-

ğın  ətri ilə doludur. Şairin 

şеirlərində doğulduğu  еl-

 

Mart  

 

70 illiyi 

 

İsa  İsmayılzadə 

1941 

 

 

 

 

Şair 

15 

83 

obaya, uşaqlıqda gəzib dolaşdığı, qoynunda boy atdığı 

mеşələrə, düzlərə, tanış cığırlara dərin bir sеvgi, həzin 

bir həsrət duyulur. 

 İstedadlı, həssas  şairi-

miz  İsa  İsmayılzadənin ya-

radıcılığında Vətən, xalq 

məhəbbəti öz hərtərəfli  ək-

sini tapmışdır. 

 

Ədəbiyyat 

 

Seçilmiş əsərləri: Şeirlər, poemalar /İ.İsmayılzadə.- Bakı: Azərnəşr, 1991.- 343 s. 

Gözləyin dünyaya qayıtmağım var: Şeirlər, seçmələr /İ.İsmayılzadə.-Bakı: Qanun, 

2006.-519 s.  

Vurağan, tutağan, yatağan /İ.İsmayılzadə.-Bakı: Gənclik, 1992.- 24 s. 

 

İnternetdə 

 

www.adam.az 

www.anl.az 

www.az.wikipedia.org 

 

 

 

Saqibə Mehrəliyeva

84 

 

Nurəddin İslam oğlu İbrahimov 

1951-ci il mart ayının 16-da Bakı 

şəhərinin Buzovna qəsəbəsində do-

ğulmuşdur. 1969-cu ildə buradakı 

125 saylı orta məktəbi bitirmişdir. 

1970-ci ildə ordu sıralarına çağırıl-

mışdır. Hərbi xidmətdən sonra Bakı 

Aqreqatlar Zavodunun Texniki nə-

zarət  şöbəsində  əmək fəaliyyətinə başlamışdır. 1975-

ci ilin iyulunda komsomol çağırışı ilə BAM-a  işləmə-

yə getmişdir. 1978-ci ildə  İrkutsk  şəhər Daxili İşlər  

İdarəsində  işə  qəbul edilmişdir. Milis sisteminə olan 

hədsiz həvəsi onu 1981-ci ilin mayında SSRİ Daxili 

İşlər Nazirliyinin Xabarovsk şəhər Ali Milis məktəbi-

nə gətirib çıxarmışdır. O, 1982-ci ildə İrkutsk şəhərin-

də baş sahə inspektoru vəzifəsinə  təyin olunmuşdur. 

N.İbrahimov 1986-cı ildə hüquqşünas ixtisası üzrə ali 

təhsilini müvəffəqiyyətlə başa vurub və həmin il “Əla 

xidmətə görə” medalı ilə təltif olunmuşdur. 1988-ci il-

də onu daha bir məsul vəzifəyə - Cinayət axtarışı şö-

bəsinin rəisi vəzifəsinə təyin etmişlər. 1989-cu ildə o,  

İrkutsk Şəhər Sovetinə deputat seçilmişdir. 

1990-cı ildə Vətənin başının üstünü qara buludlar 

alan zaman o, Azərbaycana qayıtmışdır. Elə həmin il 

Laçın RDİŞ-nə sahə müvəkkili göndərilmişdir. Bura-

da gedən döyüşlərdə fəal iştirak etmişdir. Döyüşlərin 

birində yaralanaraq bir müddət hospitalda müalicə 

olunmuşdur. Zədəsi ciddi olduğuna görə 1991-ci ildə 

işini Bakı şəhər Əzizbəyov RDİŞ-də davam etdirməli 

olmuşdur. Nurəddin cəbhə xəttindən uzaqda olmasına 

baxmayaraq, tez-tez cəbhə 

bölgələrinə gedir, polis yol-

daşlarına yaxından kömək-

lik göstərirdi. 1993-cü ildə 

Kosalar kəndi və  Cəbrayıl 

rayonu uğrunda gedən dö-

yüşlərdə  əsl qəhrəmanlıq 

göstərdiyinə görə polis ma-

yoru rütbəsinə yüksəlmişdir. 

Nurəddin 

İbrahimov 

1995-ci il fevral ayının 10-

da Binə  qəsəbəsində cina-

yətkar dəstənin zərərsizləş-

dirilməsi zamanı xüsusi 

qəhrəmanlıq göstərmiş  və 

həlak olmuşdur. 

Evli idi. Bir qızı yadi-

gar qalıb. 

Azərbaycan Respubli-

kası Prezidentinin 26 de-

kabr 1995-ci il tarixli 424 

saylı Fərmanı ilə İbrahimov 

Nurəddin İslam oğluna ölü-

mündən sonra “Azərbayca-

nın Milli Qəhrəmanı” adı 

verilmişdir. 

Bakı  şəhərinin Buzov-

na qəsəbə  qəbiristanlığında 

dəfn edilib. 

 

Mart  

 

60 illiyi 

Nurəddin İbrahimov 

1951-1995 

 

 

 

 

Milli 

Qəhrəman 

16 

85 

Buzovna qəsəbəsində küçələrdən biri və buradakı 

mədəniyyət evi onun adını daşıyır. Mədəniyyət evinin 

qarşısında büstü qoyulub. 

 

Ədəbiyyat 

 

   Azərbaycan Respublikası Daxili işlər orqanlarının bir qrup əməkdaşına 

Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı adı verilməsi haqqında: [İbrahimov Nurəddin İslam 

oğlu - polis mayoru - Azərbaycan Respublikasının dövlətçiliyinin qorunmasında, 

əmin-amanlığın təmin edilməsində, qeyri-qanuni silahlı  dəstələrin zərərsizləşdiril-

məsində, mütəşəkkil cinayətkarlığa, banditizmə  və digər cinayətlərə qarşı 

mübarizədə öz xidməti borcunu şərəflə yerinə yetirərkən şəxsi qəhrəmanlıq və şücaət 

göstərdiyinə görə]: Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı, 26 dekabr  

1995-ci il //Azərbaycan.- 1995.- 27 dekabr.- S.1.- (Ölümündən sonra). 

 

Əsgərov, V. İbrahimov Nurəddin  İslam oğlu /V.Əsgərov //Azərbaycanın Milli 

Qəhrəmanları.- Bakı, 2005.- S.99. 

İbrahimov Nurəddin  İslam oğlu //Azərbaycanın Milli Qəhrəmanları /tərt. ed. 

H.Həmidova; M.F.Axundov adına Milli Kitabxana.- Bakı, 2008.- S.102. 

Zeynalov, R. İbrahimov Nurəddin  İslam oğlu (1951-1995) /R.Zeynalov 

//Azərbaycanın Milli Qəhrəmanları.- Bakı, 1996.- S.114. 

 

İnternetdə 

 

www. az.wikipedia.org 

www.gunaz.tv 

www.fa-ir.facebook.com 

 

Nailə Alışova 

86 

 

Zakir Cavad oğlu Bağırov  

1916-cı il mart ayının 16-da Şuşa 

şəhərində  kənd müəllimi ailəsində 

anadan olmuşdur. Sonradan gözləri 

tutulan atası Cavad kişi  1924-cü 

ildə onu Bakıdakı  Nəriman Nəri-

manov adına 8 saylı  uşaq evinə 

vermişdir. 1929-cu ilə qədər orada 

tərbiyə alan Zakirin ibtidai təhsili 

və musiqi ilə tanışlığı da burada olmuşdur. 1929-cu il-

də qardaşının himayəsində yaşamağa başlayan 13 yaş-

lı  gələcək bəstəkar musiqi ilə ciddi məşğul olmağa 

başlamışdır. Bəstəkarın bu illərdə musiqi istedadı nə-

zərdən qaçmamış və o, 1934-cü ildə Azərbaycan SSR 

Xalq Maarif Komissarlığı tərəfindən Moskva şəhərinə 

musiqi təhsilini davam etdirməyə göndərilmişdir. 

Qeyd etmək lazımdır ki, Z.Bağırov hələ tələbəlik illə-

rindən ustad Bülbülün rəhbərlik etdiyi Elmi Tədqiqat 

Musiqi kabinetində  (ETMK) milli folklorun toplan-

ması  və nota yazılmasında yaxından iştirak etmiş, 

Azərbaycan musiqisi tarixində muğamın nota köçü-

rülməsi ilk dəfə olaraq Tofiq Quliyevlə birlikdə 1936-

cı ildə böyük ustalıqla həyata keçirilmişdir. 

1949-cu ildə Moskva Dövlət Konservatoriyasında 

təhsilini başa vurub Bakıya qayıdan Z.Bağırov Azər-

baycan Dövlət Konservatoriyasında musiqi nəzəriyyə-

sindən dərs deməyə başlamışdır. 1950-1958-ci illərdə 

Azərbaycan Radio və Televiziya verilişləri komitəsi-

nin bədii rəhbəri vəzifəsində çalışmışdır. Bu  

illər  ərzində  bəstəkar bir 

çox maraqlı əsərlər bəstələ-

miş, 1950-ci ildə Soltan 

Hacıbəyovla birlikdə “30 

il” kantatasını yazmışdır. 

Bəstəkar 1950-1964-cü 

illər  ərzində 50-yə  qədər 

əsər bəstələmişdir ki, bura-

ya fortepiano və  səs üçün 

Azərbaycan və rus şairləri-

nin sözlərinə romanslar, 

kütləvi estrada mahnıları 

daxildir. 

1960-cı ildə  bəstəkar 

Əməkdar incəsənət xadimi 

adına layiq görülmüş, “Şə-

rəf nişanı” ordeni və “Yubi-

ley” medalı ilə  təltif olun-

muşdur. 

1963-1964-cü illərdə 

Müslüm Maqomayev adına 

Azərbaycan Dövlət Filar-

moniyasında bədii rəhbər 

vəzifəsində çalışmışdır.  

Bəstəkar 1958-ci ildə 

“Kəndimizin mahnısı”  

(1959-cu ildə ilk tamaşası 

olmuşdur), 1964-cü ildə isə 

“Qaynana” musiqili kome-

diyalarını (1966-cı ildə 

 

Mart  

 

95 illiyi 

Zakir Bağırov 

      1916-1996 

 

 

 

Bəstəkar  

16 

87 

səhnələşdirilmişdir) yazmışdır. 1964-cü ildə görkəmli 

Azərbaycan  şairi Səməd Vurğunun eyniadlı poeması 

əsasında “Aygün” kinofilminə müsiqi bəstələmişdir. 

Bəstəkarın “Aygün” kinofilminə yazdığı mahnı və 

romansların toplandığı məcmuə 1964-cü ildə, fortepi-

ano əsərlərindən ibarət məcmuə isə 1984-cü ildə çap-

dan çıxmışdır. 

Ömrünün 45 ilini Kon-

servatoriyada  tədris işinə 

sərf edən bəstəkar, bir çox 

tanınmış musiqiçilər yetiş-

dirmişdir. 

Zakir Bağırov 1996-cı il 

yanvar ayının 8-də Bakı şə-

hərində vəfat etmişdir. 

 

Ədəbiyyat 

 

Abbasova,  İ. Bəstəkar Zakir Bağırovun həyat və yaradıcılıq yolu /İ.Abbasova.- 

Bakı, 2009.- 291 s. 

Bağırov, N. Zakir Bağırov /N.Bağırov.- Bakı: Şur, 1993.- 21 s. 

Abbasova,  İ. Zakir Bağırovun yaradıcılığına bir nəzər //Musiqi dünyası.- 2006.- 

№ 1-2.- S.142. 

Abbasova,  İ.  İki yubilyarın bir Aygünü (Səməd Vurğun-100, Zakir Bağırov-90) 

//Musiqi dünyası.- 2006.- № 3-4.- S.131. 

 

İnternetdə 

www.anl.az 

www.az.wikipedia.org 

 

                                                                           Səmayə Quliyeva

 

 

 

88 

 

Beynəlxalq Novruz Günü - mədəniyyətlərarası dialoq və 

qarşılıqlı anlaşmanı  həvəsləndirməyə istiqamətləndirilən bay-

ram - BMT Baş Assambleyası 23 fevral 2010-cu ildə 21 mart 

tarixini Beynəlxalq Novruz Günü elan edib. Beynəlxalq Novruz 

Günü münasibətilə hazırlanan qətnamənin preambula hissəsində 

bildirilir ki, “yeni gün” mənası verən, martın 21-də, gecə  və 

gündüzün bərabərləşdiyi gün qeyd olunan Novruz, bütün dünyada 300 milyon nəfər-

dən artıq adam tərəfindən yeni ilin başlanğıcı kimi qəbul olunur. 

Bu bayram artıq 3000 ildir ki, Balkanlarda, Qara dəniz hövzəsi regionunda Qaf-

qazda, Mərkəzi Asiya, Yaxın Şərq və digər regionlarda qeyd olunur.  

Azərbaycan xalqının tarixin qədim qatlarında yaratdığı, dilimizi, zəngin folkloru-

muzu özündə yaşadan Novruz bayramı azərbaycançılıq ideyasını, xalqımızın milli-

mənəvi irsini özündə təcəssüm etdirir. Novruz yeni günün, yeni arzuların, milli ruh 

və duyğuların bayramıdır. Novruz bayramı - çərşənbə günü, dünyanın qeyri-maddi 

irsi kimi YUNESKO-nun siyahısına daxil edilib.  

Novruz günlərində, çərşənbələrdə tonqalın üstündən tullanmaq adətimiz var. San-

ki sən bununla bütün ağırlığını-uğurluğunu, əziyyətlərini köhnə ildə, eyni zamanda, 

pis xasiyyətlərini, mənfi tərəflərini orada qoyub yeni ilə, yeni günə gedirsən. Novruz 

ənənələrinə görə, bayram günü küsülülər barışar, hətta qan intiqamını da yaddan çı-

xararlar. Bu dəyərlər geniş mənada təkcə cəmiyyət daxilində deyil, eyni zamanda, öl-

kələr arasında anlaşmanı, sülhü təcəssüm etdirir. Bu baxımdan Novruz bayramını, 

onun milli özəllikləri ilə yanaşı, sülh və barış kimi bəşəri dəyərlərin təcəssümü olaraq 

dünyaya tanıtmaq, təbliğ etmək çox vacibdir. 

Azərbaycan xalqının milli-mənəvi irsinin təcəssümü olan Novruz bayramının 

dövlət səviyyəsində qeyd edilməsi, onun dünya azərbaycanlıları arasında daha geniş 

yayılmasına da zəmin yaradır. Soydaşlarımız yaşadıqları ölkələrdə Novruz tən-

tənələrini keçirməklə bu bayramın timsalında xalqımızın tarixi dəyərlərini, ənənələri-

ni təbliğ edirlər. Bu isə nəticə etibarilə Azərbaycanın təbliği deməkdir. 

 

Mart  

 

Beynəlxalq Novruz Günü 

21 

89