Azərbaycan Resbublikasının Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyası

"Yaşıl iqtisadiyyat" nədir və nə Avtraliya üçün nə qədər əhəmiyyətlidir?

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının ətraf Mühit Proqramının yaşıl iqtisadiyyatı haqqında məruzəsində aşağıdakı tərif verilir: “Yaşıl iqtisadiyyatı insanların rifahının yüksəlməsinə və gələcək nəsilləri əhəmiyyətli ekoloji risklərə və ekoloji çatışmazlığa məruz qoymadan uzunmüddətli perspektivdə qeyri-bərabərliyin azalmasına gətirib çıxaran iqtisadiyyat kimi müəyyən etmək olar”

Bu tərif yaxşı bir başlanğıc olsa da, "yaşıl iqtisadiyyat"nə olduğunu ətraflı şəkildə müəyyənləşdirmək həmişə asan deyil. Bəzi tədbirlər namizədlər üçün göz qabağındadır: emal, Bərpa Olunan Enerji Mənbələri, enerji səmərəliliyi, ekoloji konsaltinq, tullantıların minimuma endirilməsi və resursların bərpası, aşağı-nəqliyyat emissiyaları və davamlı balıqçılıq və meşə təsərrüfatı üsulları. Bəzi fəaliyyətlər "yaşıllar" dan uzaqdır: məsələn, kömür mədən sənayesi, neft quyularının qazılması, polad istehsalı, alüminium ərintisi və bir çox digər karbon-tutumlu və çirkləndirici sənaye və s.

Yaşıl iqtisadiyyatın hansı fəaliyyət növlərinin olduğunu, hansıların yaşıl iqtisadiyyatın bir hissəsi olmadığını dəqiq müəyyən etmək mümkün olmasa da, bəzi sahələrə nəzər sala bilərik.

Su iqtisadi dəyərlərin ən geniş yayılmış paradokslarından birini göstərir. Avstraliya ən quraq yaşayış qitə kimi statusuna baxmayaraq, 2008-2009-cu illərə kimi fermerlər, müəssisələr, şəhərlər və şəhərətrafı üçün su təəccüblü ucuz olaraq qalırdı. Lakin daha infastrukturun artması ilə artan şirinləşdirici qurğular şəhər suyunun gizli dəyərini artırırdı. Su infrastrukturu suyun duzsuzlaşdırılması və karbon emissiyaları , bir çox elektrik tələb edirdi. Avstraliyada su istifadəsinin ən təsirli strategiyası yalnız daha az su istifadə etməyə çalışmaq idi.

Avstraliya Su siyasəti

• 
  Kvinslandın cənub-şərqində "hədəf 14 Target 140» " kampaniyası kimi tələbin idarə edilməsi siyasətini təşviq etmək.
  
• 
  duzsuzlaşma qurğuları ilə müqayisədə resirkulyasiyaya və digər intellektual su təchizatı infrastruktur layihələrinə investisiyalara üstünlük vermək
  
• 
  Su bazarlarında suvarma üçün həddən artıq ayrılmış hüquqlar, Su ticarətinə məhdudiyyətlər kimi iqtisadi əyrilikləri aradan qaldırmaq suyun maya dəyərindən aşağı səviyyədə başa çatdırılmalıdır
  

mövcud olan ən yaxşı elmi məlumatlar əsasında çay hövzələrində və şəhərlərdə sudan istifadənin hədəf göstəricilərini müəyyənləşdirmək

Enerji. Avstraliya energetikasında yanacaq üstünlük təşkil edir. İqlim İnstitutunun son hesabatına görə, karbon rəqabət qabiliyyəti, karbon intensivli ixracımız, kömürdə elektrik enerjisi istehsalı və avtomobil sahiblərinin çoxluğu sayəsində Avstraliya G20-da dördüncü yerdədir.

Beyond Zero Emissions və Melburn enerji İnstitutu 2020-ci ilə qədər Avstraliyanın təxminən sıfır karbon emissiyaları ilə elektrik şəbəkəsinə keçəcəyi ilə bağlı yeni bir plan yayınlamışdır.

Plan olduqca optimist səslənir: əslində bu, mühafizəkar fərziyyələrə külək turbinləri və günəş-istilik elektrik stansiyaları kimi sübut edilmiş texnologiyalara əsaslanır. Baza yük enerjisi istehlakçılara və sənayeyə Bərpa Olunan Enerji Mənbələri şəbəkəsi vasitəsilə veriləcək ki, bu da yeni külək turbinləri infrastrukturunun kütləvi şəkildə yerləşdirilməsini və Avstraliyada elektrik enerjisinin 100% bərpa olunan enerji istehsalına imkan verir

Avtstraliyanın enerji siyasəti:

• 
  karbon çirklənməsi üçün ton başına 20 dollardan 50-60 dollara qədər olan qiyməti təqdim etmək
  
• 
  gələcək neft böhranı ssenarisində kbenzin ən mühüm müdafiə, nəqliyyat və qəza xidmətlərinin çıxışının təmin edilməsi üçün strateji neft ehtiyatı yaratmaq
  
• 
  yeni kömür elektrik stansiyalarının işə salınmasını qanunvericiliklə qadağan etmək
  
• 
  təmiz texnologiyalara və bərpa olunan enerji mənbələrinə investisiyaların stimullaşdırılması üçün vergi güzəştləri yaratmaq
  
• 
  yüksək gərginlikli yüksək gərginlikli xətlər və intellektual şəbəkələr kimi 21-ci əsrin elektrik infrastrukturuna investisiya qoymaq
  

Şəhərlər. Avstraliya şəhərləri yüksək yaşayış səviyyəsi və şəhər şəraiti digər şəhərləri ilə müqayisədə az məskunlaşmış hesab olunur.

Şəhərlər həmçinin mədən yanacağı tullantılarının əsas mənbəyidir: 40-dan 70% - ə qədər qlobal istixana qazı emissiyaları şəhərlərlə bağlıdır. onların yolları da, binaları da. Bu səbəblə şəhərlər daha davamlı iqtisadiyyat yaratmaq üçün hər hansı bir cəhdin ayrılmaz bir hissəsi olmalıdır.

Avtraliyanın şəhərlər üçün nəzərdə tutduğu siyasəti

• 
  Federal, ştat və yerli hökumət səviyyələri də daxil olmaqla, bütün region üçün planlaşdırma siyasəti yaratmaq.
  
• 
  Xarici sərhədlərdə mənzil artımını məhdudlaşdırmaq
  
• 
  Yalnız paytaxta deyil, regional şəhərlərə sərmayə qoymaq
  
• 
  Şəhər nəqliyyatına yaşıl investisiyalar hibrid avtomobillər və aşağı emissiya avtomobilləri, eləcə də xarici səfərləri və digər çevik iş üsullarını təmin edən kommunikasiya infrastrukturu inkişaf etdirməl
  
• 
  Bütün yeni inkişaflar inteqrasiya edilmiş enerji / su /kanalizasiya sistemləri də daxil olmaqla, yüksək ekoloji standartlara cavab verməlidir və s.
  

Nəticə

Avstraliya iqtisadiyyatı davamlı inkişaf üçün böyük potensiala malikdir. Bu, hazırda yaşıl iqtisadi və sosial siyasətlə nəzərdə tutulur. Bu siyasət , maraqlı tərəfləri və avstraliyalıların ətraf mühitinə, həyat keyfiyyətinə iqtisadi təhlükəsizlik müddətinə və s təsir edir

"Yaşıl" iqtisadiyyata keçidin əldə edilməsi hökumətlər, özəl sektor və istehlakçılar da daxil olmaqla yalnız kollektiv görmə, yaradıcılıq, fəaliyyət və dəstək sayəsində mümkündür.

Əgər şirkətlər, istehlakçılar, maliyyəçilər və hökumətlər yeni yaşıl iqtisadiyyatın qurulması üzərində birgə işləməyərsə, Avstraliya yüksək həyat səviyyəsi ilə davamlı gələcəkdən zövq alacaq. Yuxarıda gördüyümüz kimi, hətta siyasi və sosial iradə olarsa, tamamilə bərpa olunan elektrik şəbəkələrinə keçid 2030-cu ilə qədər mümkün ola bilər.

İstifadə olunmuş ədəbiyyat siyahısı:

• 
  Tim Flannery. The future eaters: an ecological history of the Australasian lands and people. Sydney.
  
• 
  C. Johnson. Australia’s mammal extinctions. Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom
  
• 
  Cambiar. Green Gold Rush: How ambitious environmental policy can make Australia a leader in the global race for green jobs. Melbourne: Australian Council of Trade Un
  
• 
  UNEP – Green Economy Report : A prewiev, cited above