Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyi Azərbaycan Texniki Universiteti

Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyi

Azərbaycan Texniki Universiteti

Sərbəst iş

Mövzu : Portfel rəhbərliyindən prioritetlərin düzgün qurulması
Ad, soyad : Tural Hüseynov
İxtisas : İnnovasiya strategiyasının işlənməsi
Kurs : I
Fənn : Portfel rəhbərliyi, proqramlar və layihələr
Müəllim : İsgəndərov Rafiq

İnvestisiyaların əhəmiyyəti onda özünü göstərir ki, ictimai sərvət artdıqca yığımlar da artır və bu da öz növbəsində investisiya məqsədləri üçün kapital təklifini genişləndirir. Şəxsi ayrıca kapitalın konsolidasiyası üçün təşkilati baza da yaradılacaq. Yəni çoxlu sayda mürəkkəb maliyyə-kredit institutları yaradılacaq və inkişaf etdiriləcəkdir. Dövlət borc kapitalı yaradılır. Milli səviyyədə o, milli iqtisadiyyatın maliyyə sektorunu təşkil edən qurumlar tərəfindən səfərbər olunur. Qiymətli kağızlara sərmayə qoymağa maraq genişdir. Müxtəlif mülkiyyət formalarına və təşkilati əsaslara malik olan şəxslər, o cümlədən hökumətlər, korporasiyalar, assosiasiyalar, banklar, yerli hökumətlər və fiziki şəxslər investisiya qiymətli kağızlarına investisiya edə bilərlər.
Bütün investorlar bu qiymətli kağızların gəlirliliyində maraqlıdırlar ki, onlar qoyulmuş kapitala mütənasib olaraq emitentdən ağlabatan gəlir əldə etmək hüququna malikdirlər. Lakin qiymətli kağızlar bazarlarının emissiyası, yerləşdirilməsi, təşkili və yekun bölgüsü, eləcə də qiymətli kağızlar bazarının idarə edilməsi və tənzimlənməsi mürəkkəb prosesdir. Bunlar əskik deyilsə, çətinliklər, maneələri dəf etmək və intensiv zehni iş tələb olunacaq. Qiymətli kağızlarla, xüsusən də investisiya qiymətli kağızları ilə bağlı fəaliyyətlərin əsaslı iqtisadi və hüquqi biliklər, məlumatların təmin edilməsi və müvafiq təcrübə (bacarıqlar) tələb etdiyi güman edilir.
Nəticə etibarı ilə qiymətli kağızların investisiyası məsələsini nəzərdən keçirməyə böyük ehtiyac var. Elmi baxımdan qiymətli kağızlara investisiya mövzusu çox aktualdır və ya mövzu tamamilə aktualdır. Buna görə də maliyyə kapitalı hansı sektordan olmasından asılı olmayaraq bütün növ kapitalı onlara borc kapitalı xüsusiyyətlərini verməklə birləşdirir. Bu, kapitalın daha təkmil ümumi formasıdır, lakin əlavə olaraq kapitalın adi formaları, borc, sənaye və kommersiya formaları da mövcuddur.
Son iki forma arasında etimad münasibətlərinin əvvəlki ənənəvi formaları davam edir və onlar inkişaf etdikcə yeni növ etibar münasibətləri yaranır. Lakin maliyyə kapitalı adlanan borc ilə sənaye və kommersiya (real) kapital arasında yeni qarşılıqlı əlaqə getdikcə daha açıq forma alır: maliyyə bazarları.
Maliyyə bazarları qiymətli kağızlar bazarı kimi də tanınır. Bununla belə, investisiya üçün kapital təkcə maliyyə sektorunda deyil, həm də sənaye, nəqliyyat, ticarət və xidmətlər kimi qeyri-maliyyə sektorlarında cəmləşmişdir. İnvestisiya məqsədləri üçün iqtisadiyyatın qeyri-maliyyə sektorlarında kapitalın təmərküzləşməsi həm monetar, həm də qeyri-pul formalarında baş verir. Eyni zamanda pul şəklində olan kapital və ya borc kapitalı maliyyə və qeyri-maliyyə sektorları arasında müxtəlif formalarda qarışır.
Bunun ifadəsi kimi iqtisadiyyatın qeyri-maliyyə sektorlarında investisiya layihələrinin maliyyə sektorunun vəsaitləri hesabına maliyyələşdirilməsi ilə yanaşı, startap fəaliyyəti, qiymətli kağızlar bazarının inkişafı və s.
göstərilə bilər. Nəticədə sektorlar arasında sərhədlər tədricən yox olur və borc kapitalı sənaye və ticarət kapitalı ilə birləşir. Bu, kapitalın keyfiyyətcə yeni formasını yaradır: maliyyə kapitalı.
İnvestisiya fəaliyyəti şaxələndirilir. İnvestisiya fəaliyyətinin obyekti iqtisadiyyatın bütün sahələrində olan əmlak, o cümlədən əsas və dövriyyə vəsaitləri, qiymətli kağızlar, xüsusi depozitlər, elmi və texnoloji məhsullar, əqli mülkiyyət, digər əmlak obyektləri və mülkiyyət hüquqları ola bilər. Mənim varımdır. İnnovasiya fəaliyyəti elmi-texniki tərəqqinin nəticələrinin istehsal və sosial sahəyə tətbiqi üçün investisiya fəaliyyətinin bir forması kimi həyata keçirilə bilər. İnnovativ fəaliyyətlərə aşağıdakılar daxildir:
- Uzunmüddətli elmi-texniki proqramların həyata keçirilməsi.
- təsərrüfat strukturunu təkmilləşdirmək məqsədilə məhsuldar qüvvələrin vəziyyətini keyfiyyətcə dəyişməyə yönəlmiş fundamental tədqiqatların maliyyələşdirilməsi.
- Prinsipcə yeni və ucuz növ texnika və texnologiyaların işlənib hazırlanması, buraxılması, yayılması və tətbiqi.
İnvestisiya fəaliyyətinin predmetinə öz, borc və ya cəlb edilmiş maliyyə, fiziki və əqli resurslarını investisiya etmək qərarına gələn və onlardan istifadəyə zəmanət verən şəxs investordur. İnvestisiya həm də investisiya və ya gəliri təmin etməklə pul əldə etmək və ya artırmaq vasitəsi kimi müəyyən edilir. Buna görə də sərbəst pul kütləsi investisiya hesab edilmir. İnflyasiya ilə əlaqədar olaraq nağd pul kütləsi gəlir əldə edə bilməyərək dəyərini itirə bilər. Əgər həmin məbləğ boş yerə sərf olunmasa və banka qoyularsa, o, artıq investisiya hesab olunur, daimi gəlir gətirir. gətirmək. Maliyyə sferasının vəziyyəti, şübhəsiz ki, investisiya mühitinə təsir göstərəcək. Bu, ilk növbədə nominal faiz dərəcələrinə təsirlə bağlıdır.
Yüksək faiz dərəcələri uzunmüddətli investisiya layihələrinə mənfi təsir göstərir.
Makroiqtisadi təhlildə maliyyə sferasının göstəriciləri arasında aşağıdakılara diqqət yetirməyə dəyər: Maliyyə sferası ilə tədavüldə olan pul kütləsi arasında balans. iqtisadiyyatın pulla doyması; qızıl ehtiyatlarının vəziyyəti və onların pul bazası ilə qarşılıqlı əlaqəsi; və valyuta məzənnəsi. Pul investisiyası maliyyə resurslarının kapital, qiymətli kağızlar və s. formasında qoyuluşudur.
Onların bəziləri dərhal real kapitala çevrilir, digər hissəsi sonradan real kapitala çevrilir, üçüncü hissəsi isə ümumiyyətlə konvertasiya olunmur (məsələn, müflis şirkət tərəfindən buraxılmış və alınmış qiymətli kağızlar). Başqa sözlə desək, pul kapitalına qoyulan investisiya ölkənin real kapitalına gələcək investisiyalar üçün bir vasitədir, bəziləri isə dəyişməz qala bilər.
Kapital bazarının fəaliyyətinin yeni mühiti özəl investorların xarici bazarlara investisiya qoymasına şərait yaradacaq. Bu, Azərbaycanın maliyyə bazarlarının qlobal iqtisadi prosesdə daha fəal iştirakını nəzərdə tutur. Onu da qeyd edək ki, kapital bazarları şirkətlərə birtərəfli üstünlüklər vermir. Texniki və hüquqi infrastrukturun beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılması həm xarici investorların Azərbaycanın kapital bazarlarında, həm də yerli investorların xarici bazarlarda daha geniş iştirakına şərait yaratmışdır.
Məlum olduğu kimi, qlobal maliyyə bazarlarında gəlirlilik hazırda minimal səviyyədədir və bu, investorları daim yeni bazarlar və daha yüksək gəlirlər axtarmağa sövq edir. Azərbaycan iqtisadiyyatı yüksək investisiya dəyəri və çevik biznes mühiti sayəsində xarici investorları cəlb edir. Maliyyə fəaliyyətimizin bir hissəsi olaraq biz biznes fəaliyyətimizi fəal şəkildə diversifikasiya etməyə çalışırıq və eyni zamanda, gəlir mənbələrini genişləndirmək məqsədi ilə qiymətli kağızlara investisiya əməliyyatları ilə məşğul oluruq. üzrə maliyyələşdirmə variantlarını genişləndirmək məqsədi daşıyan "Listinq Məsləhət Proqramı"
Birja və bu sahədə lazımlı professional dəstəyin təmin edilməsi, bu üstünlüklərin indidən şirkətlərə təqdim edilməsidir. Kapital bazarlarının keyfiyyətcə yeni səviyyəsi şirkətlərə daha sərfəli və çevik şərtlərlə ucuz uzunmüddətli maliyyələşdirmə imkanı təklif edir. Peşəkar kadr potensialının daha da artırılması korporativ idarəetmə standartlarının tətbiqini və maliyyə hesabatları və mühasibat proseslərinin təkmilləşdirilməsini əhatə etməlidir.
Kapital bazarları vasitəsilə vəsait cəlb edən şirkətlər də bir sıra ciddi normativ tələblərə və qaydalara cavab verməlidirlər.
Bu, bütövlükdə iqtisadiyyatın rəqabət qabiliyyətini xeyli yaxşılaşdıracaq. İnvestisiya məqsədləri üçün qiymətli kağızların alqı-satqısı aşağıdakı xərclər hesabına həyata keçirilə bilər: Borc və vəsaitlər üçün. Maliyyə menecerləri qiymətli kağızları alarkən aşağıdakıları nəzərə almalıdırlar:
- Risk səviyyəsi.
- likvidlik;
- gəlirlilik səviyyəsi;
Şirkətin investisiya portfelinin formalaşmasına investisiya qoymaq üçün qiymətli kağızların ticarəti üçün əsaslar:
- fond bazarının inkişaf səviyyəsi.
- Yüksək səviyyəli mütəxəssislərin olması.
- Qiymətli kağızların ödəmə müddətinə və formatına görə diversifikasiyası.
- Hüquqi və normativ bazanın mövcudluğu.
Səhmlər buraxıldıqda və öz dövriyyə kapitalını formalaşdırdıqda, birincisi, alınan vəsaitlərin qaytarılma müddəti çox nəzərə alınmır, ikincisi, faizlər bəzi qiymətli kağızlar üzrə mənfəətin böyüklüyündən asılıdır. , şirkət aşağı gəlirlə işləməkdən və itkilərə məruz qalmaqdan qorxmur. Korporativ iqtisadiyyatda qiymətli kağızlar bazarının mühüm üstünlüyü ondan ibarətdir ki, əgər şirkət öz dövriyyə kapitalını təşkil etmək üçün bank krediti üçün müraciət edirsə, mənfəətin həcmindən asılı olmayaraq banka faiz ödəməyə borcludur.
Mənfəət nə qədər az olarsa, bu qiymətli kağızlar üzrə ödənilən komissiya da bir o qədər azdır. İnvestorların qiymətli kağızlara investisiyaları onun üçün xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Qiymətli kağızlar bazarının inkişafı ilə hər bir şirkətin investisiya portfelində qiymətli kağızların investisiyasının aktiv strukturuna uyğun olaraq böyüməsi lazımdır. Səhmlərin, istiqrazların və sertifikatların ticarəti ilə investorlar müxtəlif məqsədlərə nail ola bilərlər.
İnvestorların səhmdar cəmiyyətinin kapitalında iştirakı maliyyə institutuna qoyulmuş kapital üzrə dividendlər almaq imkanı verir və həm də cəmiyyətin növbəti sahibi olur. İnvestisiya portfelinin əsasını təşkil edən qiymətli kağızlar bazar qiymətləri əhəmiyyətli dərəcədə dəyişdiyi üçün müəyyən risklərə məruz qalır. Qlobal təcrübəyə görə, ən təhlükəsiz investisiya dövlət istiqrazlarının alınmasıdır.
Qeyri-sabitlik məsələləri də oyundadır və nəzərə alınmalıdır. Qiymətli kağızların emitentlərinin uğur perspektivlərini qiymətləndirmək üçün müxtəlif üsullar hazırlanmalıdır. Korporasiyalar, Banklar və Respublikalar Emitent kimi
Bu cür metodların tətbiqi yalnız təhlil üçün məlumat bazası kifayət qədər olduqda real hesab edilə bilər.
Prospektlərin, abunə nəticələrinə dair hesabatların və balans hesabatlarının buraxılması təkcə banklar üçün deyil, bütün emitentlər üçün standarta çevrilməlidir. Qiymətli kağızların investisiya portfelini təşkil edən şirkətlərin maliyyə menecerləri öz investisiya fondlarının gəlirliliyi və təhlükəsizliyi maraqlarını rəhbər tuturlar. Eyni zamanda, ödəmə qabiliyyətinin və likvidliyin tənzimlənməsini digər mühüm məqsəd kimi qarşıya qoyur. Fərqli qiymətli kağızlar sahiblərinə müxtəlif səviyyələrdə gəlir gətirir.
Belə kağız bir bağdır. Nominal qiymət, emissiya qiyməti, məzənnə qiyməti və geri alma qiyməti var. İstiqrazın nominal dəyəri onda əks olunan qiymətdir. İstiqrazlar adətən yüksək nominal qiymətlərlə satılır. Emissiya qiyməti a
istiqraz onun ilk sahibinə satıldığı qiymətdir. Emissiya qiyməti nominal qiymətə bərabər, yüksək və ya aşağı ola bilər. Bu, istiqrazın növündən və buraxılış şərtlərindən asılıdır. İstiqrazın qiyməti təkrar bazarda satış qiymətidir. Bu, tələb və təklifdən asılı olaraq arta və ya azala bilər.
Təbii ki, bu fəaliyyət növünə investisiyalar müxtəlif risk səviyyələrində müşahidə olunur.
Bu risklərin mənbələri fəaliyyət növündən asılıdır. 1. Biznes riski – sahibkarlıq fəaliyyəti ilə bağlı olan və istehsal, satış, bank xidmətləri, nəqliyyat və digər sahələrdə təsirlər nəticəsində yaranan. İstənilən fəaliyyət növü üçün sahibkarlıq xərcləri gözləniləndən yüksək ola bilər. Bu, işçilərin səhvi, əmlakın oğurlanması və ya itkisi, elektrik enerjisinin kəsilməsi, çatışmayan məlumatlar, bank köçürmələri səhvləri, kompüter sistemindəki nasazlıqlar və digər hallar səbəbindən baş verə bilər. Bir sözlə, biznes fəaliyyətinin xarakterindən asılı olmayaraq zərər verə və ya müflis ola bilər.
Qısaca desək, sahibkarlıq riski müxtəlif səbəblərdən hər cür fəaliyyətdə yaranır. Bu şərtlərə məhsul və xidmətlərə tələbat, hazır məhsulun sabit qiymətləri, xammal qiymətlərinin dəyişkənliyi və hazır məhsulun müxtəlifliyi daxildir. Kredit riski - Bu, əsasən qiymətli kağızlara investisiyalar, emitentin ödəmə qabiliyyətinin pisləşməsi, faizləri ödəyə bilməməsi, borclara xidmət göstərilməsi, dividendlərin ödənilməməsi və s. hallar baş verir. Bu baxımdan dövlət istiqrazlarına investisiyalar aşağı riskli hesab edilir.
Maliyyə Riski - Bu, ilk növbədə borc vəsaitləri ilə bağlı riskdir. Şirkət öz fəaliyyətində çoxlu leverajdan istifadə edərsə, risk səviyyəsi yüksəkdir. İstiqraz faiz ödənişləri, əsas borc ödənişləri, səhmlərin dividend ödənişləri və s.
Risk səviyyənizi artırın.
İnflyasiya riski - İnflyasiya dövrlərində faiz dərəcələri yüksəlir və pulun alıcılıq qabiliyyəti azalır, investorların gəlirlərinə mənfi təsir göstərir. Səhm və ya istiqraz ödənişinin dəyəri azalacaq. Ona görə də bu riskdən qaçmaq üçün üzən faizli istiqrazlar, adi səhmlər və daşınmaz əmlak almaq daha yaxşıdır.
Valyuta riski – Bu, ilk növbədə, xarici və yerli valyutalar arasında məzənnə dəyişikliyi ilə bağlı riskdir. Ona görə də istənilən halda iş adamları diqqətli olmalı və bazarı hərtərəfli öyrənməlidirlər. Bundan əlavə, sahibkarlıq fəaliyyətində faiz dərəcəsi riski, likvidlik riski, bazar riski, sənaye riski, təsadüfi risk, ölkə riski və s. nəzərə almaq lazımdır.Məlumdur ki, qiymətli kağızların müxtəlif növləri müxtəlif gəlir səviyyələrinə malikdir. İnvestorlara seçim imkanı verərkən emitentin maliyyə vəziyyəti, qiymətli kağızın ödəmə müddəti və risk səviyyəsi nəzərə alınmalıdır.