VS zamanı EEQ-də dəyişikliklər. Hipsaritmiya – VS zamanı
əsas tutmalararası (interiktal) EEQ patternidir və praktik olaraq yaşa
görə normal olan normal fon fəaliyyətini tamamilə əvəz edir.
Hipsaritmiya – multifokal spayklar və iti dalğalarla birləşən,
nizamsız şəkildə yerləşmiş çox yüksək amplitudalı ləng dalğalardan
ibarətdir. EEQ-də iktal (tutma) dəyişiklikləri müxtəlifdir. Tutma
zamanı ən xarakterik EEQ-pattern verteks-mərkəz sahəsində pozitiv
dalğalardan ibarət olur; aşağı amplitudalı sürətli fəaliyyət (14–16 Hz
tezlikdə) və ya «elektro-dekremental vəziyyət» («electro-
decremental event») adlandırılan əyrinin diffuz yastılanması da
müşahidə edilə bilər. VS zamanı EEQ şəkli sabit deyil və vaxt
keçdikcə dəyişikliyə uğraya bilər. Piridoksindən asılı İS-lərin istisna
edilməsi üçün EEQ müayinəsi zamanı 100–200 mq dozada
piridoksinin (vitamin B
6
) venadaxili yeridilməsi tövsiyə olunur.
Diferensial diaqnoz. İlk dəfə meydana çıxma vaxtı və klinik
əlamətləri oxşar olan müxtəlif epileptik paroksizmləri və sindromları
VS-dən differensiasiya etmək lazımdır:
►
erkən mioklonik ensefalopatiya;
►
erkən infantil epileptik ensefalopatiya (Otahara sindromu);
►
xoşxassəli qeyri-epileptik infantil spazmlar;
►
xoşxassəli erkən uşaqlıq mioklonusu;
►
körpələrin xoşxassəli epilepsiya mioklonusu.
Müalicə. Birinci sıra dərman vasitələri:
AKTH,
kortikosteroidlər, viqabatrin.
Adrenokortikotrop hormon — İS-lərin müalicəsində tətbiq edilən
əsas dərman vasitəsidir. Müalicəni 40 vahid/gün dozada əzələdaxili
yeritməklə başlamaq və 2 həftə ərzində davam etdirmək tövsiyə
olunur. Əgər tutmalar kəsilmirsə, dozanı həftədə 10 vahid artırmaq
tövsiyə edilir. Bu, tutmalar kəsilənə və ya doza 80 vahidə çatana
qədər davam etdirilir. AKTH ilə minimal müalicə kursu tutmalar
kəsildikdən sonra 1 ay təşkil edir. Bundan sonra dozanı həftədə 10
vahid azaltmaq mümkündür. Əgər dozanın azaldılması zamanı
tutmalar yenidən başlayarsa, dozanı təkrarən effektiv səviyyəyə
36
qədər artırmaq lazımdır. AKTH ilə terapiyanı stasionar şəraitində
başlamaq lazımdır. Dərman vasitəsini növbə ilə sağ və sol sağrı
nahiyəsinə yeritmək lazımdır. AKTH-nin daha aşağı dozaları da
təklif olunur: 0,0125-0,015 mq/kq gündə bir dəfə, bu sxem üzrə – 1-
2-ci həftələr – hər gün, 3-4-cü həftələr – günaşırı, 5-6-cı həftələr –
həftədə 2 dəfə, 7-8-ci həftələr – həftədə 1 dəfə. Həmçinin AKTH-nin
sintetik formaları tətbiq edilir – sinakten-depo 0,1 mq dozadan
başlayaraq 2-5 gündə 1 dəfə əzələdaxilinə yeridilir, doza 1,0 mq-a
çatdırıldıqdan sonra tədricən azaldılır.
Xəstə uşağın valideynlərinin inyeksiyaları yerinə yetirmək
imkanı olmadığı halda, AKTH əvəzinə prednizolon təyin edilə bilər.
Prednizolon 3-4 həftə ərzində 2–3 mq/kq/gün dozada daxilə təyin
edilir və qəbulu çox tədricən dayandırılır.
Hormonal terapiyanın əlavə təsirləri:
►
həddən artıq əsəbilik
►
yuxunun pozulması
►
ödemlərin inkişafı
►
arterial təzyiqin yüksəlməsi
►
taxikardiya ilə gedən endokrin, elektrolit pozuntuları
►
mədə xorası
►
gizli mədə-bağırsaq qanaxması
►
beyindaxili qansızmalar
►
osteoporoz
►
diabetik ketoasidoz
►
dərinin hiperpiqmentasiyası
►
allergik reaksiyalar (səpgilərdən anafilaktik şoka qədər)
AKTH-terapiya zamanı
məsləhət görülən laborator
müayinələr:
►
AKTH-terapiyanın təyin edilməsindən əvvəl aparılanlar –
zərdabda əsas elektrolitlərin (kalsium, fosfor), qanda azot, sidik
cövhəri, kreatinin və qlükozanın miqdarının müəyyən edilməsi,
qanın və sidiyin ümumi analizi, döş qəfəsinin rentgenoqrafiyası;
►
AKTH-terapiya zamanı hər həftə aparılanlar – zərdabda
elektrolitlərin, qanda və sidikdə qlükoza səviyyəsinin
yoxlanması, bədən çəkisi və arterial təzyiqin ölçülməsi.
Profilaktik müalicəyə antasid dərman vasitəsinin təyini daxildir,
arterial təzyiqin yüksəlməsi zamanı – qidada duzların miqdarının
37
məhdudlaşdırılması və diuretiklərdən istifadə tövsiyə edilir,
hipertenziyanın inkişafı zamanı hipotenziv dərman vasitələri təyin
oluna bilər.
Viqabatrin dozanı tədricən 50-100 mq/kq/gün qədər artırmaqla
təyin edilir. Uşaqlarda tuberoz skleroz fonunda inkişaf etmiş İS-lər
zamanı viqabatrin xüsusilə effektivdir. Tez-tez baş verən əlavə
təsirlərinə tor qişanın zədələnməsi, görmə sahəsi defektləri
(geriyədönməz ola bilər) aiddir. Bununla əlaqədar viqabatrin
mümkün olduğu qədər qısa müddətə (8 həftə) təyin edilir.
Valproatlarla (40–80 mq/kq/gün) kombinasiya edilməsi mümkündür.
İkinci sıra dərman vasitələri: valproatlar, topiramat,
klonazepam, nitrazepam.
Adətən İS-lər zamanı valproatların daha yüksək dozalarından
istifadə olunur. Gündəlik doza 45-100 mq/kq təşkil edir və 2-3
dəfəyə qəbul edilir. Dozadan asılı əlavə təsirlərə yol verməmək üçün
daha aşağı dozadan – 15 mq/kq/gün başlamaq, sonra isə remissiya
əldə olunana qədər dozanı tədricən artırmaq məqsədəuyğundur.
Müalicənin effektivliyi ilk 3-4 həftə ərzində aşkar olunmursa,
hormonal terapiya ilə əvəz etmək və ya onu əlavə etmək, yaxud
uyğun laborator monitorinq aparmaqla digər antikonvulsant əlavə
etmək göstərişdir.
Baza dərman vasitələrini əlavə edildikdə benzodiazepinlər
yüksək effektivliyə malikdirlər: klonazepam 0,03 mq/kq/gün dozada
2 və ya 3 dəfəyə qəbul edilir. Ehtiyac yarandıqda dozanı 0,1
mq/kq/gün qədər artırmaq olar. Əlavə təsirləri – ağız suyu ifrazının
güclənməsi, yuxululuq, süstlük, əzələ hipotoniyası, tənəffüs
pozulmaları, zaman keçdikcə dərman vasitəsinə öyrəşmə. Valproatlar
ilə nitrazepamın (0,5 mq/kq/gün) kombinasiya edilməsi mümkündür.
İS-li xəstələrin cərrahi müalicəsi medikamentoz terapiyaya
rezistentlik hallarında ixtisaslaşdırılmış tibb mərkəzlərində aparılır.
Proqnoz: adətən yaxşı deyil. Letallıq 25%-ə çatır. Müasir
EƏDV-lər xəstələrin 60%-ində tutmaları aradan qaldırmağa imkan
verir, lakin xəstələrin əksəriyyətində aşkar ifadə olunmuş intellektual
defekt, əqli zəiflik, autistəbənzər davranış qalır. 20–30% hallarda VS
Lennoks-Qasto sindromuna transformasiya olunur. Tutmaların
spesifik səbəblərinin olmaması, xəstəliyin başlamasına qədər uşağın
normal inkişafı, digər növ tutmaların olmaması, tutmalar əmələ
38
gəldikdən sonra onların qısa zamanda nəzarət altına alınması yaxşı
proqnostik amillər hesab olunur.
Lennoks-Qasto sidromu (Lennox-Gastaut syndrome)
Etiologiya: üzvi mənşəli serebral rezidual sindromlar,
yarımkəskin ensefalopatiyalar, neyrometabolik pozuntular, tuberoz
skleroz.
Başlandığı yaş dövrü və rast gəlmə tezliyi: xəstəlik 2-8 yaş
arasında meydana çıxır. Başlanmasının zirvə səviyyəsi məktəbəqədər
yaş dövrünə (3-5 yaş) təsadüf edir. Pediatrik praktikada rast gəlinən
bütün epilepsiya formalarının 3,0-10,7%-ini təşkil edir.
Klinik mənzərə: LQS zamanı tutmaların semiologiyası həddən
artıq müxtəlifdir: tonik aksial; miatonik yıxılmalar; atipik absanslar;
«kiçik hərəki tutmaların» epileptik statusu; mioklonik yayılmış
tutmalar.
EEQ meyarları: tutmadan kənar dövrdə fon qeydiyyatı əsasən
diffuz ləng dalğalar, həmçinin «ləng spayk» kompleksləri tipində
davam etmiş ləng fəaliyyətdən ibarət olur. Adətən yuxuda əmələ
gələn, saniyədə 10-25 tezliklə yayılmış bilateral-sinxron spayklarla
özünü büruzə verən və qısa subklinik boşalmalar, yaxud daha
uzunmüddətli gedişlər şəklində meydana çıxan sürətli aktivlik EEQ
zamanı daha spesifik əlamətdir.
Tutma zamanı EEQ: tonik tutmaların başlanmasından bilavasitə
əvvəl EEQ-də fon aktivliyinin qısa desinxronizasiyası, yastılanmış
əyrilik – «elektro-dekremental vəziyyət» («electro-decremental
event») müşahidə edilir. Daha sonra artan amplitudalı və ön
şöbələrdə üstünlük təşkil edən yayılmış sürətli aktivlik meydana
çıxır. Adətən tutma 10–12 saniyə davam edən «spayk–ləng dalğa»
kompleksləri qeyri-müntəzəm ləng fəaliyyət ilə başa çatır.
LQS-nin kriptogen variantı zamanı nevroloji pozuntular nadir
hallarda rast gəlinir. Simptomatik variantda – mərkəzi parez və
ifliclər, çəpgözlük, dizartriya, mikrosefaliya kimi pozuntular təsvir
edilmişdir. İntellektual-mnestik pozuntular xəstəliyin zəruri
əlamətidir.
Neyrovizualizasiya: kriptogen sindrom zamanı lokal struktur
pozulmaları olmur. Bununla bərabər, pasiyentlərin əksəriyyətində
KT və MRT zamanı baş beynin diffuz atrofiyası aşkar olunur.
Simptomatik variantda – alın, gicgah nahiyələrində qabıqaltı
39
strukturların və qabıq maddəsinin diffuz atrofiyası; normotenziv,
daxili hidrosefaliya; beyinin alın paylarının hipoplaziyası hesabına
subaraxnoidal sahənin genişlənməsi, kalsinatlar. MRT zamanı
heterotopiya, multisist ensefalomalyasiya şəklində neyronal
miqrasiyanın diffuz pozulmaları aşkar edilmişdir.
Müalicə: başlanğıc müalicə – valproatlar dərman vasitələri,
tədricən doza, dözülə bilən maksimal səviyyəyə qədər artırılır (40-80
mq/kq/gün). Valproatların qeyri-effektivliyi zamanı topiramatla (1-
15 mq/kq/gün) monoterapiyaya keçmək mümkündür
Növbəti addım optimal kombinasiya olan valproatlarla
topiramatın birgə tətbiqinə keçiddir. Rezistent tutmalar zamanı
valproatlara və ya topiramata lamotricin əlavə etmək olar.
Valproatlarla birgə tətbiq edildikdə lamotricinin orta gündəlik dozası
3-5 mq/kq/gün, digər hallarda isə 5-7 mq/kq/gün təşkil edir. Atipik
absanslar üstünlük təşkil etdiyi hallarda valproatların və ya
topiramatın etosuksimidlərlə (20-35 mq/kq/gün) kombinasiyası
effektivdir.
Rezistent tonik tutmalar zamanı baza EƏDV-lərə (valproatlar və
ya topiramat) əlavə karbamazepin təyin edilməsi mümkündür.
Benzodiazepinlər arasında yalnız klobazam (0,5–1,0 mq/kq/gün)
LQS-nin uzunmüddətli müalicəsi üçün tətbiq oluna bilər. Ən yüksək
rezistentlik hallarında valproatlar + topiramat + klobazam
kombinasiyasından istifadə edilir.
Əlavə terapiya qismində felbamat və rufinamid, kortikosteroid
hormonları, immunoqlobulinlər, tireotropin-relizinq hormonundan
istifadə edilməsi haqqında ədəbiyyatda məlumatlar mövcuddur.
Qeyri-medikamentoz üsullar – ketogen pəhriz, azan sinirin
stimulyasiyası, operativ müdaxilə.
Proqnoz: bütün halların 2/3-də – farmakorezistentlik, 80%
hallarda – ağır koqnitiv və şəxsiyyət pozuntuları. Mənfi proqnostik
əlamətlər – beynin üzvi mənşəli zədələnmələri və ya Vest sindromu,
yayılmış və tez-tez baş verən tonik tutmalar, statuslara meyllilik.
Parsial simptomatik epilepsiyalar
Parsial simptomatik epilepsiyalar ən çox böyük yaşlarda rast
gəlir; çoxlu sayda səbəbləri mövcuddur (travmalar, infeksiya, damar
zədələnmələri, şişlər, degenerativ zədələnmələr, anadangəlmə
40
zədələmələr, o cümlədən heterotopiya və displaziyalar). Ən tez-tez
rast gəlinən səbəblərdən biri gicgah paylarının medial sklerozudur.
Xəstənin diqqətlə müayinə edilməsinə baxmayaraq, epilepsiyanın
səbəbini müəyyən etmək mümkün olmadığı hallarda kriptogen
epilepsiya diaqnozu qoyulur. Simptomatik və ya kriptogen
epilepsiyadan bəhs edilməsindən asılı olmayaraq, baş beynin
müəyyən şöbələrində epileptik boşalmanın lokalizasiyası ilə bağlı
epilepsiyanın parsial formalarının təsviri aşağıda verilmişdir.
Gicgah epilepsiyası epilepsiyanın bütün parsial formaları
arasında ən tez-tez (80–85%) rast gəlinir. Simptomatik və kriptogen
gicgah epilepsiyaları ayırd edilir.
Simptomatik gicgah epilepsiyasına medial (mezial) sklerozla
gedən formalar, həmçinin əmələ gələn şişlər, damar patologiyası
(malformasiyalar), kortikal displaziya ilə əlaqələndirilən formalar
aid edilir. Birincili epilepsiya ocağının baş beyində
lokalizasiyasından asılı olaraq gicgah epilepsiyasının
mediotemporal (paleo-kortikal) və neokortikal alttipləri
fərqləndirilir. Onların klinik mənzərəsində prinsipial fərqlər
mövcuddur.
Medial gicgah epilepsiyası ən çox yayılmış parsial
epilepsiyalara aiddir. Onun morfoloji substratını beynin hippokamp
şöbələrinin sklerozu (medial temporal skleroz, ammon buynuzu
sklerozu) təşkil edir. Bu, sinir toxumasında sinxronizasiya və
oyanıqlığın artmasına, son nəticədə isə spontan epileptik
boşalmaların əmələ gəlməsinə gətirib çıxarır.
Etioloji faktorlar arasında uşaq yaşlarında mürəkkəb febril
tutmaların, həmçinin MSS xəstəliklərinin (o cümlədən infeksion və
kəllə-beyin travması mənşəli) olması qeyd edilir. Xəstələrin bir
hissəsində 2–5 yaşlarında baş verən, sonradan keçib gedən febril
tutmalar müşahidə olunur. Xəstəliyin başlanğıcı cinsi yetişkənlik
dövrünə təsadüf edir. Sadə və mürəkkəb parsial tutmalar üstünlük
təşkil edir. 90% hallarda epiqastral (visserosensor), daha az isə –
affektiv auralar müşahidə olunur. Mürəkkəb parsial tutmalar
arasında oral avtomatizmli paroksizmlər üstünlük təşkil edir, daha az
hallarda isə yuxarı və aşağı ətrafların avtomatizmi qeyd olunur.
İkincili yayılmış tonik-klonik tutmalar da rast gəlinir, onlardan sonra
şüurun uzunmüddətli dolaşıqlığı meydana çıxır. Tutmalar zamanı
41
EEQ-də gicgah şöbələrində 5–7 Hs tezlikli ritmik boşalmalar,
tutmalar olmayan dövrdə isə aktivliyin ritmik yavaşıması aşkar
edilir. MRT vasitəsilə gicgah şöbələrinin sklerozu; neyropsixoloji
müayinədə – dismnestik pozuntular (avtobioqrafik hadisələrlə bağlı
yaddaş zərər çəkir) müəyyən olunur.
Proqnoz: xəstəlik, EƏDV-lərlə müalicə arasıkəsilməz çoxillik
şərtlə aparılmalıdır.
Müalicəni topiramat, karbamazepin, valproatlar, fenitoin,
lamotricin, levetirasetam, həmçinin müxtəlif təsir mexanizmli
dərman vasitələrinin kombinasiyası vasitəsilə aparırlar.
Neokortikal gicgah epilepsiyası xeyli az hallarda rast gəlir.
Bütün gicgah epilepsiyalarının 10–15%-dən çoxunu təşkil etmir.
Anamnezdə febril tutmalar nadir hallarda rast gəlinir və ya heç
olmur. Xəstəlik daha gec yaşlarda (20-25 yaş) başlayır. Auralar
zamanı psixi əlamətlər déjà vu və jamais vu tipində, həmçinin eşitmə
auraları şəklində meydana çıxır. Mürəkkəb parsial tutmalar əsasən
yuxarı ətrafların hərəki avtomatizmləri ilə xarakterizə edilir.
Avtomatizmlər epileptik boşalmaya kontrlateral olur. Oral
avtomatizmlərə praktik olaraq rast gəlinmir. EEQ-də epileptik
aktivlik fokusları gicgah şöbələrində qeyd olunur. Pozitron-emission
tomoqrafiya beynin lateral gicgah şöbələrində metabolizmin aşağı
düşməsini aşkar edir.
Proqnoz: mediotemporal epilepsiyaya nisbətən daha yaxşıdır.
Müalicə topiramat, karbamazepin,valproatlar, lamotricin,
levetirasetam vasitəsilə aparılır.
Alın epilepsiyası bütün lokal mənşəli epilepsiyalar arasında rast
gəlmə tezliyinə görə gicgah epilepsiyasından sonra ikinci yer tutur.
Alın epilepsiyasının simptomatik, kriptogen və idiopatik formalarını
ayırd edirlər.
Sadə parsial tutmalar somatosensor aura şəklinə malikdirlər
(sancma, dartılma, təzyiq, elektrik cərəyanı və ya boşalmasının
keçməsi hissləri). Görmə illüziyaları və hallüsinasiyalarına
qavramanın parlaqlığının dəyişməsi və ya görmənin yayğınlığı, ağ
dairələr, görmə obrazlarının görmə sahəsində uzun müddət
saxlanması daxildir. Vegetativ əlamətlər (tremor, təngnəfəslik,
bradikardiya, hiperemiya, sianoz) müşahidə olunur. Xəstələrin
təxminən ¼-də qorxu, dəhşət affekti, ekzaltasiya, eyforiya və ya
42
beyindən çıxmayan fikirlər və hər hansı hərəkətə məcbur edilmə
hissi şəklində psixi pozulma meydana çıxır. Epileptik boşalmaya baş
beynin üç şöbəsindən hansının cəlb edilməsindən asılı olaraq hərəki
tutmaları təsnif etmək qəbul olunmuşdur. Bu kontekstdə beyin
qabığının presentral şöbələrində baş verən boşalmalarla
əlaqələndirilən parsial (fokal) hərəki tutmalar («Cekson tutmaları»)
ilə və statusla gedişə meyllilik olması səbəbindən proqnoz
ümumilikdə yaxşı deyil.
Müalicə topiramat, valproatlar, karbamazepin, lamotricin
vasitəsilə aparılır.
Ənsə epilepsiyası nadir parsial formalara aiddir. Rast gəlmə
tezliyi bütün parsial formaların 1,4-8%-dən artıq təşkil etmir. Ənsə
epilepsiyasının idiopatik, simptomatik (səbəblər – şişlər, damar
malformasiyaları, kortikal displaziyalar) və kriptogen formalarını
ayırd edirlər.
Hərəkətli, müxtəlif rəngli həndəsi fiqurlar formasında elementar
görmə hallüsinasiyaları, həmçinin görmə sahəsi defektləri, tutma
zamanı korluq, gözlərin hərəkətinin hiss olunması qeyd edilir.
Tutmalardan sonra skotoma; tutmalar zamanı göz qapaqları, gözlər
və başın tonik və ya klonik hərəkətləri, nistaqm, həmçinin şüurun
saxlanması xarakterikdir. Boşalmanın alın və gicgah şöbələrinə
yayılması zamanı tutmaların şəkli mürəkkəbləşir, şüur pozula bilər,
mürəkkəb görmə hallüsinasiyaları meydana çıxır. Xəstələrin 20-
60%-ində nevroloji müayinə zamanı görmə sahəsi defektləri
müəyyən olunur.
EEQ nisbi diaqnostik əhəmiyyətə malikdir, oksipital spaykları,
daha az hallarda isə bifrontal, həmçinin arxa gicgah və gicgah-ənsə
spayklarını müəyyən edir.
Müalicə topiramat, karbamazepin, valproatlar, lamotricin,
levetirasetam vasitəsilə aparılır.
Təpə epilepsiyası parsial epilepsiyanın çox nadir hallarda rast
gəlinən növünə aiddir. Təpə epilepsiyasının simptomatik (səbəbləri –
şişlər, damar malformasiyaları, kortikal displaziyalar) və kriptogen
formalarını ayırd edirlər.
Klinik mənzərə somatosensor aura, bədən sxeminin pozulması,
başgicəllənmə hissi, görmə illüziyası və hallüsinasiyaları, eşitmə
hallüsinasiyaları, afaziyalar ilə xarakterizə olunur. Lakin boşalmanın
43
baş beyinin digər sahələrinə yayılması zamanı auranın şəkli uyğun
şöbələrdə meydana çıxan auraların xüsusiyyətlərini qəbul edir.
Nevroloji müayinə zamanı xəstələrin təxminən 12–15%-ində
somatosensor sferada defisit qeyd olunur.
EEQ nisbi əhəmiyyətə malikdir. Nadir hallarda təpə spaykları,
ipsilateral gicgah, bitemporal və bifrontal spayklar qeyd edilir.
Müalicə topiramat, karbamazepin, valproatlar, levetirasetam,
lamotricin vasitəsilə aparılır.
Uşaqlarda mərkəz və gicgah nahiyəsi spaykları ilə
xoşxassəli epilepsiya (Rolandik epilepsiya)
Uşaqlarda mərkəz və gicgah nahiyəsi spaykları ilə xoşxassəli
epilepsiya (UMGSXE) – fokal motor (hərəki) tutmalar və xarakter
EEQ dəyişiklərlə, normal nevroloji status və spontan remissiya ilə
olan epilepsiya sindromu.
Başlandığı yaş dövrü və rast gəlmə tezliyi. Başlanma dövrü 3
yaşdan 14 yaşa qədər dəyişir, əksər hallarda başlanğıc dövrü 5–8 yaş
arasındadır. UMGSXE idiopatik epilepsiyalardan ən çox rast gələn
növü olub, uşaqların ümumi populyasiyasında hər 100 000 uşaqdan
20 nəfəri bu sindromdan əziyyət çəkir.
Klinik mənzərə. Fokal motor ET (ədəbiyyatda «Rolandik»
tutmalar kimi də adlanır) bu sindromun əsas ET növüdür. Əksər
hallarda tutma üzün bir tərəfində klonik dartılmalarla keçir. Klonik
dartılma ilə yanaşı dilin və dodaqların tonik deviasiyası da ola bilər.
Tutma homolateral ələ və ayağa yayıla bilər. Motor əlamətlərdən
əvvəl həmin tərəfdə dildə, damaqda və ya yanaqlarda sensor
dəyişikliklər (parasteziyalar) ola bilər (məsələn, keyləşmə və ya
sancma). Tutma zamanı ekspressiv (ifadə) nitqin pozulması da baş
versə də, nitqın anlaması pozulmur. Tutma zamanı şüur aydın olur və
uşaqla ünsiyyət yaratmaq mümkündür.
Bəzi xəstələrdə ikincili generalizə olunmuş tonik-klonik tutmalar
baş verir.
Tutmanın davam etmə müddəti. Adətən tipik fokal motor tutma
1-2 dəq davam edir. Lakin uzunmüddətli tutmalar (30 dəqiqədən
çox) da müşahidə olunur.
Tutmanın vaxtı və təkrarlanması. Xəstələrin əksəriyyətində
(70%) tutmalar yuxu zamanı, xüsusilə də yuxuya getdikdən sonrakı
birinci saat ərzində baş verir. Qalan xəstələrdə xəstələrin 10–13%-də
44
yalnız 1 ET baş verir; xəstələrin 66–70%-də 2–6 ET baş verir;
xəstələrin 20%-ə yaxın ET tez-tez baş verir.
EEQ meyarları. 90% hallarda mərkəz-gicgah nahiyəsində ocaqlı
yüksək amplitudalı bəzən ikifazalı «spayk-ləng dalğa» kompleksləri
xarakter əlamətdir. Lakin başqa sahələrdə də ocaqlı «spayk-ləng
dalğa» kompleksləri müşahidə oluna bilər. Xəstələrin 7–65%-də
bəzən yayılmış «spayk-ləng dalğa» kompleksləri də aşkar olunur.
Bütün xəstələrdə EEQ-də qeyd olunan epileptik fəaliyyət yuxu
vəziyyətində artır.
Tutma zamanı EEQ. Tutma zamanı ritmik monomorf iti
dalğalar və ya spayk dalğaları müşahidə olunur.
Nevroloji status: norma daxilindədir.
Neyrovizualizasiya: norma daxilindədir.
Proqnoz: yaxşıdır. Bütün xəstələrdə 3–18 yaşlar arasında
spontan remissiya olur.
Dostları ilə paylaş: |