Məzmun xətləri üzrə əsas və alt standartlar
1. Emal texnologiyaları
Şagird:
1.1 Emal texnologiyalarının özünəməxsus cəhətlərini anladığını nümayiş
etdirir.
1.1.1. Mexanikləşdirilmiş əl alətlərindən istifadə etməklə emal
texnologiyalarını izah edir.
1.2. Emal prosesinə hazırlıq işlərini yerinə yetirir.
1.2.1. Mexanikləşdirilmiş əl alətlərindən istifadə etməklə hazırlanacaq
məmulata görə iş yerini təşkil edir.
1.2.2. Mexanikləşdirilmiş əl alətlərindən istifadə etməklə məmulatın
hazırlanması ardıcıllığını müəyyənləşdirir.
Kənd məktəbləri üçün nəzərdə tutulur
22
1.2.3. Mexanikləşdirilmiş əl alətlərindən istifadə etməklə məmulatın
hazırlanması üçün uyğun emal texnologiyası seçir.
1.3. Verilmiş materiallardan (oduncaq, metal, plastik kütlə, parça, ərzaq)
müxtəlif məmulatlar hazırlayır.
1.3.1. Verilmiş materialdan 2-3 detaldan ibarət məmulat hazırlayır.
1.3.2. 2-3 detaldan ibarət məmulat hazırlayarkən tərtibat bacarıqları nümayiş
etdirir.
1.3.3. Qrup tərkibində müxtəlif məmulatlar hazırlayarkən birgə fəaliyyət
bacarıqları nümayiş etdirir.
1.3.4. Məmulatların hazırlanması prosesində işin xarakterinə uyğun
təhlükəsizlik və sanitariya-gigiyena qaydalarına əməl edir.
1.4. Şəraitə və təbii imkanlara uyğun əmək bacarıqları (becərmə,
bəsləmə, tədarük, emal) nümayiş etdirir
*
.
1.4.1. Meyvələrin yetişdirilməsi və tədarükü üzrə bilik və bacarıqlar nümayiş
etdirir.
2. Texnika elementləri
Şagird:
2.1. Texnoloji maşın, cihaz və vasitələr haqqında biliklərə malik
olduğunu nümayiş etdirir.
2.1.1. Mexanikləşdirilmiş əl alətlərinin iş prinsiplərini şərh edir.
2.1.2. Elektrik enerjisinin ötürülməsi və istifadəsi yollarını izah edir.
2.2. Texnoloji maşın, cihaz və vasitələrdən istifadə bacarıqları nümayiş
etdirir.
2.2.1. Mexanikləşdirilmiş əl alətlərindən istifadə edir.
2.2.2. Cərəyan mənbəyindən istifadə etməklə elektrik dövrəsi qurur.
3. Məişət mədəniyyəti
Şagird:
3.1. Məişətdə zəruri hesab edilən bilik və bacarıqlara yiyələndiyini
nümayiş etdirir.
3.1.1. Məktəbdə mədəni davranış və ünsiyyət qaydalarını şərh edir.
3.1.2. Məktəbdə sadə təmir işlərini yerinə yetirir.
3.2. Ailə və onun büdcəsinin idarə olunması haqqında bilik və bacarıqlar
nümayiş etdirir.
3.2.1. Ailə büdcəsinin müəyyənlədirilməsi haqqında fikirlərini şərh edir.
4. Qrafika
Şagird:
*
Kənd məktəbləri üçün nəzərdə tutulur.
23
4.1. Məmulatların texniki spesifikasiyasını şərh edir.
4.1.1. Düzbucaqlı detalları olan məmulatların spesifikasiyasını şərh edir.
4.2. Məmulat və onun detallarının texniki sənədləşdirilməsi bacarıqları
nümayiş etdirir.
4.2.1. Müxtəlif formalı detalları olan məmulatların qrafik təsvirini, çertyojunu,
texnoloji xəritəsini çəkir və oxuyur.
VII sinif
VII sinfin sonunda şagird:
maşın, qurğu və dəzgahlardan istifadə etməklə emal texnologiyalarını izah
edir;
məmulatı hazırlamaq üçün iş yerini təşkil edir, ardıcıllığı müəyyənləşdirir,
emal texnologiyaları seçir və məmulat hazırlayır;
ev quşlarının bəslənməsi texnologiyasına aid bilik və bacarıqlar nümayiş
etdirir;
maşınları, qurğuları, dəzgahları təsnif edir, iş prinsiplərini şərh edir və
onları idarə edir;
elektrotexniki avadanlıqları dövrəyə qoşur, onlara xidmət göstərir;
küçədə və nəqliyyatda mədəni davranış və ünsiyyət qaydalarını şərh edir;
ailənin büdcəyə uyğun tələbatlarının müəyyənləşdirilməsi haqqında
fikirlərini şərh edir;
yaşayış yerində və məktəbdə sadə təmir işlərini yerinə yetirir;
quraşdırma elementləri olan məmulatların spesifikasiyasını şərh edir, qrafik
təsvirini, çertyojlarını, texnoloji xəritəsini çəkir və oxuyur.
Məzmun xətləri üzrə əsas və alt standartlar
1. Emal texnologiyaları
Şagird:
1.1 Emal texnologiyalarının özünəməxsus cəhətlərini anladığını nümayiş
etdirir.
1.1.1. Maşın, qurğu və dəzgahlardan istifadə etməklə emal texnologiyalarını
izah edir.
1.2. Emal prosesinə hazırlıq işlərini yerinə yetirir.
1.2.1. Maşın, qurğu və dəzgahlardan istifadə etməklə məmulat hazırlamaq
üçün iş yerini təşkil edir.
1.2.2. Maşın, qurğu və dəzgahlardan istifadə etməklə məmulatın hazırlanması
ardıcıllığını müəyyənləşdirir.
24
1.2.3. Maşın, qurğu və dəzgahlardan istifadə etməklə məmulatın hazırlanması
üçün uyğun emal texnologiyası seçir.
1.3. Verilmiş materiallardan (oduncaq, metal, plastik kütlə, parça, ərzaq)
müxtəlif məmulatlar hazırlayır.
1.3.1. Verilmiş materialdan bir mürəkkəb detalı olan məmulat hazırlayır.
1.3.2. Bir mürəkkəb detaldan ibarət məmulat hazırlayarkən tərtibat bacarıqları
nümayiş etdirir.
1.3.3. Qrup tərkibində müxtəlif məmulatlar hazırlayarkən birgə fəaliyyət
bacarıqları nümayiş etdirir.
1.3.4. Məmulatların hazırlanması prosesində işin xarakterinə uyğun
təhlükəsizlik və sanitariya-gigiyena qaydalarına əməl edir.
1.4. Şəraitə və təbii imkanlara uyğun əmək bacarıqları (becərmə,
bəsləmə, tədarük, emal) nümayiş etdirir.
1.4.1. Ev quşlarının bəslənməsi texnologiyasına aid bilik və bacarıqlar
nümayiş etdirir.
2. Texnika elementləri
Şagird:
2.1. Texnoloji maşın, cihaz və vasitələr haqqında biliklərə malik
olduğunu nümayiş etdirir.
2.1.1. Maşın, qurğu və dəzgahları təsnif edir, iş prinsipini şərh edir.
2.1.2. Elektrotexniki avadanlıqların iş prinsipini izah edir.
2.2. Texnoloji maşın, cihaz və vasitələrdən istifadə bacarıqları nümayiş
etdirir.
2.2.1. Maşın, qurğu və cihazları idarə edir.
2.2.2. Elektrotexniki avadanlıqları dövrəyə qoşur, onlara xidmət göstərir.
3. Məişət mədəniyyəti
Şagird:
3.1. Məişətdə zəruri hesab edilən bilik və bacarıqlara yiyələndiyini
nümayiş etdirir.
3.1.1. Küçədə və nəqliyyatda mədəni davranış və ünsiyyət qaydalarını şərh
edir.
3.1.2. Yaşayış yerində və məktəbdə sadə təmir işlərini yerinə yetirir.
3.2. Ailə və onun büdcəsinin idarə olunması haqqında bilik və bacarıqlar
nümayiş etdirir.
3.2.1. Büdcəyə uyğun ailənin tələbatlarının müəyyənləşdirilməsi haqqında
fikirlərini şərh edir.
4. Qrafika
25
Şagird:
4.1. Məmulatların texniki spesifikasiyasını şərh edir.
4.1.1. Quraşdırma elementləri olan məmulatların spesifikasiyasını şərh edir.
4.2. Məmulat və onun detallarının texniki sənədləşdirilməsi bacarıqları
nümayiş etdirir.
4.2.1. Quraşdırma elementləri olan məmulatların qrafik təsvirini, çertyojunu,
texnoloji xəritəsini çəkir və oxuyur.
VIII sinif
VIII sinfin sonunda şagird:
avtomat və yarımavtomat qurğulardan istifadə etməklə emal
texnologiyalarını şərh edir;
avtomat və yarımavtomat qurğulardan istifadə etməklə hazırlanacaq
məmulata görə iş yerini təşkil edir, iş ardıcıllığını müəyyənləşdirir, uyğun
texnologiya seçir və məmulat hazırlayır;
ev heyvanlarının bəslənməsi texnologiyalarına aid bilik və bacarıqlar
nümayiş etdirir;
2
avtomat və yarımavtomat qurğuların iş prinsipini şərh edir, onları dövrəyə
qoşur, idarə edir;
xidmət sahələrində mədəni davranış və ünsiyyət qaydalarını şərh edir;
büdcəyə qənaət və şəxsi büdcə haqqında fikirlərini şərh edir;
yaşayış yerində və məktəbdə sadə təmir-tikinti işlərini aparır, dekorativ
bəzək işlərini yerinə yetirir;
aksonometrik
proyeksiyalarda
verilmiş
yuvarlaq
detalları
olan
məmulatların spesifikasiyasını şərh edir, qrafik təsvirini, çertyojunu,
texnoloji xəritəsini çəkir və oxuyur.
Məzmun xətləri üzrə əsas və alt standartlar
1. Emal texnologiyaları
Şagird:
1.1 Emal texnologiyalarının özünəməxsus cəhətlərini anladığını nümayiş
etdirir.
1.1.1. Avtomat və yarımavtomat qurğulardan istifadə etməklə emal
texnologiyalarını şərh edir.
1.2. Emal prosesinə hazırlıq işlərini yerinə yetirir.
1.2.1. Avtomat və yarımavtomat qurğulardan istifadə etməklə hazırlanacaq
məmulata görə iş yerini təşkil edir.
*
Kənd məktəbləri üçün nəzərdə tutulur
26
1.2.2. Avtomat və yarımavtomat qurğulardan istifadə etməklə məmulatın
hazırlanması ardıcıllığını müəyyənləşdirir.
1.2.3. Avtomat və yarımavtomat qurğulardan istifadə etməklə məmulatın
hazırlanması üçün uyğun emal texnologiyası seçir.
1.3. Verilmiş materiallardan (oduncaq, metal, plastik kütlə, parça, ərzaq)
müxtəlif məmulatlar hazırlayır.
1.3.1. Verilmiş materiallardan 2-3 mürəkkəb detaldan ibarət olan məmulat
hazırlayır.
1.3.2. 2-3 mürəkkəb detaldan ibarət məmulat hazırlayarkən tərtibat bacarıqları
nümayiş etdirir.
1.3.3. Qrup tərkibində müxtəlif məmulatlar hazırlayarkən birgə fəaliyyət
bacarıqları nümayiş etdirir.
1.3.4. Məmulatların hazırlanması prosesində işin xarakterinə uyğun
təhlükəsizlik və sanitariya-gigiyena qaydalarına əməl edir.
1.4. Şəraitə və təbii imkanlara uyğun əmək bacarıqları (becərmə,
bəsləmə, tədarük, emal) nümayiş etdirir*.
1.4.1. Ev heyvanlarının bəslənməsi texnologiyasına aid bilik və bacarıqlar
nümayiş etdirir.
2. Texnika elementləri
Şagird:
2.1. Texnoloji maşın, cihaz və vasitələr haqqında biliklərə malik
olduğunu nümayiş etdirir.
2.1.1. Avtomat və yarımavtomat qurğuların iş prinsipini şərh edir.
2.1.2. Avtomatik cihaz və qurğuların iş prinsipini izah edir.
2.2. Texnoloji maşın cihaz və vasitələrdən istifadə bacarıqları nümayiş
etdirir.
2.2.1. Avtomat və yarımavtomat qurğuları idarə edir.
2.2.2. Avtomatik cihaz və qurğuları dövrəyə qoşur, onlara xidmət edir.
3. Məişət mədəniyyəti
Şagird:
3.1. Məişətdə zəruri hesab edilən bilik və bacarıqlara yiyələndiyini
nümayiş etdirir.
3.1.1. Xidmət sahələrində mədəni davranış və ünsiyyət qaydalarını şərh edir.
3.1.2. Yaşayış yerində və məktəbdə sadə təmir işlərini aparır, dekorativ bəzək
işlərini yerinə yetirir.
3.2. Ailə və onun büdcəsinin idarə olunması haqqında bilik və bacarıqlar
nümayiş etdirir.
3.2.1. Büdcəyə qənaət və şəxsi büdcə haqqında fikirlərini şərh edir.
27
4. Qrafika
Şagird:
4.1. Məmulatların texniki spesifikasiyasını şərh edir.
4.1.1. Aksonometrik proyeksiyalarda yuvarlaq detalları olan məmulatların
spesifikasiyasını şərh edir.
4.2. Məmulat və onun detallarının texniki sənədləşdirilməsi bacarıqları
nümayiş etdirir.
4.2.1. Aksonometrik proyeksiyalarda verilmiş yuvarlaq detalları olan
məmulatların qrafik təsvirini, çertyojunu çəkir və oxuyur.
IX sinif
IX sinfin sonunda şagird:
elektron texnologiyalarından istifadəyə dair emal texnalogiyalarını şərh
edir;
elektron texnologiyalarından istifadə etməklə hazırlanacaq məmulata görə
iş yerini təşkil edir, iş ardıcıllığını müəyyənləşdirir, uyğun texnologiya
seçir, məmulat hazırlayır;
ev quşları və heyvanları üçün yem tədarükü və emalı texnologiyasına dair
biliklər, bacarıqlar nümayiş etdirir;
*
elektron texnologiyalarla işləyən qurğu və cihazların iş prinsiplərini şərh
edir, layihələr hazırlayır və təqdim edir;
elektron texnologiyalarla işləyən qurğuları və cihazları dövrəyə qoşur və
idarə edir;
mədəniyyət ocaqlarında mədəni davranış və ünsiyyət qaydalarını şərh
edir;
ailə və onun büdcəsinin formalaşmasında sahibkarlıq fəaliyyətinin rolunu
izah edir;
yaşayış yeri və məktəbdə sadə təmir, dekorativ bəzək və interyer tərtibatı
ilə bağlı təqdimatlar edir;
müxtəlif birləşmələri olan məmulatların spesifikasiyasını şərh edir, qrafik
təsvirini, çertyojlarını, texnoloji xəritəsini çəkir və oxuyur.
Məzmun xətləri üzrə əsas və alt standartlar
1. Emal texnologiyaları
Şagird:
1.1 Emal texnologiyalarının özünəməxsus cəhətlərini anladığını nümayiş
etdirir.
*
Kənd məktəbləri üçün nəzərdə tutulur
28
1.1.1. Elektron texnologiyalarından istifadəyə dair emal texnologiyalarını şərh
edir, təqdimatlar hazırlayır.
1.2. Emal prosesinə hazırlıq işlərini yerinə yetirir.
1.2.1. Elektron texnologiyalarından istifadə etməklə hazırlanacaq məmulata
görə iş yerini təşkil edir.
1.2.2. Elektron texnologiyalarından istifadə etməklə məmulatın hazırlanması
ardıcıllığını müəyyənləşdirir.
1.2.3. Elektron texnologiyalarından istifadə etməklə məmulatın hazırlanması
üçün uyğun emal texnologiyası seçir.
1.3. Verilmiş materiallardan (oduncaq, metal, plastik kütlə, parça, ərzaq)
müxtəlif məmulatlar hazırlayır.
1.3.1. Verilmiş materiallardan müxtəlif sayda detallardan ibarət məmulat
hazırlayır.
1.3.2. Materialları müxtəlif olan detallardan məmulat hazırlayarkən tərtibat
bacarıqları nümayiş etdirir.
1.3.3. Qrup tərkibində müxtəlif məmulatlar hazırlayarkən birgə fəaliyyət
bacarıqları nümayiş etdirir.
1.3.4. Məmulatların hazırlanması prosesində işin xarakterinə uyğun
təhlükəsizlik və sanitariya-gigiyena qaydalarına əməl edir.
1.4. Şəraitə və təbii imkanlara uyğun əmək bacarıqları (becərmə,
bəsləmə, tədarük, emal) nümayiş etdirir*
3
.
1.4.1. Ev quşları və heyvanlar üçün yem tədarükü və emalı texnologiyasına
aid bilik və bacarıqlar nümayiş etdirir.
2. Texnika elementləri
Şagird:
2.1. Texnoloji maşın, cihaz və vasitələr haqqında biliklərə malik
olduğunu nümayiş etdirir.
2.1.1. Elektron texnologiyalarla işləyən qurğuların iş prinsipini şərh edir.
2.1.2. Elektron cihazların iş prinsipini izah edir, layihələr hazırlayır və təqdim
edir.
2.2. Texnoloji maşın, cihaz və vasitələrdən istifadə bacarıqları nümayiş
etdirir.
2.2.1. Elektron texnologiyalarla işləyən qurğuları idarə edir.
2.2.2. Elektron cihazları dövrəyə qoşur, onlara xidmət edir.
3. Məişət mədəniyyəti
Şagird:
3
Kənd məktəbləri üçün nəzərdə tutulur.
29
3.1. Məişətdə zəruri hesab edilən bilik və bacarıqlara yiyələndiyini
nümayiş etdirir.
3.1.1. Mədəniyyət ocaqlarında mədəni davranış və ünsiyyət qaydalarını şərh
edir.
3.1.2. Yaşayış yerində və məktəbdə sadə təmir, dekorativ, bəzək və interyer
tərtibatı ilə bağlı təqdimatlar edir.
3.2. Ailə və onun büdcəsinin idarə olunması haqqında bilik və bacarıqlar
nümayiş etdirir.
3.2.1. Ailə və onun büdcəsinin formalaşmasında sahibkarlıq fəaliyyətinin
rolunu izah edir.
4. Qrafika
Şagird:
4.1. Məmulatların texniki spesifikasiyasını şərh edir.
4.1 .1. Müxtəlif birləşmələri olan məmulatların spesifikasiyasını şərh edir.
4.2. Məmulat və onun detallarının texniki sənədləşdirilməsi bacarıqları
nümayiş etdirir.
4.2.1. Müxtəlif birləşmələri olan məmulatların qrafik təsvirini, çertyojunu,
texnoloji xəritəsini çəkir və oxuyur.
1.6. Fəndaxili və fənlərarası inteqrasiya
Mühüm həyati bacarıqların formalaşdırılmasında geniş imkanlara malik
«Texnologiya» fənninin tədrisində uğurlu nəticələr əldə etmək üçün təlim
prosesində müxtəlif inteqrasiya növlərindən istifadə olunması zəruri hesab edilir.
Fənn kurikulumlarının səmərəli tətbiqində fəndaxili və fənlərarası əlaqələrin
düzgün müəyyənləşdirilməsi mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Konkret bir fənnin digər
fənlərlə inteqrasiyasının yaradılması şagirdlərin kompleks biliklər almasına,
onların
dünyagörüşünün
genişləndirilməsinə,
təfəkkürlərinin
inkişafına,
tədqiqatçılıq meyillərinin yaranmasına gətirib çıxarır.
İnteqrasiya vaxtdan səmərəli istifadə etməyə, şagirdlərin təlim yükünün
azalmasına, təlimə marağın artmasına şərait yaradır, eyni zamanda bilik və
bacarıqların qazanılmasında intensivlik və səmərəliliyi təmin edir.
Fəndaxili inteqrasiya fənn üzrə nəticələrin sinifdaxili və siniflərarası
əlaqələrini nəzərdə tutur. Fəndaxili inteqrasiya posesində əlaqələndirilən məzmun
informativ cəhətdən daha tutumlu olub şagirdlərdə geniş miqyaslı düşünmə
bacarıqlarının formalaşdırılmasına köməklik göstərir.
Fəndaxili inteqrasiya üfüqi və şaquli istiqamətlərdə qurulur.
Fəndaxili üfüqi inteqrasiyada hər hansı bir sinif daxilində məzmun xətləri üzrə
təlim nəticələri arasında əlaqə yaradılır.
30
Fəndaxili şaquli inteqrasiyada siniflər arasında məzmun xətləri üzrə təlim
nəticələrinin əlaqələri nəzərdə tutulur.
Fənlərarası inteqrasiya bir fənn üzrə təlim nəticələrinin digər fənlər üzrə təlim
nəticələri ilə əlaqəsini nəzərdə tutur.
İbtidai təhsil pilləsində bütün fənlərin, adətən, eyni müəllim tərəfindən tədris
edilməsi fənlərarası inteqrasiyanın yaradılması üzrə işi xeyli yüngülləşdirir. Belə
ki, ibtidai sinif müəllimləri təlim prosesində fənlər və mövzular arasındakı
əlaqələri çox asanlıqla izləyir, əlaqə imkanlarını dəqiq müəyyənləşdirir, bilik və
bacarıqların formalaşdırılmasında bu əlaqələrdən yaradıcılıqla istifadə edirlər.
Fənlərarası inteqrasiyanın həyata keçirilməsi imkanlarını əks etdirən cədvəllər
təqdim olunur (cədvəl 1 və 2-yə bax).
31
FƏNDAXİLİ ÜFÜQİ İNTEQRASİYA
I SİNİF
a) Sadalama, adlandırma və tanıma bacarıqları
Emal texnologiyaları
Texnika
elementləri
Məişət mədəniyyəti
Qrafika
1.1.1. Müvafiq emal texnologiyalarını
(ölçmə, kəsmə, yapma, birləşdirmə,
qatlama, tikmə) sadalayır.
1.1.3. Emal vasitələrini sadalayır.
2.1.2. Texnoloji
maşınları və
texnoloji vasitələri
sadalayır.
3.1.4.Müxtəlif təyinatlı (səhər, nahar,
şam, qonaq,bayram) yemək süfrələrini
və onlarının atributlarını sadalayır.
b) Seçmə, müəyyənləşdirmə, fərqləndirmə, izahetmə, şərhetmə, təşkil- etmə və münasibət bildirmə bacarıqları.
Emal texnologiyaları
Texnika
elementləri
Məişət mədəniyyəti
Qrafika
1.1.2. Sadə emal texnologiyalarını
fərqləndirir.
1.2.1. Hazırlanacaq məmulata görə iş
yerini təşkil edir.
1.2.2. Məmulatın hazırlanması üçün
uyğun emal vasitələri seçir.
1.2.3. Məmulatin hazırlanması
ardıcıllığını müəyyənləşdirir.
1.2.4. Hazırlanacaq məmulatın
materialına uyğun emal texnologiyası
seçir.
3.1.1.Özünəxidmət və sanitariya-
gigiyena qaydalari haqqında fikirlərini
sadə formada şərh edir.
3.1.2. Otaq bitkilərinə qulluq
qaydalarını şərh edir.
3.1.3. Yemək masası arxasında davranış
qaydaları ilə bağlı fikirlərini bildirir.
32
c) Hazırlama, əməletmə, tərtibetmə, təqdimetmə, nümayiş etdirmə, təsvirçəkmə bacarıqları.
Emal texnologiyaları
Texnika elementləri
Məişət mədəniyyəti
Qrafika
1.3.1. Məmulatların detallarını
hazırlayır.
1.3.2. Detalları birləşdirməklə sadə
məmulat (məmulatlar) hazırlayır.
1.3.3. Məmulatın hazırlanmasında
müvafiq təhlükəsizlik və gigiyena
qaydalarına əməl edir.
3.1.5. Səhər süfrəsini tərtib edir.
4.1.1. Sadə əşyaların
ayrı-ayrı hissələrinin
qarfik təsvirini
çəkir.
4.1.2. Çəkilmiş ayrı-
ayrı hissələri
birləşdirməklə
əşyanın tam
təsvirini çəkir.
Dostları ilə paylaş: |