Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Azərbaycan Respublikası Təhsil Problemləri İnstitutu

Bədii konstruksiyaetmə – sənaye məmulatlarının texniki estetika tələblərinə 
müvafiq layihələşdirmə üsulu. Konstruktiv və iqtisadi məsələləri həll edən texniki 
konstruksiyaetmə ilə yanaşı aparılır; əşyanın funksiyası, onun məqsədəuyğun emal 
üsulları  və  bədii  keyfiyyətləri  arasında  harmonik əlaqə  yaradır,  insanı əhatə  edən 
əşya mühitində rahatlıq, qənaətçilik və gözəllik prinsiplərini rəhbər tutur. 
Bədii  oyma  –  bədii  sənətin  (dekorativ  sənətin)  ən  qədim  və  geniş  yayılmış 
növlərindən biri; daş, ağac, metal, sümük və s. materiallar üzərində oyma üsulu ilə 
bədii işləmə. Bədii oymanın müstəqil sahəsi qliptikadır. Bədii oyma üçün çoxplanlı 
kompozisiya  təsvir  formalarının  qabarıqlığı,  işıq  təzadlarının  kəskinliyi  və  s. 
xarakterikdir. Yastı relyefli bədii oyma, adətən, siluet xarakterli dayaz relyef əmələ 
gətirir.  Dərinləşdirilmiş  bədii  oymada  həndəsi  naxışlar  açılır,  dırnaqşəkilli  və 
aypara  ornament  elementləri  nəqş  edilir.  Kontur  xətlərlə  işlənmiş  bədii  oymada 
hamar  fon  ü3zərində  dərinləşdirilmiş  cizgilərin  dekorativ  ahəngdarlığı  izdənir. 
Şəbəkəli  (açıq)  bədii  oymada  fon  olmur,  bir  tərəfdən  o  biri  tərəfə  keçən  işıq 
zolaqları,  dekorativ  kompozisiya  effekti  əmələ  gətirir.  Yapışdırma  bədii  oymada 
kəsilmiş süjetli rəsm və ya ornament hamar lövhəyə yapışdırılır. Bədii oyma işləri 
bıçaq, balta, iskənə, müxtəlif kəsici və yonucu alətlər, mişarlar, elektrik dəzgahları 
və bormaşın vasitəsilə görülür. 
Bədii  parça  –  üzəri  bədii  və  dekorativ  naxışlarla  bəzədilmiş  toxuma  parça 
məmulatı.  parçanın  naxışlarında  əfsanəvi,  dini  süjetlərdən,  nəbati,  həndəsi  və 
yaxud  qarışıq  rəsm  motivlərindən  istifadə  olunur.  İpək,  yun,  pambıq  və  s. 
materiallardan  toxunan  bədii  parçalardan  müxtəlif  geyimlər,  süfrə,  pərdə,  mebel 
örtüyü və s. hazırlanır. Şamaxı, Gəncə, Bərdə, Təbriz və Bakıda toxunan parçalar 

---

 
 
104 
 
xarici  bazarlarda  satılırdı.  Bədii  parça,  əsasən,  Şəki  ipək  kombinatında  (ipəkdən) 
və Bakı toxuculuq kombinatında (pambıqdan) hazırlanır. 
Bəzək  işləri  (inşaatda)  –  bina  və  qurğuların  istifadə  müddətinin  artırılması, 
istismar,  sanitariya-gigiyena  və  dekorativ  kefiyyətlərinin  yaxşılaşdırılması 
məqsədilə  görülən  tikinti  işləri  kompleksidir.  Buraya  suvaq,  rəngsazlıq,  divar 
kağızı, şüşəsalma,  yapma  işləri, döşəmələrin örtülməsi  və s. daxildir. Bəzək  işləri 
tikinti işlərinin tamamlama mərhələsidir.