|
Şpenqlerin fikirləri:
İlk öncə modernizm ideyaları çox da yayılmamışdır. Toplumda daha çox Hegelin rasionalizmi yayılmışdır. Ancaq 1-ci Dünya savaşının başlaması rasionalizmin sonu, inkişaf etmiş ölkələrə böyük faciələr gətirmiş bir olay kimi dəyərləndirilmişdir. Sülhün və inkişafın uzun sürməsini, savaşların tarixdə qalmasını istəyən avropalılar bu savaşı sıxıntılarla keçirmişdirlər. Mədəniyyət və inkişafın yerinə dağıntılar, qırğınlar gəlmişdir. Aləm dağılırsa, deməli düşüncə heç də hər şeyi həll etmir. Bununla da düşüncəyə inam sarsılmışdır. Bu arada da modernizm öz yüksəlməsi çağlarını yaşamağa başlamışdır.1-ci Dünya savaşı avropalıların mədəniyyətinin, inkişafının sonu kimi də dəyərləndirilmişdir. Bu məsələ üzrə öz fəlsəfi düşüncələrini [5]. O mədəniyyətinin “əski, orta və yeni çağlar”lar mərhələlərindən ibarət olan bölgüsünə qarşı çıxıb, dünyaya yeni baxış ortalığı gətirmişdir. Şpenqlerə görə bütün mədəniyyətlər bir-birindən müstəqildirlər, öz yaranma onkişaf, məhv olma çağlarını yaşayırlar. Çin, Babil, Misir, Hind, Qərb, Bizans-Ərəb, Rus-Sibir kimi böyük mədəniyyətlər olmuşdur. Onların hamısının özəllikləri vardır. Hər bir mədəniyyətin ölməsi onun sivilizasiyaya çevirilməsidir. Yunan mədəniyyəti Roma sivilizasiyasına keçməsi buna örnəkdir. Orta əsrlərdə yaranan Avropa mədəniyyəti də 19 yüzillikdə sivilizasiyaya çevrilib ölməyə doğru getməkdədir.Ölümə doğru gedən sivilizasiya təcavüz, tanrısızlıq, materializm, inqilab ruhu, şəhərlərə axın xüsusiyyətləri ilə səciyyələnir. Bütün bunlar də Qərb sivilizasiyasında vardır. Buna görə də o ölümə döğru irəliləməkdərir.
Dostları ilə paylaş: |
