Azərbaycan respublikasi prezidenti yaninda döVLƏT İdarəSİNİn akademiyasi abduləli abdullayev malik səLİmov müqayiSƏLİ İNZİbati HÜquq

Hüauai  məhdudiyyətlər.
  Fransa  hüququnda  hökumətin  mövqeyinə 
münasibətdə  loyallıq  və  ya  konformizm  (kor-koranə  uyğunlaşma) 
vəzifəsi mövcud deyildir. Digər ölkələrdə, o cümlədən, Almaniyada olan 
məhdudlaşdırıcı vəzifələr Fransada yoxdur. 
Obyektivlik tələbi.
 Qulluqçu ümumi xidmət sahəsinin işini təmin edir 
və bu işi bütün vətəndaşlara eyni cür yanaşmaqla, hər hansı ayrı-seçkiliyə 
yol verməmək şərti ilə həyata keçirir. 
Tamamilə  aydındır  ki,  müəllim  öz  şagirdlərinə  onların  siyasi 
baxışlarından və dini etiqad və əqidələrindən asılı olaraq, yaxud da hər 
hansı başqa meyarlara əsaslanaraq müxtəlif qiymətlər verə bilməz. 
Aydındır  ki,  obyektiv  olmaq  vəzifəsi  tamamilə  təbiidir,  lakin 
onun müəyyən hüquqi və faktiki hüdudları vardır. 
Hüquqi  məhdudlaşdırma  ilə  əlaqədar  misallardan  biri  ali  tədris 
müəssisələrinin  müəllimlərinə  aiddir:  birinci  və  ikinci  təlim  mərhələsi 
müəllimi  öz  müəllimlik  fəaliyyəti  prosesində  tam  obyektivlik  nümayiş 
etdirməli  olduğunu  bildirməli  və  yalnız  hər  hansı  bir  partiyanın 
fəlsəfəsini,  yaxud  yalnız  rəsmi  ideologiyanı  təbliğ  etməli  olmadığı 
nəzərdə  tutulubsa,  o,  siyasi  fikrin  müxtəlif  cərəyanlarını  və  çalarlarını 
tutuşdurmaq  yolu  ilə  obyektiv  mühakimələr  irəli  sürmək  hüququna 
malikdir.  Məsələn,  o,  tarix  fənnini  marksizm  ruhunda  tədris  edə  bilər. 
Fənnin  tədrisi  xüsusiyyəti  ilə  əlaqədar  qərəzsiz  olmaq  vəzifəsinin 
müəyyən dərəcədə məhdudlaşdırılması burada öz təzahürünü tapır. 
Daha  az  məqbul  və  daha  az  haqq  qazandırıla  bilən  digər 
məhdudiyyətlər də vardır. 
222 

---

Azərbaycan  Respublikasının  inzibati  hüququnda  dövlət  xidməti 
işçiləri  öz  fəaliyyətlərini  dövlət  xidməti  prinsipləri  sistemində  həyata 
keçirirlər: 
■ 
vəzifə 
borclarının 
icra 
edilməsi 
aktının, 
Azərbaycan 
Respublikasının Konstitusiyasının və qanunlarının digər normativ-hüquqi 
aktlar qarşısında üstünlüyü; 
■ 
vəzifə borclarını icra etməmələrinə və ya lazımi səviyyədə icra edə 
bilmədiklərinə görə xidmətçilərin vəzifələri; 
■ 
insan və vətəndaş hüquqlarının və azadlıqlarının üstünlüyü, insan 
və vətəndaş hüquqlarına riayət etmək və qorumaq vəzifəsi; 
■ 
yuxarı təbəqəli orqanların aktlarının tabeçilik qaydasında orqan və 
vəzifəli şəxslər üçün məcburiliyi; 
■ 
xidməti fəaliyyətini həyata keçirərkən aşkarlıq prinsiplərinə əməl 
etməsinin zəruriliyi; 
■ 
dövlət xidmətini həyata keçirərkən partiyalardan kənarda olması; 
■ 
müvafiq  peşə  hazırlıqlarına  və  bacarıqlarına  görə  Azərbaycan 
Respublikası  vətəndaşlarının  dövlət  xidmətinə  daxil olmaqla  bərabərlik 
hüquqları; 
■ 
xidməti vəzifələrini yerinə yetirərkən peşəkarlıq və səlahiyyətli- lik 
prinsipinə əməl etməsi; 
■ 
dövlət  xidmətinə  stabil  kadrların  seçilib  yerləşdirilməsinə  nail 
olma; 
■ 
dövlət  xidmətini  həyata  keçirən  zaman  xidmət  tələblərinin  vahid 
şəkildə icrasının təmin edilməsi; 
■ 
qanunvericilik,  icra  və  məhkəmə  hakimiyyətlərinin  bölgüsünə 
əməl  edilməsi,  bir-birinin  xidməti  səlahiyyətlərinə  qarışmamaq 
prinsiplərinə riayət olunması; 
■ 
dövlət xidmətini həyata keçirərkən dövlət hakimiyyəti sisteminin 
vahidliyi,  dövlət  subyektləri  arasında  idarəetmə  predmetlərinin 
bölüşdürülməsinə əməl edilməsi. 
Azərbaycan  Respublikasında,  bütün  dövlətlərdə  olduğu  kimi, 
dövlət  xidmətçilərinin  məsuliyyətləri  inzibati  hüquqla  müəyyən 
edilmişdir. 
Dövlət qulluqçularının məsuliyyəti dedikdə: 
“  dəymiş  əmlak  ziyanının  ödənilməsi  məqsədi  ilə  bərpaedici 
sanksiyaların tətbiq edilməsi başa düşülür. 
Dövlət xidmətlərinin məsuliyyət növləri aşağıdakılardır: 
■ 
xidməti  intizamı  pozmasına  görə  normativ-hüquqi  aktlara  - 
qanunlara, nizamnamələrə, əsasnamələrə və əmək intizam qaydalarına 
223 

---

əsaslanaraq dövlət qulluqçuları haqqında tədbir görülür; 
■  inzibati  məsuliyyət  o  vaxt  yaranır  ki,  inzibati  hüquqpozmaya  yol 
verilsin. 
Maddi məsuliyyət dedikdə dövlət xidmətçisinin öz hərəkətləri ilə 
ziyan vurması başa düşülür. Bu zaman onların vurduqları ziyanın qismən 
və ya tam ödənilməsi təmin edilir. 
Cinayət məsuliyyəti o zaman meydana çıxır ki, dövlət xidmətçiləri vəzifə 
cinayətləri törətsinlər. 
Dövlət xidmətçilərinə qarşı intizam tədbirləri tətbiq edilir. 
Dövlət xidməti qanuna görə: məzəmmət, töhmət, şiddətli töhmət, 
xidmətə  tam  yararlı  olmadığı  barədə  xəbərdarlıq,  işdən  xaric  etmə 
nəzərdə tutur. 
İntizam  nizamnaməsinə  və  əsasnamələrinə  görə:  məzəmmət, 
töhmət,  şiddətli  töhmət,  rütbənin  aşağı  salınması,  vəzifənin  aşağı 
salınması və işdən xaric etmə tədbirləri nəzərdə tutulur. 
Daxili  əmək  intizamını  pozduğuna  görə  qulluqçunu  aşağıdakı 
intizam tənbeh tədbirləri gözləyir: məzəmmət, töhmət, şiddətli töhmət, 3 
ay  müddətinədək  azmaaşh  işə  və  ya  aşağı  vəzifəyə  keçirmək  və  işdən 
xaric etmək. 
Dövlət xidmətçilərinə tətbiq edilən intizam xətası dedikdə, sabit 
kollektivin  üzvü  tərəfindən  həmin  kollektivdə  olması  ilə  əlaqədar  öz 
vəzifə  borclarının  pozulması  ilə  bağlı  xətalı,  cəmiyyətə  zidd  və  təqsir 
sayılan əməl başa düşülür. 
224 

---