Azərbaycan respublikasi prezidenti yaninda döVLƏT İdarəSİNİn akademiyasi abduləli abdullayev malik səLİmov müqayiSƏLİ İNZİbati HÜquq
Yüklə 1,41 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Zərərin xarakteri.
Prinsipcə hər cür zərər məsuliyyət yaranan Dövlət Şurasının Verxenin işinə dair 15 fevral, 1961-ji il tarixli qərarı. ” Dövlət Şurasının Navamn işinə dair 20 mart, 1974-jü il tarixli qərarı. 182 kimi, ödənc hüququ doğurur. Lakin məsuliyyət prinsipi qanuni əsaslarla yarandığı halda, zərər iki cəhətdən səciyyələnməlidir; o öz miqdarına (ölçüsünə) görə qeyri-adi olmalı və zərərçəkən üçün spesifik nəticələr doğurmalıdır. Zərərin qeyri-adiliyi bundan ibarətdir ki, o, xüsusi mahiyyət daşımalıdır, belə halda ödənc tələb etmək hüququ qəbul ediləcəkdir. Qavarnidə poçt açıqcaları satıcısı mer tərəfindən görülmüş tədbir nəticəsində tam iflasa məruz qalmışdı və yalnız buna görə o, ödənc almağa ümid edə bilərdi; əgər o öz əmtəə dövriyyəsinin sadəcə olaraq əhəmiyyətsiz dərəcədə azaldığını vaxtında bildirmiş olsaydı, onda heç bir ödənc almayacaqdı. Zərərin spesifikliyi bundan ibarətdir ki, o, əhalinin geniş təbəqələrinə, hətta bütün millətə deyil, yalnız ayrıca bir vətəndaşa, yaxud vətəndaşların kiçik bir qrupuna aid olmalıdır. Radio-elektrik enerjisi Baş şirkətinin işində bu ideya təsbit olunmuşdur: zərərlərin ödənilməsi tələbini rədd etmək üçün Dövlət Şurası Fransa vətəndaşlarının çoxsaylı kateqoriyaları üçün ödənc hüququnun məhdudlaşdırılması haqqında təzminat müqavilələri bağlamaq məsələsini irəli sürdü. Ümumi hakimiyyətin məsuliyyətindən istifadə mexanizminin prinsipi belədir. Burada daha iki halı qeyd etmək olar. Əvvələn, bu mexanizm məhkəmə praktikasının, o cümlədən onun təqsirsiz məsuliyyətə aid edilən hissəsinin məhsulu kimi təşəkkül tapmışdır. Bu mexanizmi işləyib hazırlayarkən məhkəmələr, bir-birinə əks tələblər irəli sürməklə tarazlığı təmin etməyə çalışırdılar: yəni məhkəmələr bir tərəfdən dövlət vəsaitlərinə qənaət edilməsi tələblərini nəzərə alır (bu tələblər nəticə etibarilə vergiverənlərin mənafelərinin müdafiə olunmasını rəhbər tutur, çünki cərimə ödəmələri hansı yolla olursa-olsun, verilməlidir, əgər cərimənin ödənilməsi ümumi kollektivə həvalə olunursa, onların vasitəsilə bu tənbehə vergiverənlər məruz qalırlar), digər tərəfdən, ədalətlilik mülahizələrini rəhbər tutaraq, zərərçəkənə dəymiş zərərin maksimum dərəcədə ödənilməsini təmin etməyə cəhd göstərirdilər. Bunun nəticəsində olduqca güzəştli qərarlar verilir və daimi təkamül prosesinə məruz qalan qeyri-sabit tarazlıq təşəkkül tapır. 183 |