Azərbaycan respublikasi prezidenti yaninda döVLƏT İdarəSİNİn akademiyasi abduləli abdullayev malik səLİmov müqayiSƏLİ İNZİbati HÜquq

Ümumi  xidmətlərin  qulluqçularına  vurulmuş  zərərin  ödənilməsi. 
Burada 
söhbət  hər  şeydən  əvvəl  təhlükəyə  görə  kompensasiya  ödənilməsindən 
gedir. Bunu bəzən peşə riski adlandırırlar, xüsusi hüquqda da istehsalat 
travmatizmi  qanunvericiliyin  əsasını  təşkil  edir.  Lakin  administrasiya 
hətta təqsirə yol verməsə belə, bütün hallarda öz qulluqçularının xidməti 
vəzifələri  yerinə  yetirərkən  məruz  qaldıqları  təhlükənin  və  ya  riskin 
mövcudluğu hesabına yaranmış nəticələrin əvəzini ödəməyə borcludur. 
Daimi  qulluqçular  üçün  müəyyənləşdirilmiş  iş  rejimi  ilə 
müvəqqəti əməkdaşlara aid edilən rejimlər bir-birindən fərqlənirlər. 
Qulluqçulara  bədən  xəsarəti  yetirilməsinə  görə  ödənc  prinsipi 
Dövlət Şurasının Kamın işinə dair 21 iyun, 1998-ci il tarixli qərarında öz 
əksini tapmışdır. Bu qərara əsasən, dövlət müəssisəsinin fəhləsi, yuxanda 
göstərilən  halda  xidməti  vəzifələrin  yerinə  yetirilməsi  zamanı  zərər 
çəkdiklərinə  görə  (sahibkar  və  dövlət  heç  bir  təqsirə  yol  vermədikdə 
belə), ödənc almaq hüququ qazanır. 
Bu  barədə  məhkəmə  praktikası  tez  bir  zamanda  istehsalat 
travmatizmi haqqında 1898-ci il qanununu qəbul etdi. Həmin qanun eyni 
prinsipə  əsasən,  ümumi  mülki  qanunvericiliyə  də  tətbiq  olundu.  Yəni 
inzibati hüquqda məhkəmə praktikası, mülki hüquqda isə qanunvericilik 
üstünlük təşkil etdi. 
Kamın işinə dair çıxarılmış qərara əsaslanan məhkəmə praktikası 
hazırda nadir hallarda tətbiq olunur, çünki qulluqçular xidməti vəzifələrin 
yerinə  yetirilməsi  zamanı  bədbəxt  hadisələrdən,  bir  qayda  olaraq, 
birdəfəlik  cərimə  ödənilməməsi  sistemi  ilə  müdafiə  edilirlər. 
Zərərçəkənlər isə hüquqi aktlarla nəzərdə tutulmuş qaydada pensiyaları 
almaq hüququna malikdirlər. 
Məhkəmə  praktikası  isə  daimi  qulluqçulara  vurulmuş  maddi 
ziyanın ödənilməsi qaydası baxımından bunu vacib hesab edir. Həqiqə 
178 

---

tən də qulluqçular nəinki təkcə şəxsən özləri üçün, həm də öz əmlakları 
üçün bir sıra risk növlərinə məruz qalırlar. Məsələn, bəzi hallarda vergi 
yığımları zamanı vətəndaşların evlərinə basqın edilir. 
Lakin  belə  hallarla  əlaqədar  ayrı-ayrı  qanunlarda,  o  cümlədən 
dövlət  qulluqçularının  ümumi  statusunda  cərimə  ödənilməsi  nəzərdə 
tutulur. Belə aktların tətbiqi hüdudlarından kənarda (qanun tətbiq edilməli 
olmadığı hallarda) isə Dövlət Şurası risk nəzəriyyəsindən istifadə edirdi. 
Digər tərəfdən, həmin prinsiplər ümumi xidmət zamanı və yaxud, 
müvəqqəti əməkdaşlara münasibətdə daha geniş tətbiq edilirdi.