12
insanların istehsal və məhsula olan tələbləri dəyişir. Əgər qabaqlar, məhsulun
keyfiyyəti onun dəqiqliyi və möhkəmliyi ilə ölçülürdüsə, bu günlərdə ETİ – nin
təsiri nəticəsində məhsullar mürəkkəbləşib və məhsulun keyfiyyətini
qiymətləndirmək xüsusiyyətləri artırılıb. Keyfiyyətin qiymətləndirilməsinin ağırlıq
mərkəzi, istehsal olunan məhsulun funksional qabiliyyətinin yoxlanılmasına
yönəldilib. Kütləvi istehsal dövründə, məhsulların keyfiyyətini ayrı-ayrılıqda
yoxlamaq mümkün deyil, amma istehsal zamanı proseslərə nəzarət etmək sıfır
qüsurlu istehsala nail olmaq mümkündür. ETİ təsiri nəticəsində istehsal
avadanlıqları avtomatlaşdırılmaqla başlandı və “etibarlıq” anlayışı yarandı.
Beləliklə, keyfiyyət anlayışı inkişaf edirdi və dəqiqləşirdi. Keyfiyyəti
nəzarətdə saxlamaq üçün, keyfiyyət haqda məlimatların toplanması, işlənməsi və
təhlili metodları yaradıldı. Bazar iqtisadiyyatı şəraitində fəaliyyət göstərən
firmalar, istehsal prosesi və məhsulun istehsalı müddətində keyfiyyətə nəzarət
etməyə çalışırlar. Toplanmış məlumatlar əsasında qüsurlar azaldılır. İstehsalçı
məhsulun istehlakı müddətində keyfiyyətə qayğı göstərilməlidir və məhsul
satıldıqdan sonra ona xidmətlərin göstərilməsini təşkil etməlidir. Əsasən bu xidmət
mürəkkəb istismar funksiyalı məhsullara şamil olunmalıdır.
Keyfiyyətin idarəəedilməsi nəzəriyyəsində iki problem mövcuddur:
menecmentin keyfiyyəti və keyfiyyətli məhsul. Keyfiyyətin əldə edilməsi az xərc
aparmır. Qabaqlar keyfiyyət xərclərinin əsas hissəsi fiziki əməyin payına düşürdü.
Bu günlərdə isə intelektual əməyin payı artıb. Müasir dövürdə satış bazarının
hansısa bir hissəsini əldə etmək üçün əsas şərt keyfiyyətdir. Yalnız keyfiyyət,
məhsulun rəqabət qabiliyətini yüksəldir. İstehlakçı üçün keyfiyyət anlayışı
məhsulun funksional, sosial, estetik, ekoloji xüsusiyyətlərindən formalaşır. Yalnız,
müəssisələr keyfiyyətli məhsul istehsal edərkən, əhalinin alıcılıq qabiliyyətini
yaddan çıxarmalı deyillər. Ona görə ki, iki anoloji məhsuldan, maya dəyəri aşağı
olan məhsul daha rəqabətə dözümlü olur. Sözsüz ki, keyfiyyətin əldə edilməsi
xərclər tələb edir. Amma, keyfiyyət satışı artıran bir amildir və satışdan əldə
olunan mənfəət, xərcləri kompensasiya edir. Əgər müəssisə məhsulu bazara çıxarır
və liderlik mövqeinə çıxmaq istəyirsə, təbii ki, həmin məhsulu vaxtaşırı olaraq
13
təkmilləşdirməlidir. Mikro səviyyədə keyfiyyət ilə bağlı problemin həll edilməsi m
makro səviyyə üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Əgər müəssisələr keyfiyyətə
vaxtı-vaxtında fikir verməsələr, qüsurlu məhsulların sayı artacaq və buda öz
növbəsidə hər vahidin maya dəyərini artıracaq. Çünki, zay məhsul istehlakçıya
çatmasın deyə onun qüsuru aradan qaldırılmalıdır. Bu isə öz növbəsində əlavə xərc
tələb edir. Bu qüsurlar yaranmasın deyə hər bir müəssisə keyfiyyət üzrə uzun
müddətli proqram hazırlamalıdır. Bu günlərədək hesab olunurdu ki, keyfiyyətin
ə
ldə olunması ilə xüsusi şöbə məşğul olmalıdır. Bazar iqtisadiyyatına keçid dövrü
bizləri inkişaf etmiş ölkələrin təcrübəsini öyrənməyə məcbur edir və nəticədə
məlum olur ki, keyfiyyətlə bütün şöbələr məşğul olmalıdır. Bir neçə ölkələrin
müəssisələrində aparılan tətqiqatlar göstərir ki, keyfiyyətə az diqqət yetirən
təşkilatlar 60 % vaxtlarını qüsurların aradan qaldırılmasına sərf edirlər (2,30).
İ
çində yaşadığımız cəmiyyətə və ətrafa qarşı məsuliyyətlərimizi yerinə
getirməzsək, meydana gələcək problemlərin içində boğulmağa məhkum olarıq. Bu
səbəblə təşkilati ictimai məsuliyyət anlayışını həyata keçirməliyik. İctimai
məsuliyyət mövzusuna əhəmiyyət verən şirkətlər, həm rəhbərlik yetişkinliklərini
həm də müştərilərindəki zehin payını artıraraq özlərinə də fayda vermiş olarlar.
Keyfiyyət fəlsəfəsi tarixində 4 kəsişən və davam edən faza mövcuddur (şəkil
4).
Dostları ilə paylaş: