Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti

Oğurluq malların satışı

Oğurluq malların satışı bilavasitə oğurluqla bağlıdır. Əlavə dəyər yaratmadan və aktivlərin yenidən bölünməsini təşkil edən oğurluqdan, fərqli olaraq oğurluq malların satışı (oğurluq malların alınması və sonrakı satışı) ticarət əlavəsini yaradır. Həmin ticarət əlavəsi MHS-də buraxılış kimi nəzərə alınmalıdır.

Məsələn, yük avtomobilinin oğurlanması zamanı, maliyyə axınların hərəkəti və ticarət əlavəsinin yaranması aşağıdakı cədvəldə göstərilir:

Ticarət əlavəsinin həcmi aşağıdakı düstur ilə hesablanır:


Burada Teh - ticarət əlavəsinin həcmi;

Om – oğurluq malın qiyməti;

Tp – ticarət əlavəsinin əmsalı.

Müntəzəm statistik müşahidələrdən kənarda qalan alkoqollu içkilərin istehsalını aşağıda göstərilmiş dörd qrupa ayırmaq olar:

1. qanuni müəssisələrdə nəzərə alınmayan istehsal;

2. gizli müəssisələrdə saxta alkoqollu içkilərin qeyri-qanuni istehsalı;

3. ev təsərrüfatlarında şəxsi istehlak üçün istehsal;

4. ev təsərrüfatlarında satış üçün nəzərdə tutulmuş istehsal.

Ekspert qiymətləndirilməsinə əsasən alkoqollu içkilərin qeyri-qanuni istehsalının fiziki həcmi aşağıdakı düsturla hesablanır:



Burada Fh - alkoqollu içkilərin qeyri-qanuni istehsalının fiziki həcmi;

Ma – müsadirə edilmiş alkoqollu içkilərin sayı;

Fm – müsadirə edilmiş alkoqollu içkilərin əmsalı.

Müsadirə edilmiş alkoqollu içkilərin əmsalı ekspert qiymətləndirilmə yolu ilə müəyyənləşdirilə, və ya qonşu ölkələrdə istifadə olunan əmsallardan istifadə edilə bilər.

Gizli yolla alkoqollu içkilərin istehsalının aralıq istehlakı işlədilmiş spirtin və digər materialların, taranın, enerji xərclərinin və icarə haqqının özündə birləşdirir. Aralıq istehlakın ümumi buraxılışda xüsusi çəkisi ekspert qiymətləndirilmə yolu ilə alınır.

Əlavə dəyərin qiymətləndirməsi ümumi buraxılışın və aralıq istehlakın fərqi ilə müəyyən edilir.