Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan döVLƏt pedaqoji universiteti

Mövzunun öyrənilmə səviyyəsi.Psixologiya və müasir təhsil sahəsində təlim prosesində yeniyetmələrin idrak maraqlarının inkişafı problemi müxtəlif xarici ölkələrin tanınmış psixoloqları və mütəxəssisləri tərəfindən öyrənilmiş,ona dair müxtəlif tədqiqat işləri aparılmış və monoqrafiyalar yazılmışdır.Bu mövzunun müəyyən aspektlərinin ölkə alimləri tərəfindən öyrənilmə sonra nəticəsində bu mövzu müxtəlif tədqiqat predmeti olmuşdur.
Buraxılış işinin məqsədi.Buraxılış işinin əsas məqsədi təlim prosesində yenoyetmələrin idrak maraqlarının fəaliyyətinin səviyyəsini öyrənmək,təşkili və idarə edilməsində müəllimin istifadə etdiyi metodların planlaşdırılmasının rolu və qiymətləndirilməsi onun təkmilləşdirilməsinə aid təhlillərin hazırlanmasıdır.Eynizamanda təhsil tədqiqatlarının aparılması prosesində böyük məktəbəqədər yaşlı uşaqlarda idrak marağının formalaşmasının uğurunu müəyyən edən pedaqoji şərtləri müəyyən etməkdir.
Tədqiqatın predmeti.Tədqiqatın predmeti ölkəmizin təhsil müəssisələrində təlim prosesində yeniyetmələrin idrak maraqları və təhsil tədqiqatlarının aparılması prosesində böyük məktəbəqədər yaşlı uşaqlarda idrak marağının formalaşması üçün pedaqoji şərtlərdir.
Tədqiqatın obyekti.Tədqiqat obyekti kimi uşaqlığın psixi inkişafının yüksək səviyyəli özünəməxsus xüsusiyyətləri ilə səciyyələnən və 10-15yaşadək dövrü əhatə edən yeniyetmələrun idrak marağıdır.
Tədqiqatın məqsədləri:

1. 
   Yerli və xarici alimlərin tədqiqatlarında məktəbin ikinci pilləsində oxumaq,təhsil almaq dövrünə təsadüf edir və orqanizmin ümumi həyat fəaliyyətinin yüksəlişi və bütün orqanizmin hərtərəfli inkişfı ilə xarakterizə olunan yeniyetməlik dövrünün şagirdlərinin təlim fəaliyyətində idrak maraqlarının inkişafı problemini nəzərdən keçirməkdir;
   
2. 
   Araşdırma aparmaq;
   
3. 
   Tədqiqat nəticələrini təhlil edib,şərh etmək.
   

Tədqiqat işinin metodları:
1) psixoloji və pedaqoji ədəbiyyatın təhlili;
2)sorğu-sual;
3)yeniyütmələrlə fərdi söhbət;
4) alınan məlumatların təhlili, sintezi, ümumiləşdirilməsi;
5)müşahidə;
6)məlumatların keyfiyyət və kəmiyyət təhlili.

Koqnitiv maraq müxtəlif psixi proseslərin aktivləşməsinə gətirib çıxarır: diqqət, qavrayış, yaddaş, təxəyyül. Bu da öz növbəsində bizi əhatə edən dünya haqqında biliklərin əldə edilməsi, saxlanması və tətbiqi yollarını müəyyən edir; İnsanın nə qədər geniş olsa, onun idrak marağı bir o qədər inkişaf etmiş olar, çünki onun meydana gəlməsinin şərti toplanmış təcrübə ilə yeni əldə edilmiş biliklər arasında əlaqə yaratmaq, tanış obyektdə yeni xassələri, tərəfləri, xassələri, münasibətləri tapmaqdır. Araşdırmalar nətisində məlum olmuşdur ki,G. I. Shchukinanın tədqiqatlarında müxtəlif mənalı komponentlər nəzərdən keçirilir. G.I.Shchukina onlara istinad edərək söyləyirdiki,uşağın başqa bir şəxslə qarşılıqlı əlaqəsində, məsələn, hər hansı bir yardım göstərilməsi prosesində özünü göstərən emosional komponent,intellektual komponent təfəkkürün sintez, təhlil, müqayisə, ümumiləşdirmə kimi müxtəlif əməliyyatlarının həyata keçirilməsində əks olunur. Tənzimləyici komponent məqsədyönlü fəaliyyətin inkişafına, çətinliklərin öhdəsindən gəlmək, diqqəti cəmləmək, düzgün qərarlar qəbul etmək, yaradıcı fəaliyyətin nəticələrinə münasibət bildirmək bacarıqlarının formalaşmasına kömək edir,hətta əks etdirməyi, özünü idarə etməyi öyrənir. Artıq öyrənilmiş fəaliyyət üsullarını yeni şəraitə köçürmək, fəaliyyət növlərini birləşdirmək, yaradıcı zehni fəaliyyət qabiliyyətini göstərmək bacarıqlarının inkişafına cavabdeh olan yaradıcı komponent kiçik yaşlı məktəblilərin öyrənmə və idrak fəaliyyətinə sabit müsbət münasibəti əsasən idrak ehtiyacından idrak maraqlarının inkişafına keçidi təmin edən təhsil fəaliyyətinin məzmununun uğurlu inkişafı və keyfiyyəti ilə müəyyən edilir.