Azərbaycan Respublİkasının Aİlə Məcəlləsİ

Dördüncü bölm
ə
 
Valideynl
ərin və uşaqların hüquq və vəzifələri
 
10-cu f
əsil
U
şaqların mənşəyinin müəyyən olunması
Madd
ə 43. Valideynlərin və uşaqların hüquq və vəzifələrinin yaranma əsasları
Valideynl
ərin və uşaqların hüquq və vəzifələri qanunvericiliklə müəyyən olunmuş qaydada uşağın mənşəyinin
t
əsdiq olunmasına əsaslanır.

---

Madd
ə 44. Uşağın mənşəyinin müəyyən edilməsi
44.1. U
şağın anadan mənşəyi (analıq) ananın uşağı tibb müəssisəsində doğmasını təsdiq edən sənəd əsasında, uşaq
tibb mü
əssisəsindən kənarda anadan olduqda doğuma kömək göstərmiş həkimin sənədi əsasında müvafiq icra
hakimiyy
əti orqanı tərəfindən, bu sənədlər olmadıqda isə şahid ifadələri və digər sübutlar əsasında məhkəmə tərəfindən
mü
əyyən olunur.
[21]
44.2. U
şaq, aralarında nikah bağlanmış şəxslərdən olduqda, eləcə də nikahın pozulması və ya etibarsız sayılması
vaxtından v
ə ya uşağın atasının ölümündən 300 gün ərzində doğulduqda, başqa sübutlar yoxdursa, uşağın atası ananın
əri (keçmiş əri) hesab olunur. Atalıq ərlə ananın nikahı haqqında qeyddə təsdiq olunur.
44.3. U
şağın anası ilə nikahda olmayan şəxsin atalığı uşağın atasının və anasının müvafiq icra hakimiyyəti orqanına
birg
ə ərizə vermələri ilə müəyyən olunur.
44.4. Ana öldükd
ə, fəaliyyət qabiliyyəti olmayan hesab edildikdə, ananın yerini müəyyən etmək mümkün olmadıqda
v
ə ya o, valideynlik hüquqlarından məhrum edildikdə, atalıq müvafiq icra hakimiyyəti orqanının razılığı ilə uşağın
atasının 
ərizəsi əsasında, bu razılıq olmadıqda isə məhkəmənin qərarı ilə müəyyən olunur.
44.5. Atalı
ğın müəyyən olunması haqqında birgə ərizə verməyin uşağın doğulmasından sonra qeyri-mümkünlüyü və
ya ç
ətinliyi güman olunduğu hallarda gələcək uşağın öz aralarında nikahda olmayan valideynləri bu ərizəni müvafiq icra
hakimiyy
əti orqanına ananın hamiləliyi dövründə vermək hüququna malikdirlər. Uşağın valideynləri haqqında qeyd uşaq
do
ğulduqdan sonra aparılır.
44.6. Yetkinlik ya
şına çatmış şəxs barədə atalığın müəyyən olunmasına yalnız onun razılığı ilə, həmin şəxs fəaliyyət
qabiliyy
əti olmayan hesab edildikdə isə onun qəyyumu və ya müvafiq icra hakimiyyəti orqanının razılığı ilə yol verilir.
Madd
ə 45. Məhkəmə qaydasında atalığın və atalığın tanınması faktının müəyyən olunması
45.1. U
şaq aralarında nikah olmayan şəxslərdən olduqda və valideynlərin birgə ərizəsi və ya uşağın atasının ərizəsi
olmadıqda, atalıq u
şağın valideynlərindən birinin, uşağın qəyyumunun (himayəçisinin), uşağı saxlayanın, habelə uşaq
yetkinlik ya
şına çatdıqda onun özünün ərizəsi əsasında məhkəmə qaydasında müəyyən olunur. Bu zaman məhkəmə
u
şağın konkret şəxsdən törəməsi ilə əlaqədar istənilən sübutun mötəbərliyini nəzərə ala bilər.
45.2. U
şağın anası ilə nikaha daxil olmayan, lakin özünü uşağın atası hesab edən şəxs öldükdə, atalığın tanınması
faktı Az
ərbaycan Respublikasının mülki-prosessual qanunvericiliyinə uyğun olaraq məhkəmə qaydasında müəyyən oluna
bil
ər.
Madd
ə 46. Doğum haqqında şəhadətnamədə uşağın valideynləri haqqında qeyd
46.1. Öz aralarında nikahda olan ata v
ə ana doğum haqqında şəhadətnamədə uşağın valideynləri kimi qeyd
olunurlar.
[22]
46.2. Valideynl
ər öz aralarında nikahda olmadıqda uşağın anası haqqında qeyd ananın ərizəsi, atası haqqında qeyd
is
ə uşağın atasının və anasının birgə ərizəsi və ya atanın ərizəsi əsasında, habelə məhkəmənin qərarı əsasında aparılır.
46.3. U
şaq nikahı olmayan anadan olduqda və atalığın müəyyən olunması barədə valideynlərin birgə ərizəsi və ya
m
əhkəmənin qətnaməsi olmadıqda, doğum haqqında şəhadətnamədə uşağın atasının soyadının əvəzinə ananın soyadı
yazılır. U
şağın atasının və babasının adı uşağın anasının göstərişi üzrə yazılır.
46.4. Öz aralarında nikahda olan v
ə süni mayalanma və ya embrionun implantasiyasının tətbiqi barədə yazılı razılığı
olan valideynl
ərin həmin metodlar nəticəsində uşağı olduqda, uşağı doğan qadının (surroqat ananın) razılığı ilə doğum
haqqında 
şəhadətnamədə onlar uşağın valideynləri kimi qeydə alınırlar.
46.5. Öz aralarında nikaha daxil olan v
ə başqa qadına embrionun implantasiyasına yazılı şəkildə razılıq verən şəxslər
yalnız u
şağı doğan qadının razılığı ilə uşağın valideynləri kimi yazıla bilərlər.
Madd
ə 47. Atalığa, analığa dair mübahisə açma
47.1. Bu M
əcəllənin 46.1-ci və 46.2-ci maddələrinə uyğun olaraq doğum haqqında şəhadətnamədə valideynlər
bar
ədə qeyd haqqında mübahisə yalnız məhkəmə yolu ilə, uşağın valideyni qismində yazılmış şəxsin və ya onun həqiqi
valideyninin, habel
ə uşaq yetkinlik yaşına çatandan sonra onun özünün və ya uşağın qəyyumunun, eləcə də məhkəmə
t
ərəfindən fəaliyyət qabiliyyəti olmayan hesab edilən valideynin qəyyumunun tələbi ilə açıla bilər.
47.2. Bu M
əcəllənin 46.2-ci maddəsinə əsasən uşağın atası kimi yazılmış şəxs qeydlər zamanı özünün uşağın həqiqi
valideyni olmadı
ğını bilirdisə, onun atalığa dair mübahisə açma haqqında tələbi təmin oluna bilməz.
47.3. Qanunvericilikl
ə müəyyən olunmuş qaydada süni mayalanma və embrionun implantasiyasına yazılı razılığı
olan 
ərin atalığa dair mübahisə açma zamanı bu vəziyyətə əsaslanmaq hüququ yoxdur.
47.4 Embrionun ba
şqa qadına köçürülməsinə razılıq vermiş ər-arvad, habelə uşağı doğan qadın (surroqat ana)
atalı
ğa (analığa) dair mübahisə açma zamanı doğum haqqında şəhadətnaməyə valideynlər haqqında qeyd yazıldıqdan
sonra h
əmin vəziyyətə əsaslana bilməz.
Madd
ə 48. Nikahda olmayan şəxslərdən olmuş uşaqların hüquq və vəzifələri
Bu M
əcəllənin 44—45-ci maddələri ilə nəzərdə tutulmuş qaydada atalıq müəyyən olunduqda, uşaqlar valideynlərinə
v
ə onların qohumlarına münasibətdə, öz aralarında nikahda olan valideynlərin uşaqlarının malik olduqları hüquq və
v
əzifələri daşıyırlar.
11-ci f
əsil

---