Azərbaycan Respublikasının Dövlət Turizm Agentliyi Azərbaycan Turizm Və Menecment Universiteti Fakültə

37	33
44
Digər	9	7	5

Diaqram 2.1. Narkotik vasitələrin qanunsuz dövriyyəsində 14-29 yaşda olan gənclər cinayət törətmə statistikası, (nəfər)

Sağlam cəmiyyətin formalaşması narkomaniya ilə mübarizə baxımından əsas məqsəd və vəzifələrdəndir. Sağlam nəslin formalaşması üçün Azərbaycanın dövlət siyasətində başlıca vəzifə narkomaniya ilə mübarizə kampaniya xarakterli deyil, mühüm istiqamət kimi davamlı siyasətdir.
Narkomaniya bəlası cəmiyyətdə “ağ ölüm” kimi tanınır və insan həyatında sağalmaz fəsadlar yaradır. İİrqindən, dinindən, cinsindən və yaşından asılı olmayaraq bəşəriyyət üçün bəla olan ən ağrılı problemlərdən biri narkomaniyadır.
Yeniyetmə və gənclər arasında bu problemin həllinə üçün mühüm addımlardan biri də maarifləndirmə işlərinin genişləndirilməsidir. Gənclər və yeniyetmələr arasında narkotik maddələrin yayılma təhlükəsininin qarşısının alınması üçün “Narkotiksiz gələcək” milli proqramların qəbulu mütləqdir.
Xəstə asılılıq haqqında bütün lazımi bilikləri əldə edir, onun mexanizmlərini öyrənir. Bu mərhələnin əsas məqsədi insanın öz xəstəliyini və onun öhdəsindən təkbaşına gələ bilməməkdən, istifadə etməkdən, etiraf etməkdən çəkinmək, kömək istəmək və bu yardımı həyatda qəbul etmək vərdişlərinə yiyələnməkdir. Post-çəkilmə sindromu aradan qaldırılır - narkotik aclığı, psixotrop dərmanlardan istifadəyə ehtiras və ya həvəs, düşüncə, yaddaş, yuxu pozğunluğu, kəskin emosional dalğalanmalar və s. Rezident 12 mərhələli bərpa proqramının ilk üç addımı üzərində işləyir. . Reabilitasiyanın birinci mərhələsinin orta müddəti üç aydır.
İkinci addım "Şəxsi inkişaf"dır. Narkotiklərdən istifadəni dayandırmaq çətindir, amma istifadəyə qayıtmamaq da bir o qədər çətindir. Bu mərhələdə narkoman residivlərin qarşısının alınması proqramından keçir, pozitiv düşünməyi öyrənir, 12 addımlıq proqram üzrə işini davam etdirir, 4-7 addımlıq təcrübə qazanır. Ailə problemlərini, qohumlarla münasibətlərini həll etməyə başlayır. Bu mərhələ psixoloqla birgə tərtib edilən şəxsi reabilitasiya planından asılı olaraq 4-9 ay çəkir
“Qayıdış” narkoman olan yeniyetmənin cəmiyyətə rəvan keçidi, ailəyə qayıtmağa hazırlıq mərhələsidir. Narkoman müalicədən sonrakı planını qurur, həftəsonu reabilitasiya mərkəzini təkbaşına tərk etmək hüququ əldə edir. Əldə edilmiş bilik və təcrübəni digər, daha gənc proqram iştirakçıları ilə intensiv şəkildə bölüşür. Real həyata mümkün qədər yaxın şərtlərin bu vaxtı 2-9 ay davam edir
Reabilitasiyanın növbəti mərhələsi - “Ambulator proqram” üç ay davam edir. İnsan öz həyatına Terapevtik Birlikdən kənarda başlayır. Bu mərhələnin əsas məqsədi xəstənin mikrocəmiyyətdən makrocəmiyyətə rəvan keçidi, bu keçidlə bağlı böhran vəziyyətlərinin riskini azaltmaqdır. Sakin üç gün İcmada, dörd gün isə artıq evdə yaşayır. Terapevtik Cəmiyyət tədricən öz təsirini zəiflədir və sərt müəllim deyil, yaxşı dost olur.
Və nəhayət, dəstəkləyici mərhələ müalicədən sonrakı proqramdır. Onun məqsədi rezident tərəfindən müstəqillik əldə etməkdir. Həftədə 2 dəfə 2-3 saat dərslərə gəlir ki, cəmiyyətdə yığılan stressi aradan qaldırsın, problemlərin öhdəsindən gələ bilsin, sıradan çıxmasın.
Beləliklə, müxtəlif mərhələlərdə ümumi müalicə müddəti 12-16 aydır. Bu müddət ərzində yeni şəxsiyyəti yenidən yaratmaq mümkündür.
İcmanın Fəlsəfəsi bir növ konstitusiyadır ki, ondan Terapevtik İcmanın bütün norma və qaydaları axır. Bu fəlsəfənin əsas müddəaları aşağıdakılardır.
"Yalnız asılılıq üzərində gücsüzlüyün tanınması davranışınızı, adi həyat tərzinizi dəyişdirmək üçün əsl motivasiya yaratmağa imkan verir.
Narkoman anladı ki, özündən qaça bilməz. Cəmiyyət onun üçün özünü və yaradıcı fəaliyyəti ilə tanış olmaq üçün yeganə şansa çevrilir.
İnsanın imkanlarının üfüqü genişlənir, o, “mən inkişaf edirəm, daha çox edə bilərəm, daha çox edirəm” prinsipi ilə yaşamağa başlayır.
Layihənin təşəbbüskarları əsas məqsədi gənclərin qeyri-hökumət təşkilatlarına narkomaniyanın qarşısının alınmasında müasir effektiv yanaşmaların tapılmasında və tətbiqində köməklik göstərmək və həyati bacarıqların (YSS) formalaşmasına əsaslanan sübut olunmuş uzunmüddətli proqramların həyata keçirilməsində gənclərin iştirakını genişləndirməkdə görürlər.