Azәrbaycanda inflyasiyanın ikirәqmli hәddә çatması makroiqtisadi tarazlıq vә

 

Ödәnişә görә

. Bu yanaşma bazasında 

İQİ 

hesablanarkәn statistik müşahidә dövründә ev tәsәrrüfatı 

tәrәfindәn ödәniş edilәrәk  әldә olunan mәhsul vә xidmәtlәrin 

qiymәtlәrindә baş verәn dәyişiklik nәzәrә alınır. Bu konsepsiya 

İrlandiya vә Böyük Britaniyada geniş tәtbiq olunur.  

 

İQİ-nin hesablanması  

 

İQİ-nin hesablanmasında Laspeyres, Paşe vә Fişer 

indekslәrindәn istifadә edilir.    

Laspeyres indeksindәn faydalanan ölkәlәrdә  әmtәә  vә 

xidmәtlәrdәn ibarәt olan qarışıq zәnbilin qiymәti konkret 

müddәt  әrzindә ölçülür. Belә ki, İQİ hesablanarkәn eyni bir 

istehlak sәbәtinin cari dövrdә (ayda, kvartalda vә ildә) 

qiymәtlәri hәmin istehlak sәbәtinin keçәn dövrdәki 

qiymәtlәrinә bölünmәklә tapılır. Bu müddәt sözügedәn region 

---

 

23 

 

ölkәlәri üzrә müxtәlifdir vә o 1 ildәn 10 ilәdәk dәyişir. Әslindә 

Laspeyres indeksindәn istifadә edәn ölkәlәr bu suala cavab 

axtarır: baza dövründә istehlakçıların xәrclәrindәn ibarәt olan 

әmtәә vә xidmәtlәrin bugünkü qiymәti necә olmalıdır. 

Paşe formulunda da qarışıq zәnbildәn istifadә edilir, lakin 

onun Laspeyresdәn fәrqi ondan ibarәtdir ki, әvvәlki dövrün 

qiymәtlәrinә bölgü aparılmır. Paşe indeksinin cavab axtardığı 

sual isә belәdir: bugünkü orta istehlaka әsasәn  әmtәә  vә 

xidmәtlәrin baza dövründә qiymәti necә olmalıdır?  

Bir sıra ölkәlәrdә Fişer indeksindәn dә istifadә edilir vә bu 

formul hәr iki indeksin müxtәlif elementlәrindәn faydalanaraq 

hәndәsi model tәklif edir. 

Laspeyres metodu