“Azərbaycanın sığorta bazarında fəaliyyətin idarə olunmasının əsas problemləri” mövzusunda
Azərbaycan sığorta bazarının Türkiyə ilə müqayisəsi
Yüklə 0,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Azərbaycan sığorta bazarının Türkiyə ilə müqayisəsi:
Qonşu Türkiyənin sığorta bazarı Regionun ən inkişaf etmiş bazarlarından biri hesab olunan Türkiyənin sığorta bazarında qlobal maliyyə böhranı zamanı belə artım dinamikası qeydə alınıb. 2009-cu ildə bu sığorta bazarında artım 2 faiz, 2010-cu ildə 18 faiz, 2011-ci ildə isə 20 faizdən çox olub. Türkiyənin sığorta sektorunda kənd təsərrüfatı məhsullarının müəyyən risklərdən icbari sığorta etdirilməsi inkişaf xüsusiyyətinə görə diqqəti çəkən sığorta növlərindən biridir. Ölkədə kənd təsərrüfatında dəyən zərərin əvəzini ən qısa zamanda ödəmək, sahədə sığortanı stimullaşdırmaq, təbii fəlakətlər nəticəsində dəyən zərərin kompensasiyasında dövlət büdcəsi vəsaitinin xərclənməsinə qənaət etmək məqsədləri ilə “Kənd Təsərrüfatı məhsullarının sığortası haqqında qanun” qəbul edilib. Qanuna əsasən, hər bir bölgənin coğrafi xüsusiyyətlərinə görə orada kənd təsərrüfatı məhsullarının təbii fəlakətlərdən sığortalanması üzrə tətbiq edilən tariflər bir-birindən fərqlənir. Toplanan sığorta haqlarının vahid mərkəzdə cəmlənməsi və sığortalılara sığorta ödənişlərinin verilməsi istiqamətində şəffaflığın təmin olunması məqsədilə 62 Türkiyədə Kənd təsərrüfatı məhsullarının sığortası fondu – TARSİM yaradılıb. Sığorta müqavilələri üzrə hesablanmış sığorta mükafatlarında dövlətin payı, sığorta təşkilatları tərəfindən fonda ödənilən sığorta haqları, fond məbləğlərinin investisiyasından əldə olunan gəlirlər, təkrar sığorta müqavilələrinə görə alınan komisyon mükafatlar və s. TARSİM-in əsas gəlir mənbələri hesab olunur. (Əliyeva L., 2011) Ölkəmizdə də 2002-ci ildə kənd təsərrüfatında sığortanın səmərəli tətbiqi məqsədi ilə “Kənd təsərrüfatında sığortanı stimullaşdırmaq haqqında” qanun və bunun ardından 2004-cü ildə Nazirlər Kabineti tərəfindən “Kənd təsərrüfatında sığortanın stimullaşdırılmasına maliyyə yardımının ayrılması və təyinatı üzrə ödənilməsi qaydaları haqqında Əsasnamə” qəbul edilib. Bu məqsədlə növbəti dövrlərdə dövlət büdcəsindən külli miqdarda vəsaitin ayrılması nəzərdə tutulsa da keçdiyimiz dövrdə bu vəsait təyinatı üzrə səmərəli istifadə olunmayıb. Qərardan sonrakı ilk illərdə ( 2004- 2006) illərdə “kənd təsərrüfatı məhsullarının sığortası” üzrə yığılmış sığorta haqlarının həcmi ümumi sığorta haqlarına nisbətdə çox az – cəmi 0,02 faiz təşkil edib, hansı ki birbaşa olaraq sığorta şirkətləri tərəfindən kənd təsərrüfatı ilə məşğul olan insanlar arasında düzgün təbliğatın aparılmaması ilə bağlıdır. İnkişaf etmiş ölkələrdə isə kənd təsərrüfatı ilə məşğul olan vətəndaşlara öz məhsullarınını sığorta etdirdikləri zaman dövlət tərəfindən verilən dəstək ən yüksək səviyyədə təşkil olunur. Sözügedən problemlərin həll yolu kimi inkişaf etmiş sığorta bazarına malik ölkələrin təcrübəsini öyrənməklə qanunvericilik bazasının təkmilləşdirilməsinə zərurət var. Sığorta sektorunda Türkiyənin ölkəmizdən əsas fərqlərindən biri də bazarda xarici kapital payının böyük olmasıdır. Türkiyənin sığorta bazarının və sığorta dövriyyəsinin təxminən üçdə-iki hissəsi beynəlxalq maliyyə-sığorta institutlarının payına düşür. Avropanın sığortaçılarının Türkiyə bazarındakı böyük payı ilk vaxtlar ciddi tənqidlərə səbəb olsa da, sonradan bazarın yüksək texnoloji vasitələrlə inkişafının və ən stabil regional bankçılıq sığorta mərkəzlərindən birinə çevrilməsinin də məhz Qərb sığortaçıları ilə bağlı olduğu ortaya çıxdı. Uzun illər Türkiyədə sınaqdan keçmiş sığorta modelləri və məhsullarınının ölkəmizdə də sığorta bazarı xüsusiyyətləri nəzərə 63 alınmaqla tətbiqi sektorun inkişafında müsbət nəticələrə yol aça bilər . Digər tərəfdən, Türkiyə bazarında uğur əldə etmiş sığorta şirkətləri indiki vəziyyətdə Azərbaycan və digər “Turan” ölkələrinin aparıcı sığorta şirkətlərindən təkrarsığorta risklərini qəbul etmək məsələsinə ciddi baxmağa hazırdırlar. Yüksək əhatəli və rəqabət qabiliyyətli Türkiyə bazarında imkanlar araşdırılıb ölkəmizdə tətbiqi mexanizmləri tərtib edilməlidir. (Əliyeva L., 2011) Yüklə 0,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|