S S a a l l i i d d ə ə Ş Ş ə ə r r i i f f o o v v a a 68
lid/antitəqlidi artıq mövcud janr formalarına müraciəti nə-
zərdə tutur. C. Kaller ədəbi əsərin yaradılması zamanı
mövcud formaların tələblərinə əməl etmək kimi onların
sərhədlərini keçə, həm də müəllifin istəyi ilə əlaqələndirilə
bilər.
Bədii əsərin müəllifi üçün təqlid və ya əkstəqlid (anti-
təqlid) ikili məna daşıyır. Bir tərəfdən söhbət artıq ədəbiy-
yatda mövcud olan janr strukturlarına təqlid/əkstəqliddən
gedir. Digər tərəfdən, obyektiv dünyaya müəllif təqlid/əks-
təqlidin məzmunundan qaçmamalı və uzaq olmamalıdır.
Süjet xəttində təqlid və ya əkstəqlid bədii gerçəkliyin ya-
ranmasında uydurma kimi iştirak edir
36
. Janrda isə təq-
lid/əkstəqlid artıq mövcud olan janr formalarına müraciət
edir. C. Kaller bunu bədii əsərin yaradılması zamanı möv-
cud formaların tələblərinə riayət edilməsi və onun sərhəd-
lərini aşmasına müəllifin səy etməsi ilə əlaqələndirir:
«Ədəbiyyat - paradoksal haldır, çünki ədəbi əsərlərin yara-
dılışı - bu eyni zamanda sabitləşmiş formullara müraciət-
dir, belə ki, mətnin yaradılmasını, zahirən sonet və ya ro-
manın ənənəvi xüsusiyyətlərinə cavab verən, sərhədləri
dəfedən və hüdudlarından kənar çıxmasını xatırladır»
37
.
Antik Yunanıstanda təqlid ehtiraslı sayılmırdı. Əksinə,
təqlid müəllifə xələfləri ilə yarışa girmək və onları üstələ-
mək şansı qazanmaq imkanı verirdi. Aristotel özünün
«Poetika» (Περιποιητικης) əsərində ədəbiyyatda üç növün:
epik, dram və lirik növlərə bölgüsü zamanı «poeziya» (yu-
36
Бютор М. Роман как исследование. М.: Издательство МГУ им.
М.В. Ломоносова, 2000. С. 39;
37
Каллер Дж. Теория литературы, Краткое введение. – М.: АСТ*
Астрель, 2006. С. 48.
