M. Z. Islomova farmatsevtika ishini tashkil qilish

Retsept funksiyalari:
Tibbiyot - tibbiyot nuqtai nazaridan - retsept - bemorning individual 
xususiyatlarini hisobga oigan holda doza va tarkibi vrach 
tomonidan belgilangan dori vositalarini sotib olish va qoMlash 
uchun ishratiladigan asosiy hujjatdir.
Yuridik - yuridik hujjat bo‘lib, yozilish sanasi ko‘rsatiladi, bemor va vrach 
familiyasi, dorining farmakologik xususiyatlarini hisobga oigan 
holda retsept blankasi ¡shlatiladi, bunda retsept yozadigan va u 
bo'yicha dori tayyorlaydigan shaxslar yuridik javobgarlikka ega; 
Texnologik -texnologik nuqtai nazardan retsept - farmatsevtga dori 
tayyorlashda koTsatma va asos bo‘lib xizmat qiladi, qanday dori 
vositalaridan foydalanish va qanday dori shaklga keltirishni 
ko‘rsatadi.
Iqtisodiy- iqtisodiy hujjat bo‘lib, dori va yordamchi moddalarni sarflash 
uchun, tarif va narxni aniqlash uchun hujjat hisoblanadi.
Ijtimoiy - turli ijtimoiy-iqtisodiy imtiyoz maqomiga ega insonlarga 
malakali dori vositalari yordami ko‘rsatish uchun kafolat beradi.
RETSEPT YOZISHNING UMUMIY QOIDALARI
Davolash - profilaktika muassasasi vrachlari mavjud ko'rsatmalarga 
muvofiq bemorga dori vositalariga retsept yozib, uni shaxsiy muhr bilan 
tasdiqlashlari kerak. Retsept blankalari shakli ilovalarda berilgan.
Retseptlar bosmaxonada chop etilgan retsept blankasiga yozilib, unda 
dori vositasini qoMlash shakli, bemorning yoshi ko'rsatiladi. Retseptlar 
-aniq va ravshan to‘ldirilishi lozim. Ularda tuzatishlar mumkin emas. Dori 
vositasining tarkibi, dori shakli, dorini tayyorlash usuli, bemorga sotish 
uchun vrach farmatsevtga ko'rsatmasi lotin tilida yoziladi. Faqat 
tibbiyotda 
va 
farmatsevtikada 
umumiy 
qabul 
qilingan 
lotincha 
qisqartmalar qoilash mumkin. Ingredientlarga yaqin bo‘lish mumkin
50

---

emas, chunki ular qanday dori vositasi yozilganligini aniqlashda 
adashtiradi. Zaharli ta’sir etuvchi dorilar va giyohvandlik vositalari retsept 
boshida yoziladi. Dorini qabul qilish yo‘li, dozasi ko‘rsatilgan, ichish vaqti 
(ovqatdan oldin yoki keyin) va muddati davlat tilida yoziladi. Umumiy 
ko‘rsatmalar bilan cheklanish man etiladi.
Ambulatoriya 
sharoitida davolanishga 
muhtoj, shuningdek,
statsionar sharoitda davolanib, ambulatoriya sharoitida davolashni davom 
ettiradigan bemorlarga zarur dori vositalariga retsept yozib beriladi.
Quyidagi holatlarda retsept yozib berish taqiqlanadi:
- 0 ‘zbekiston Respublikasi SSV tomonidan tibbiyotda ishlatishga 
ruxsat etilmagan dori vositalariga;
- kasallik belgilari mavjud boMmaganda;
- faqat davolash-profilaktika muassasasida ishlatiladigan dori vositalari 
(narkoz uchun efir, xloretil, fentanil, sombrevin, kalipsol, ftorotan, 
ketamin va boshqalar).
Agar 
retseptda 
zaharli, narkotik 
va 
boshqa 
ingredientlar
qo’shilmasidagi kuchli ta’sir qiluvchi vositalar yozib berilgan boMsa, 
ularni tayyorlangan dori tarkibiga kiritmay, alohida berish taqiqlanadi.
Pushti rangdagi maxsus retseptura blanklariga yozib berilgan narkotik 
dori-darmon vositalari hududiy davolash-profilaktika muassasalariga faqat 
shu maqsadlar uchun biriktirib qo’yilgan dorixonalardan beriladi. Zaharli va 
narkotik dori vositalari berish huquqiga ega bo'lgan dorixona va davolash- 
profilaktika muassasalarining ro’yxati joylardagi sog‘liqni saqlash organlari 
va “Dori-darmon” hududiy birlashmalari tomonidan belgilanadi.
Etilmorfin gidroxlorid, kodein, kodein fosfat va natriy etaminalning 
boshqa dori-darmon vositalari bilan aralashmasi shahar (shahar yoki 
qishloq ma’muriy turnan) doirasida barcha dorixonalarda tomonidan 
o‘zlari joylashgan hududdagi davolash-profilaktika muassasalarining 
retseptlari bo’yicha beriladi.
Bemorga dori zaruriyat bo’yicha tez berish kerak bo‘lsa, retseptning 
yuqori burchagiga “sito” (tez) yoki “statim” (darhol) belgilari qo’yiladi.
Ekstemporal, ya’ni yakka tartibda tayyorlanadigan dorilarga retsept 
yozilganda suyuq dorilar miqdori millilitrlarda, tomchilarda, qolganlari -
grammlarda yoziladi.
- Retsept yozilganda vrach “surunkali bemorga” deb yozib, retseptni 
ishlatish muddati va unga dorini sotish vaqti (har hafta, har oy va b.) 
ko‘rsatilishi kerak, ko’rsatma vrach imzosi va shaxsiy muhri bilan 
tasdiqlanishi kerak.
51

---

Tuzatilgan va bir-biriga to‘g‘ri kelinaydigan dori vositalari bilan 
yozilgan retsept haqiqiy emas deb hisoblanadi va unga dori berilmaydi. 
Retsept “Retsept haqiqiy emas” yozuvi bilan bekor qilinadi.