Şərabın tipi. ġərabın tipinə, baĢqa sözlə, tipikliyinə qiymət
verilməsi kompleks, yəni yekun təĢkil edir. Dequstator tipikliyə
qiymət verərək Ģərabın buketinin onun xarakterinə, dadına, ümu-
miyyətlə, Ģərabın tipikliyinə verilən baĢqa keyfiyyət tələblərinə
uyğun olduğunu müəyyən edə bilməlidir (portveyn, madera, xeres
və b.). Tipikliyin qiyməti adətən dad və buketin qiymətləndirilmə-
ləri ilə razılaĢdırılır.
ġərablar keyfiyyətinə görə kateqoriyalara bölünür (cədvəl 13.2).
Cədvəl 13.2.
ġərabın keyfiyyətinin qiymət Ģkalası
ġərabların qrupu
Keyfiyyət kateqoriyaları
Əla
YaxĢı
Kafi
AĢağı
Qeyri-kafi
Markalı
10-9,2
9,1-8,9
8,8-8,5
8,4-8,0
8-dən az
Tam yetiĢdirilməmiĢ
10-8,6
8,5-7,8
7,7-7,4
7,3-7,0
7-dən az
Oynaq yetiĢdirilmiĢ
10-9,0
8,9-8,6
8,5-8,2
8,1-7,8
7,8-dən az
Oynaq yetiĢdirilməmiĢ 10-8,8
8,7-8,3
8,2-8,0
7,9-7,5
7,5-dən az
~ 294 ~
Muss aĢağıdakı kimi qiymətləndirilir:
Qədəhdə güclü köpüklənməklə, uzun müddət xırda
qabarcıqlar çıxır
– 1,0
ġampan zəif köpüklənmə və xırda qabarcıqlarla
– 0,8
Ġri qabarcıq və uzun müddətli oynaqlıq
– 0,6
Ġri qabarcıq və az oynaqlıq
– 0,3
Tez itən oynaqlıq
– 0,2
Yuxarıda göstərilən qaydalara əməl etməklə aparılan
dequstasiya öz nəticəsini aĢağıdakı cədvəldə tapır:
DEQUSTASIYA VƏRƏQI
Dequstasiyanın tarixi ________________________
Dequstatorun soyadı, adı, atasının adı ___________
Mövzu və yeri ____________________________
Sıra
№
-s
i
Adı, mənĢəyi və
məhsul ili
Kimyəvi
səciyyəsi
Cavan Ģərablar üçün 8 bal və
yetiĢdirilmiĢ Ģərablar üçün 10
bal sistemi
Sp
ir
t,
h
əcm
d
ə,
faizl
ə
ġ
ək
ər
,
q
/1
0
0
ml
T
itrl
əĢ
ən
tu
rĢ
ulu
q,
q
/dm
3
ġ
əf
faf
lıq
,
0
,4
-d
ək
;
0
,5
-d
ək
R
əngi
,
0
,4
-d
ək
;
0
,5
-d
ək
B
u
k
et
,
2
,4
-d
ək
;
3
,0
-d
ək
Dad
,
4
,0
-d
ək
;
5
,0
-d
ək
T
ip
ik
lik
,
0
,8
-d
ək
;
1
,0
-d
ək
Üm
um
i b
al
,
8
,0
-d
ək
;
10
-
d
ək
Hər bir nümunənin yoxlanması və dequstasiya vərəqinin
doldurulma vaxtı 5-6 dəqiqə müəyyən olunur.
~ 295 ~
13.3.2
. Digər qiymətləndirmə
sistemləri
Hazırda Fransada tətbiq olunan 35 bal sistemi ilə qiymət-
ləndirmə maraq kəsb etməkdədir (cədvəl 13.3).
Cədvəl 13.3.
35 balla qiymətləndirmə sistemi
Göstəricilər
Keyfiyyət
elementləri
Qiymət, balla
ġəffaflıq
0-3
Rəng
0-2
Buket
Ġlk təəssürat
Səciyyəsi
Ümumi keyfiyyət
Dominint əlamət
Ağızda dad
YetiĢkənliyi
0-10
Dad
Dolğunluq
ġirinlik
TurĢuluq
Ətir və buket
birlikdə
Dadmadan sonra
0-20
35 bal sisteminə görə Ģərab 4 göstərici üzrə qiymətləndirilir:
Ģəffaflıq, rəng, buket və dad. Sistemə müsbət və mənfi əlamətlərin
sözlə səciyyəsi də daxildir. Bundan baĢqa, burada 2 göstəricinin
incəliyinə qədər səciyyəsi verilir. Bunlar Ģərabın buketi və dadıdır.
Sistemin çatıĢmazlığı söz və bal qiymətləndirilməsi arasında
determinant əlaqəsinin olmamasıdır.
ġərabların keyfiyyətinin digər qiymətləndirmə üsullarından biri
də Robert Porker tərəfindən iĢlənib hazırlanmıĢ və dünya üzrə
yaxĢı qəbul olunmuĢ 100 ballı Ģkala ilə qiymətlədirmədir. Robert
Porker Merilend Ģtatının Baltimor Ģəhərciyində 23 iyul 1947-ci ildə
anadan olmuĢdur. O, əvvəlcə Merilend universitetini, sonra isə
hüquq akademiyasını bitirərək on il müddətində vəkil, o qədər də
Baltimorda kiçik kredit bankında baĢ məsləhətçinin assistenti
iĢləmiĢdir. Onun dünyagörüĢü 1968-ci ildə dəyiĢmiĢdir. Belə ki,
~ 296 ~
yaxın dostunun təhriki ilə o, Fransaya getmiĢ və ilk dəfə burada
Fransa Ģərablarını dadmıĢdır. Evə qayıdan R.Porker Ģəraba aid
kitablar toplamağa baĢlayır, hüquqĢünas fəaliyyətini davam
etdirməklə bərabər, özünü ciddi Ģəkildə bu iĢlərə həsr edir.
1975-ci ildə incə yumor hissi ilə adlandırdığı ―Ģərab vəkili‖ adlı
jurnalının ilk nəĢrinə baĢlamıĢdır. Jurnal tezliklə Ģöhrətlənir və
ilbəil tirajını artırır. Hazırda dünyanın Ģərab üzrə ən nüfuzlu
jurnalıdır, 38 ölkədə nəĢr olunur və onun abunəçilərinin sayı 50
min nəfəri ötür. Robert Porker ildə 10 min Ģərab dequstasiya edir.
Ġndiyə qədər onun tərəfindən 220 min Ģərab dequstasiya
olunmuĢdur. Olduqca güclü dad bilmə xüsusiyyətinə malik olub,
baxdığı nümunələri yadda saxlamaq qabilliyəti ilə seçilir.
Dünyanın ən nəhəng Ģərab tənqidçilərindəndir.
R.Porker Amerika 100 ballı qiymətləndirmə sistemindəki hərfi
ifadələr yerinə 100 ballı Ģkalasını təklif etmiĢdir. Həmin sistemlə
qiymətləndirmə 4 istiqamət üzrə yerinə yetrilir: vizual analiz, hissi
analiz, dad-hissiyat analizi və yekun analiz. Qiymət formasında
müəyyən kateqoriyaya aid uyğun qiymət qoyulur və hər biri
əmsala vurulur. Hamısı cəmlənərək yekun bal alınır.
ġərabların Beynəlxalq müsabiqəsi üçün orqonoleptiki
Dostları ilə paylaş: |