Мцяллифдян
Üzümün xəstəlik və zərərvericiləri
Yüklə 7,95 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Üzümün xəstəlik və zərərvericiləri, üzümlüklərə xeyli ziyan
vurmaqla, üzümün və onun məhsulunun keyfiyyətini kəskin aĢağı salır. Üzümün xəstəliklərindən daha geniĢ yayılanları mildiu, oidium və boz çürümədir. Bu xəstəliklərin geniĢ yayılması məhsulu kəskin azaldır və ya məhv edir.
sürətlə inkiĢaf edir. Xəstəlik üzümün yarpaqlarına yoluxduqda onun yetiĢməsini ləngidir və ya tamamilə dayandırır. Əgər tənək yarpaqsız qalırsa, yetiĢməmiĢ gilələr quruyur. Yarpaq və çiçəyə nisbətən gilələr mildiu xəstəliyinə çox az yoluxurlar. YetiĢkənlik dərəcəsindən asılı olaraq gilənin xəstələnmə əlamətləri də müxtəlif olur. YetiĢməmiĢ yaĢıl gilələr bürüĢür, tünd-qonur rəng alır, tədricən quruyur və tökülür.
~ 79 ~
Yığımda belə gilələr ayrılmalı və yandırmalıdır. Böyüməsi baĢa çatmıĢ gilə yetiĢmə dövründə xəstəliyə yoluxarsa, sulu olur, qabığı qonurlaĢır, gilələr çürüyür, bürüĢür və quruyur. Mildiu xəstəliyinə yoluxmuĢ üzümdən alınan Ģərab spesifik acı tama və xoĢagəlməz iyə malik olur. Qırmızı Ģərabların rəngi pisləĢir, ağ Ģərablar sarı çalarlı və solğun olur. Belə Ģərablar çətin durulur, xəstəliklərə davamsız olmaqla, azotlu maddələrin patogen mikroorqanizmlərlə yaxĢı mənimsənilən yüksək miqdarına malik olur.
Əgər xəstəliklə gilələr deyil, yalnız yarpaqlar yoluxarsa, üzümün keyfiyyəti aĢağı düĢür. O, az Ģəkərə, çoxlu turĢuya, həddindən artıq pektin maddələrinə malik, davamsız Ģərab verir.
da yoluxdurur. YaĢıl gilələr solur, bürüĢür və quruyur. Nisbətən yetiĢmiĢ gilə yoluxduqda qabıq kobudlaĢır, nazilir, gilənin daxili hissəsinin böyüməsi davam etdiyindən, qabıq parçalanır. Gilələr partlayır, çatlar bəzən toxuma qədər gedir və belə gilələr adətən quruyur. Çatlar dərin olmayanda bitiĢir və gilələr yetiĢə bilir. Lakin belə gilələr normal ölçüyə çatmayıb, az Ģirəli, kobud qabıqlı olur və bununla əlaqədar Ģirə çıxımı da azalır. Kif köbələklərinin törətdiyi oidium xəstəliyi çürük balıq iyinə malik olub, həmin iyi Ģirə və Ģəraba verir. Belə üzümdən alınan Ģirə və Ģərab kobud dadı, xoĢagəlməz büzüĢdürücülüyü və acılığı ilə fərqlənir. Qabıqdakı rəng maddələrinin parçalanması hesabına, qırmızı Ģərabların rəngi pisləĢir. Üzümün yetiĢməsi üçün əlveriĢsiz olan illər, yəni bol yağıntı və aĢağı tempraturlu payız, ağ və boz çürümə xəstəliyinin də (kiflərin- pensillium, aspergillus, mukor) inkiĢafına səbəb ola bilir. ÇürümüĢ və kiflənmiĢ üzümdə fermentlər toplanır ki, onlar Ģirə və Ģərabda oksidləĢmə proseslərini surətləndirir. Belə məhsulda həddindən çox oksidləĢmə məhsulları əmələ gəlir və bu oksidləĢmə nöqsanı yarada bilir. ÇürümüĢ üzümdən alınan Ģirə, göbələyin konidilərinə malik olur. Onlar Ģirədə inkiĢaf etdikdə, onlardan ayrılan məhsullar qıcqırmaya ləngidici təsir edir. Ona görə də yoluxmuĢ üzümdən alınan Ģirə pis qıcqırır. ġərab xoĢagəlməyən, çətin düzələn kif tamı verir.
|