Microsoft Word s?may?kitab?sas doc

partiyanın – sosialistlərin və kommunistlərin antifaşist mü-
barizə illərində yaranmış və hökumətin siyasətinə böyük təsir 
göstərən möhkəm ittifaqının olması idi.
1947-ci ilin fevral ayının 10-da İtaliya məğlub dövlət 
kimi qalib dövlətlərlə Paris sülh müqaviləsini imzaladı. Həmin 
müqaviləyə əsasən İtaliya öz müstəmləkələrindən məhrum 
edildi. Həmçinin İtaliyanın 9 min km
2
ərazisi Yuqoslaviya və 
Fransaya verildi. İtaliya müharibədə zərər çəkmiş SSRİ, Yu-
qoslaviya, Albaniya, Efiopiya və Yunanıstana təzminat 
ödəməli idi. İtaliyanın hərbi donanması ləğv edilməli idi. O 
cəmi 300 min ordu saxlaya bilərdi. İtaliyadakı bütün hərbi fa-
şist təşkilatları buraxılır və onların gələcəkdə fəaliyyəti qa-
dağan edilirdi. Bağlanan sülhə görə İtaliya ərazisindən ingilis-
amerikan qoşunları çıxarılmalı idi. 
1947-ci ilin fevralında İtaliyanın daxili vəziyyəti ağır idi. 
Ona görə də Qasperi hökuməti ABŞ-a kömək üçün müraciət 
etdi. ABŞ hökuməti kömək edəcəyinə ancaq bir şərtlə razılıq 
verdi ki, kommunistlər hökumətin tərkibindən kənar edilsinlər. 
De Qasperi hökuməti bu işi görməyə məcbur oldu. 
Kommunistlər və onlarla ittifaqda olan sosialistlərin sol 
qrupunun nümayəndələri hökumətin tərkibindən çıxdılar. 
Sosialistlər partiyasının sağ qanadı isə hökumətin tərkibində 
qaldı. 1947-ci ilin mayın 13-də de Qasperi kommunistlərsiz 
hökumət təşkil etdi. Lakin parlamentdə və bələdiyyə 
seçkilərində əksəriyyət qazanmış kommunistlər və sosialistlər, 
həmçinin xristian-demokratların sol qanadı demokratik bir 
konstitusiyanın hazırlanmasına nail oldular. Həmin 
konstitusiya 1947-ci ilin dekabrın 22-də referendumla 
bəyənildi. 1948-ci ilin yanvarın 1-də isə qüvvəyə mindi. 
Konstitusiyaya görə İtaliya parlamentli respublika elan edildi. 
Parlamentə seçkilər 5 ildən bir keçirilirdi. Parlament iki 
palatadan ibarət idi. Aşağı palata olan deputatlar palatasına 
seçki yaşı 18 yaşdan müəyyən edilir, əhalinin sayına görə 

---

206
ümumi seçki üzrə seçilirdi. Yuxarı palata olan senata isə 25 
yaşdan sonra seçilmək olardı. Senat üzvləri İtaliyada prefektlər 
adlanan vilayətlərdən seçilirdi. Deputatlar palatasında nisbətən 
çox yer alan partiya rəhbərlərindən biri hökumət təşkil edir, 
adətən, bu hökumət bir neçə partiyanın nümayənədəlrindən 
ibarət olur və parlament tərəfindən müdafiə olunana qədər 
hakimiyyətdə qalır. Proporsional seçki sisteminin həyata 
keçirilməsi ən böyük nailiyyət idi ki, onun sayəsində 
parlamentdə yerlər hər bir partiyanın real nüfuzuna uyğun 
olaraq bölüşdürülürdü. İtaliya prezidenti məhdud səlahiyyətlərə 
malik idi. O hər iki palatanın birgə iclasında 7 il müddətinə 
seçilirdi. İcraedici hakimiyyət Nazirlər kabinetinə məxsus idi. 
Ölkənin daxili və xarici siyasətinə rəhbərlik baş nazirin 
səlahiyyətində idi. Konstitusiyaya görə söz, mətbuat, vicdan 
azadlığı verilir, dini, irqi və siyasi cəhətdən ayrı-seçkilik 
qadağan edilirdi. Həmçinin Konstitusiyada əmək hüququ və 
ədalətli əmək haqqı, aqrar islahatın vacibliyi, müəssisələrin 
idarə edilməsində fəhlələrin iştirakı məsələsi də öz əksini tapdı. 
Katolisizm prinsiplərinə əsasən boşanma qadağan edilsə də, 
qadınlara kişilərlə bərabər hüquq verilirdi. Konstitusiyaya görə 
faşist təşkilatlarının fəaliyyəti qadağan edilirdi. Xüsusi 
mülkiyyətin toxunulmazlığı elan edilirdi. Andlı məhkəmə 
tətbiq edildi. Məhkəmə hakimiyyəti tamamilə müstəqil elan 
edildi. Konstitusiyada göstərilirdi ki, kral ailəsi İtaliyaya 
qayıda bilməz.
ABŞ-ın verdiyi kredit və borc hesabına xalqa iqtisadi 
çətinlikləri aradan qaldırmağa söz verən Xristian demokratlar