Microsoft Word Yeni kitab A5-son docx

117 
Mövzuya kişi nəzərlərindən yanaşsaq, burada məhəbbətin 
melanxolik çözümündən, ülvi məhəbbət duyğusallığından tut-
muş intim-bioloji çalarlara, epataj səciyyəyə  qədər hər növ 
mövqenin olduğunu görərik. Bir tərəfdən düşündürür, sanki 
subardinasiyası pozulmuş cəmiyyətin bir çox dəyərlərinin itdi-
yi, qarışdığı bu zamanda sevgi anlamı da öz dəyərini itirmiş, 
onu önəmsəməyə hacət qalmamış. Məsələn, Elvin Bakiroğlu-
nun  şeirləri bəşərin  əbədi sevgi, məhəbbət mövzusunu hədəf 
alır. Amma burada məhəbbətin melanxolik çözümü ilə deyil, 
cılız, bir qədər də yüngül oyun simvolikası ilə rastlaşırıq: 
 
Sevgiyə aid nə var- 
Pəncərədən at çölə. 
Qorxma yemərəm səni, 
Gəl bizə elə-belə. 
 
Allah bilir səhərə 
Hansı kökdə çıxarıq... 
Səni sevəcəyəmmi- 
Buna sonra baxarıq. 
 
Elvinin “Vətəndaş nigahı”, “-relax-“, “Üçüncü” adlı şeirləri 
də bu cür macəra-sərgüzəşt çözümlərinə köklənir. Ümumiy-
yətlə, gənclərin sevgiyə münasibətində  fərqli baxış hakimdir. 
Bu  şeirlər tam gənclik illərinin gətirdiyi coşğu və  əylənmək 
sevdası, psevdo aşiqlik görüntüsü ilə  təğyiri-libas olub günün 
müasir qəhrəmanının obrazını  cızmaq imkanı yaradır, bir növ 
romantik uslubla postmodern həzzin təmas nöqtəsi kimi 
doğulurlar. 
Daha bir gənc yazarın - Vüsal Nurunun “Sevgi operetdası” 
şeirinə diqqət edək: 
 
Mən ayağına yenəcək qədər 
İzini öpəcək qədər, 
Tanrı biləcək qədər sevirəm səni 
Sevirəm səni söyəcək qədər, 

---

 
118 
Döyəcək qədər. 
Öldürəcək qədər, 
Mən bir az dəli oğlanam axı. 
Bax belə sevirəm səni 
manyakcasına.  
 
Fərqli olmaq, özəl poetik düşüncə kontekstindən çıxış etmək 
üçün ilk növbədə, fərqli poetik yaşam lazımdır. Bəzi hallarda 
sevgi haqqında yazılan şeir sevgini bəlirtmək, yaşanan duyğu-
sallığı ehtiva eləmək əvəzinə sanki sevgi effekti yaradır. Gənc-
lər  şeirlərində söz oyununa, konstruksiyaya o qədər qapılırlar 
ki, şeirin poetik cəhətdən uğurunun təəssübünü çəkmək kölgə-
də qalır. Aşağıdakı şeirdə olduğu kimi:  
 
Sevgi ikilikdə alınmır nəsə, 
Azalıb “iki”nın tamı dünyada. 
Üçüncü adamam mən də kiməsə, 
Üçüncü adamdı hamı dünyada... 
 
“Dünya köhnə dünyadır, sevgiləri təzədir”(N.Kəsəmənli). 
Köhnə dünyanın sevgiləri bir də o zaman dirilik qazanır ki, ona 
yönələn baxış, ifadə  və  mənalanma üsulu, onu təsvir vasitəsi 
sevgi ilə dolu olsun. Duyumun yaddaşını tərpətsin, sevən ürə-
yin təravəti, yazan əlin titrəyişi hiss olunsun. Sevgidən yazan 
bir əlin titrəyişini hiss elətdirməyən şeir oxucunu necə ehtizaza 
gətirə bilər? 
 
Bu dünyanın köhnəlmişdi rəngləri, 
Sevdim səni, məhəbbətlə boyadım. 
 
Bir vaxtlar bu missiyanı Nüsrət Kəsəmənli öz üzərinə gö-
türdü sanki, təzə-tər duygulardan, real yaşanmış hisslərdən yeni 
bir dünya qurdu, bu dünyanın rəng çalarlarından bəhrələnib 
bütöv bir sevgi qalereyası yaratdı. Oxucu da bu dünyaya yeni 

---

119 
dünyanın insanı kimi qədəm qoydu, burada öz ruhunun, yaşan-
tılarının, iç dünyasının şəklini gördü, ona tapındı, mehrab kimi 
sığına bildi. Bu ülviyyəti qoruyub saxlayan poetik nümunələr 
çağdaş poeziyada istənilən qədərdir. Fərqli olan həm də möv-
zunun qadın nəzərlərində yeni modikikasiyalara uğraması 
deyil, ümumən sevən, sevilən, incə, zərif kimi gördüyümüz və 
tanıdığımız Azərbaycan qadınının revanşist ovqat sərgiləyən 
simasıdır. Bu qadın artıq “qadınlığıyla barışanları heç sevmə-
dim” (S.Pərvanə) deyərək daşıdığı adda ehtiva olunan zəriflik 
və gücsuzlük anlayışına üsyan edir, həmcinsinə mütilik əley-
hinə inqilabi ovqat, güc və möhkəmlik hissi aşılayır. Amma bu 
güc və möhkəmlik ehtirası sosial-ictimai təzyiqlərdən mənəvi 
sarsıntılara uğraya biləcək qadına cəmiyyətdə yaşamağa hazır 
olmaq naminə aşılanır. Məsələn, Xuraman Hüseynzadənin “Ağ 
atlı Avropa” kitabı bizi tam fərqli qadın rakursu ilə üzbəüz 
qoyur. Burada da qadın ekzistensiyası naturadan poeziyaya 
trasfer olunur. Bütün məişət, sosial yaşam içrə bir qadın qəlbi 
sızlayır, “Eşq mənim Allahımdı” deyir.  
Xuramanın  şeirlərdə aktiv qadın obrazı təsvir olunur və bu 
qadın onu məngənəyə salan hər  şeyə qarşı usyankar ruhdadır. 
Qadın azadlığına çağırış, revanşist ovqat baxımından feminist 
ünsürlər Xuramanın şeirlərinin əsasını təşkil edir. Müəllif “axı 
niyə/ Azad qadın heykəli kimi başımı dik tuta bilmirəm???” 
etirazı ilə bunun cavabını ictimai-psixoloji-mənəvi gündəm 
basqısına tabe tutub şikayət etdiyi məqamları cəmiyyət psixo-
lojisində arayır: 
 
Ah, Azad qadın... 
Bu məhbəs məmləkətdə  
Elə heykəl olaraq qalacaqsan... 
-deyir. 
Poeziyada feminizm dalğası S.Çılğının  şeirlərində  də qa-
barıq, epataj səciyyəlidir. Bu şeirlərdə qadın qadının gözü ilə 
açılır. 

---

 
120 
Cəmiyyət içrə rast gəldiyimiz qadın mənzərələri onun poezi-
yasının predmetidır. Və bütün bu mənzərələr, təzadlar, basqılar 
içrə “giriftari-qəfəs” olan həmcinslərini S.Çılğın “qadın mar-
şı”nı oxumağa çağırır: 
 
adam kimi yaşamaq üçün 
özündən qaç 
lazımsa 
özünə yox deməyi məşq et...(sına) 
süpür keçmişini 
üflə hisslərinin tozunu 
yaşamağa davam! 
yaşamağa davam! 
 
Əlbəttə, bu şeirlərdə poeziyadan çox ideoloji çalarlar, pub-
lisistika var. Poetik-estetik bütövlük hiss olunmur. “Sənət iç 
söhbətidir, yeni qəhrəman, yeni insan, onu görükdürə bilən təzə 
dil, estetika istəyir.” (T. Əlişanoğlu) Qadın yazarlarsa bəzən 
için yaşam konkretliyinə qane olub: məsələn, “Səni sevmək öl-
çü meyarıdı bütün duyğulara, qalanı boş  şey” (Rəbiqə), daha 
çox psixoloji tona önəm verirlər:  
 
Mən səni ona görə sevdim ki,  
Boş yer vardı yanımda. 
Ona görə sevdim ki, 
yerdən qalmayasan nigaran. 
(A.Əlizadə)