Fəsil-II. Mülki Müdafiə sisteminin idarə edilməsi və kütləvi qırğın silahları. §7. NÜVƏ SİLAHI VƏ ONUN ZƏDƏLƏYİCİ AMİLLƏRİ Nüvə silahı haqqında anlayış Müasir dövrdə bütün inkişaf etmiş ölkələr öz hərbi potensialını
saxlamaq və inkişaf etdirmək üçün kütləvi qırğın silahları ilə təminata
mühüm yer ayırırlar. Nüvə silahları, kimyəvi silahlar və bioloji silahlar
digər silahlara nisbətən dövrümüzün ən dəhşətli kütləvi qırğın silahları
siyahısına aid olmaqla yanaşı daim yeniləşməkdədir.
Nüvə partlayışlarının güclü dağıdıcılıq xüsusiyyətlərini nəzərə
alaraq onu döyüş əməliyyatlarında strateji və taktiki məsələlərin həlli
üçün tətbiq edirlər. Nüvə silahlarını qısa bir zamanda, böyük ərazilərdə,
ilin bütün fəsillərində, gecə və gündüz istifadə etmək mümkündür.
İlk dəfə nüvə silahından 1945-ci ilin avqust ayında ABŞ dövləti
Yaponiyanın Xirosima və Naqasaki şəhərlərinə təyyarədən atom bombası
atmaqla istifadə etmişdir. Nəticədə 313000 nəfərdən artıq dinc sakin
həlak olmuş, 238000 nəfərdən artıq xəsarət almışdır.
Nüvə silahlarıo silahlara deyilir ki, onların dağıdıcı təsir qüvvəsi
nüvə daxili enerjinin ayrılması hesabına baş versin. Nüvə çevrilmələri
zamanı əmələ gələn enerjiyə nüvə enerjisi deyilir. Məlum nüvə
silahlarının istifadəsində partlayışlar iki üsulla həyata keçirilir :
– atom silahlarının istifadəsində nüvədaxili ağır kimyəvi element
atomları bölünərək daha yüngül atom və nüvələrə çevrilir və bölünmə
reaksiyası adlanır;
– hidrogen silahlarının istifadəsində yüngül kimyəvi element atomları
birləşərək daha ağır atomlar əmələ gətirir və buna sintez üsulu deyilir.
Nüvə silahlarında zəncirvari reaksiyaları uran və plutonium
elementləri təşkil edir. Onlar çox radioaktiv maddələr olduqları üçün
sərbəst halda da bölünərək özlərindən hissəciklər buraxırlar.
Nüvə sursatının partlayış gücü trotil ekvivalenti ilə xarakterizə edilir. Trotil
ekvivalenti – nüvə sursatının partlaması nəticəsində alınan enerjiyə bərabər olan adi
