O’zbekiston respublikasisog`liqni saqlash vazirligi toshkent farmatsevtika instituti



Yüklə 3,36 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə11/25
tarix14.01.2017
ölçüsü3,36 Mb.
#5548
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   25

 
Shaxs tiplari: 
1357 

 
«Nozir»

1367 

 
«Analitik»

1358 

 
«Ma‘mur»

1368 

 
«Tadbirkor»

1457 

 
«Qo‘riqpovchi»

1467

 
«Insonparvar»

1458 

 
«
Entuziast
»

1468 

 
«Murabbiy»
 
2357 

 
«Usta»

2358 

 
«Marshal»

2457 

 
«Vositachi»

2458 

 
«Siyosatchi»

2367 

 
«Tanqidchi»

2368 

 
«Izlovchi»

2467 

 
«Lirik»

2468 

 
«Maslahatchi».
 

 
96 
 
O’quv soati:
2 soat 
Talabalar soni: 
O’quv mashg’ulotining shakli
 
Mutaxassis (pedagog
) ishtirokidagi ma‘ruza 
 
Mavzu rejasi 
1.Shaxs taraqqiyotidagi ijtimoiy va genotipik omillar. 
2.Shaxs taraqqiyotini davrlarga bo‘lish.
 
3.Bolalik 

 ilk yoshlik davri. 
4
.O‘smirlik  va  o‘spirinlik  davrlarida  shaxs  ijtimoiylashuvining 
o‘ziga xos xususiyatlari..
 
Mashg’ulotning  maqsadi
:  Talabalarga  bilish  jarayonlari:  sezgi,  idrok,  tasavvur, 
xotira,  tafakkur,  xayol,  diqqat,  nutq  to‘g‘risida  nazariy 
bilimlar  berish,  idrok  qilish 
jarayonlariga  xos  qonuniyatlarni,  diqqatni  jalb  etishning  universal  qoidalarini 
o‟zlashtirish
  hamda  xotira  qon
unlariga  tayanib  xotirani  rivojlantirish  yo‘llari  bo‘yicha 
amaliy ko‟nikmalarni
 shakllantirish. 
Pedagogik vazifalar
1.Shaxs  taraqqiyotidagi  ijtimoiy 
va  genotipik  omillar  muammosi 
haqida to‘liq tushuncha berish;
 
2.Shaxs  taraqqiyotini  davrlarga 
bo‟lish

3.Bolalik 

  ilk  yoshlik  davri 
haqida ma‘lumot berish

4.O‟smirlik 
va 
o‟spirinlik 
davrlarida 
shaxs 
ijtimoiylashuvining  o‟ziga  xos 
xususiyatlari  haqida  tushuncha 
berish; 
5.Yetuklik  davri  psixologiyasi 

 
Akmeologiya 
haqida 
axborot 
berish. 
O’quv mashg’ulotining 
natijalari
1.Yosh  davrlari  psixologiyasi.  Genetik,  tug‘ma 
yoki  orttirilgan  ijtimoiy  omillar  muammosining 
mohiyati, maqsadi va vazifalarini yoritadi
2.Davrlarga 
bo‘lishga 
qaratilgan 
klassifikasiyalar.  J.Piaje  bo‘yicha  intellektni 
rivojlanish  bosqichlari.  1965  yili  XFAning 
maxsus  simpoziumida  qabul  qilingan  yosh 
davrlari sxemasi. E. Eriksonning shaxs ―Men‖ini 
rivojlanish 
bosqichlariga 
tayangan 
klassifikasiyasini tushuntiradi; 
3.1  yoshdan  keyingi  taraqqiyot.  3  yoshgacha 
bo‘lgan  taraqqiyot.  Maktabgacha  tarbiy
a  yoshi 
davri. 
Bolalikning 
maktab 
davri 
haqida 
tushunchalarni       beradi; 
4.
O‘smirlik  davri  va  uning  o‘ziga  xos  psixologik 
talqini.  O‘spirinlik  davri  xos  qonuniyatlar. 
Professional  o‘z
-
o‘zini  anglash  bosqichlari. 
Yoshlardagi 
attraksiya 
va 
emotsional 
muno
sabatlar. 
Do‘stlik. 
Sevgi 
mohiyatini 
tushuntiradi; 
5. 
Levinson  tasnifi  bo‘yicha  yetuklik  davrining 
bosqichlari.  Akmeologiya  va  uning  lug‘aviy 
ma‘nosi. 
Akmeologiya  fanining  asosiy  vazifasi 
haqida to‘liq axborotga ega bo‘ladilar
 
Ta’lim metodlari
 
Ma‘ruza, 
te
zkor-
so‘rov, 
«ekspert 
so‘rovi» 
metodi,  tahlil
,  test.  ―Blits  so‘rov‖,  ―Klaster‖ 
usullari 
Ta’lim vositalari
 
Ma‘ruza  matni,  kompyuter  texnologiyalari, 
format  qog‘ozlari,  markerlar,  skotch,  chizmali 
organayzerlar.  
Ta’lim shakllari
 
Frontal, jamoaviy, guruhlarda ishlash. 
O’qitish shart
-sharoiti 
Texnik  vositalardan  foydalanish  va  guruhlarda 
ishlashga mo‘ljallangan auditoriya
 
Monitoring va baholash 
Og‘zaki  nazorat,  savol
-javob,  reyting  tizimi 
asosida baholash. 
 
Ma‟ruzaning texnologik xaritasi
 
 

 
97 
Faoliyat 
bosqichlari 
Faoliyatning mazmuni 
O’qituvchining
 
Talabaning 
I. Kirish 
bosqichi 
(10 daqiqa) 
1.1.Mavzuning 
nomi, 
maqsadi, 
o‘qitish 
natijalarini, mavzuning rejasini e‘lon qiladi.
 
O‘quv  mashg‘ulotining  o‘tkazilish  shakli  va 
tartibini tushuntiradi. 
Tinglaydilar.  
 
 
 
II. Asosiy 
bosqich 
(60 daqiqa) 
2.1.Nazariya va amaliyotni taqqoslash asosida 
yangi  materialni  o‘rganishni  tashkil  qiladi. 
Buning uchun Shaxs taraqqiyotidagi ijtimoiy va 
genotipik  omillar 
haqida  ma‘lumot  beradi. 
(mavzu  rejasi  asosida).  Rasm,  jadvallarni 
namoyish etadi va sharhlaydi (slayd).  
2.2.Amaliyotchi 
sifatida 
pedagog-
o‘qituvchi
ning 
ma‘ruza 
rejasi 
bo‘yicha 
ma‘lumot berishini tashkil qiladi.
 
2.3.Talabalarga  mavzuga  taalluqli  savollar 
berishni taklif qiladi. 
O‘qituvchi 
tomonidan  mavzuning  har  bir  qismi 
bo‘yicha bergan javoblarini umumlashtiradi. 
 
Tinglaydilar. 
 
 
 
 
 
 
 
Savollar 
beradilar. 
Fikr almashadilar. 
 
 
 
III. Yakuniy 
bosqich 
(10 daqiqa) 
3.1.  Talabalar  diqqatini  mavzunining  asosiy 
tomonlariga qaratgan holda, rejaning dastlabki 
uchta  savoli  yuzasidan  xulosalar  qiladi  va 
yakun yasaydi.  
3.2.  Mustaqil  ishlashlari  uchun  vazifa  beradi: 
mavzuning 
keyingi 
savollarini 
insert 
texnikasidan  foydalangan  holda  o‘rganib 
kelish.  
Eshitadilar.  
 
 
 
 
 
Vazifani yozib 
oladilar. 
 
 
 
 
 
-ilova 
 
J.Piaje bo‟yicha intellektni rivojlanish bosqichlari
 
 
2-ilova 
1965 yili XFAning maxsus simpoziumida qabul qilingan yosh davrlari sxemasi 
 
Intellektning 
rivojlanish 
bosqichlari 
sensomotor 
intellekt 
bosqichi (0-2 
yosh). Bunda 
asosan olti 
bosqich 
farqlanadi 
konkret 
operasiyalarni 
bajarishga 
tayyorlash va 
uni tashkil etish 
bosqichi (3-11 
yoshlar) 
formal 
operasiyalar 
bosqichi (12-15 
yoshlar). Bu 
davrda bola 
nafaqat bevosita 
ko‘rib turgan 
narsasi, balki 
mavhum 
tushunchalar va 
so‘zlar vositasida 
ham fikr yurita 
oladi 

 
98 
yosh davrlari 
erkaklarda 
ayollarda 
chaqaloqlik 
1-10 kun 
1-10 kun 
emiziklik davri 
10 kundan 1 yoshgacha 
10 kundan 1 yoshgacha 
ilk bolalik  
1-2 yosh 
1-2 yosh 
bolalikning 1-davri 
3-7 yosh 
3-7 yosh 
bolalikning 2-davri 
8-12 yosh 
8-11 yosh 
o‘smirlik davri 
 
13-16 yosh 
12-15 yosh 
o‘spirinlik davri
 
17-21 yosh 
16-20 yosh 
o‘rta yetuklik davri:
 
 
 
birinchi bosqich 
22-35 yosh 
21-35 yosh 
ikkinchi bosqich 
36-60 yosh 
36-55 yosh 
keksalik davri 
61-75 yosh 
56-75 yosh 
qarilik davri 
76-90 yosh 
76-90 yosh 
uzoq umr ko‘ruvchilar
 
90 yoshdan ortiq 
90 yoshdan ortiq 
 
3-ilova 
 
 
 
E. Eriksonning shaxs “Men”ini rivojlanish 
 
bosqichlariga tayangan klassifikasiyasi 
 
“Men”ni
ng 
rivojlanis

bosqichl
ari 
 
1-
bosqic

 
2-
bosqic

 
3-
bosqic

 
4-
bosqic

ishon
ch va 
ishon
chsizl
ik 
hayot
-ning 
1-yili 
must
aqillik 
va 
qat‟iy
at-
sizlik 
2-3 
yoshl
ar 
tadbi-
rkorli
k va 
guno

hissi 
4-5 
yoshl
ar 
chaq-
qonli
k va 
yetis
h-
mov-
chilik 
6-11 
yoshl
ar 

 
99 
4-ilova 
 
Professional o‟z
-
o‟zini anglash bosqichlari
 
 
5-ilova 
Levinson tasnifi bo‟yicha yetuklik davrining bosqichlari
 
bosqich 
tasniflar 
yosh 
ko‟rs
atkichlari 

kattalar hayotigacha bo‘lgan davr
 
tug‘ilishdan 22 
yoshgacha 

yoshlik davriga qadam qo‘yish
 
17-22 
2  yoshlik davrida mustaqil hayotning boshlanishi  
22-28 

o‘ttiz yoshlilik davriga qadam qo‘yish
 
28-33 
4  yoshlikning kulminasion bosqichi 
33-40 

hayotning o‘rta davridan o‘tish
 
40-45 

ellikyoshlilik davriga o‘tish
 
50-55 
Professiona
l o‟z
-
o‟zini 
anglash 
Birinchi 
bosqich 
 
bolalar o‟yini
 
Ikkinchi 
bosqich 
 
o‟smirlik 
fantaziyasi  
Uchinchi 
bosqich  
 
dastlabki 
kasb-hunarni 
tanlash 
To‟rtinchi 
bosqich 
amaliy qaror 
qabul qilish 

 kasbni 
tanlash 
 
 
5-
bosqic

 
6-
bosqic

 
7-
bosqic

shax

identi
-
fikasi
ya-si 
va 
roller-
ning 
chalk
a-
shligi 
 
8-
bosqic

12-18 
yoshl
ar 
yaqin
lik va 
yolg‟i
zlik 
yetuk
liknin

boshl
anish
i 
umu
mins
oniyli
k va 
o‟zig

berili
sh 
yetuk
lik 
davri 
yaxlitl
ik va 
ishon
chsizl
ik 
keks
alik 

 
100 
7  hayotiy siklda yetuklikning kulminasion davri 
55-60 

keksalikka o‘tish
 
60-65 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
6-ilova 
«Zigzag» texnikasi
 
O’zaro  o’qitish 
yagona  tamoyilga  asoslangandir
:  o‘quv  guruhi  kichik  guruhlarga 
bo‘linadi.  Har  bir  guruh  a‘zosi  o‘rganilayotgan  mavzuning  ma‘lum  sohasi  bo‘yicha  ekspert 
bo‘ladi va boshqalarga o‘rgatadi.
 
Har bir guruhning asosiy maqsadi: har bir talaba mavzuni to‘liq o‘zlashtirishi kerak. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
4-ilova 
 
 
 
 
 
 
 
 
1-bosqich: 
Mustaqil 
ish. 
Mustaqil 
o‘
rganishlari 
uchun  
guruh ichida 
o‘q
uv 
materialini 
taqsimlash. 
2-bosqich: 
Ekspertlar 
uchrashuvi. 
Ekspert 
guruhlarida 
o‘q
uv 
materialini 
hamkorlikda 
o‘
rganib chiqish 
va 
o‘
zgalarni 
o‘
rgatishga 
tayyorlanish. 
3-bosqich: 
O’
zaro 
bir-
birini 
o’
rgatish. 
O‘
zaro 
o‘
rgatish, 
egallangan 
bilimlarni 
o‘
zaro 
nazorat  qilish 
va baholash 

 
101 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
8.1.Ma'ruzani olib borish texnologiyasi 
 
 
Mashg„ulot shakli
 
 
 
Ma'ruza rejasi   
 
               
1.Insoniy munosabatlar psixologiyasi.  
2. Shaxslararo muomalaning shaxs taraqqiyotidagi o„rni. 
3. Insoniy muomala va muloqotning psixologik vositalari. 
4. Muloqot va uni o„rganish muammolari. 
O‘quv mashg‘ulotining 
maqsadi 
 
Psixologiyada insoniy munosabatlar masalasining qo‗yilishi, insoniy 
munosabatlar texnikasi, strategiyasi, muomala turlari, vositalari, muloqotni 
o‗rganish muammolari haqida umumiy tasavvurni berish.
 
Tayanch tushuncha va 
iboralar  
  
Psixologik ta'sir, verbal ta'sir, paralingvistik tasir, noverbal ta'sir.  
Pedagogik vazifalar: 
 
O„quv faoliyati natijalari:
 
Insoniy munosabatlar 
psixologiyasi mohiyati yoritiladi; 
 
Insoniy munosabatlar psixologiyasining mohiyatini  aytib bera oladilar
Shaxslararo muomalaning 
shaxs taraqqiyotidagi o„rni 
tushuntiriladi; 
 
Shaxslararo muomalaning shaxs taraqqiyotidagi o‗rnini aytib bera oladilar;
 
 
 
 
 
 
8- 
Mavzu
 
 
 
 
ShAXS INSONIY MUNOSABATLAR TIZIMIDA. MUOMALA TeXNIKASI VA 
STRATeGIYaSI. PSIXOLOGIYaDA IJTIMOIY TA'SIR MASALASI. SAMARALI 
TA'SIR SIRLARI 
 
 
 
 
(ma'ruza – 2soat, amaliy mashg„ulot  2 

 
102 
Muloqotning psixologik vositalari 
sanab o‘tiladi va tasnifi beriladi;  
  
 
Muloqotning psixologik vositalari va tasnifiga ta'rif bera oladilar; 
Muloqot va uni o„rganish 
muammolariga oid 
tushunchalar yoritib beriladi
 
Muloqot va uni o‗rganish muammolarini asoslab bera oladilar;
 
Samarali ta'sir psixologiyasi 
sanab o„tiladi va mohiyati 
tushuntiriladi.  
 
Samarali ta'sir psixologiyasini aytib bera oladilar. 
O‘qitish usullari 
 
Ma'ruza, namoyish, blits-
so‗rov, pinbord texnikasi, aqliy xujum.
 
O‘qitish vositalari  
 
Ma'ruza matni, komp'yuter texnologiyasi 

Psixologiya
» 
fanidan elektron o

quv-
uslubiy majmua), slaydlar.  
O‘qitish shakllari  
  
Frontal, kollektiv ish 
O‘qitish sharoiti  
 
Texnik vositalar bilan ta'minlangan, o„qitish usullarini qo„llash mumkin 
bo„lgan o„quv xona.
 
Monitoring va baxolash 
 
Kuzatish, og„zaki nazorat, yozma nazorat, o„quv topshiriq 
 
Ma'ruzaning texnologik kartasi 
Ish jarayoni 
bosqichlari 
vaqti 
Faoliyatning mazmuni 
 
Фаолиятнинг мазмуни
 
o„qituvchi
 
talaba 
ўқитувчи
 
талаба
 
1 bosqich. 
Kirish 
(15 daqiqa) 
1.1.  O‗quv darsining mavzusi va 
rejasini aytadi. Tayanch ibora va 
tushunchalarni, darsdan kutiladigan 
natijalarni tushuntiradi.  
1.2.  Ma'ruza darsining maqsadi va 
o‗quv faoliyati natijalarini aytadi. 
Talabalarni aqliy xujumga tortish 
uchun jonlantiruvchi savollar beradi.  
 
Tinglaydi va yozadi 
 
 
 
Mavzu nomini yozib oladilar 
 
Savollarga birlamchi javob beradilar. 
1.1.  
Ўқув дарсининг мавзуси ва 
режасини
 
айтади. Таянч ибора ва 
тушунчаларни, дарсдан 
кутиладиган натижаларни 
тушунтиради.  
1.2.  Маъруза дарсининг мақсади 
ва ўқув фаолияти натижаларини 
айтади. Талабаларни ақлий 
хужумга тортиш учун 
жонлантирувчи саволлар беради
.  
 
Тинглайди ва ёзади
 
 
 
 
Мавзу номини ёзиб 
оладилар
 
 
Саволларга бирламчи 
жавоб берадилар.
 
 
2 босқич. 
Асосий 
жараён
 
(55 дақиқа)
 
2.1.  Ma'ruza  rejasining  barcha  savollari 
bo„yicha  vizual  materialni  namoyish 
qiladi.   (4- ilova) 
Mavzuning 
asosiy 
joylarini 
yozib 
olishlarini so„raydi. 
Faollashtiruvchi savol-javob o„tkazadi.  
1. 
Muloqot 
shaxs 
uchun 
qanday 
ahamiyatga ega deb o„ylaysiz? 
2. 
Muomalaning 
qanday 
shakllari, 
vositalari bor, deb o„ylaysiz? 
Tinglaydi, o‗rganadi,
 
Yozadi, aniqlaydi,  
savollar beradi. 
 
Asosiy joylarini yozadi 
 
 
2.1. 
Маъруза 
режасининг 
барча 
саволлари  бўйича  визуал  материални 
намойиш қилади.   (4- илова) 
Мавзунинг  асосий  жойларини  ѐзиб 
олишларини сўрайди. 
Фаоллаштирувчи савол-жавоб ўтказади.  
1. Мулоқот шахс учун қандай аҳамиятга 
эга деб ўйлайсиз? 
2.  Муомаланинг  қандай  шакллари, 
воситалари бор, деб ўйлайсиз? 
Тинглайди

ўрганади, 
Ёзади, аниқлайди, 
 
саволлар беради.
 
 
Асосий жойларини 
ёзади
 
 

 
103 
3.  Muomalada  psixologik  ta'sir  mohiyati 
nimadan iborat? 
4.Samarali  ta'sir  psixologiyasining  qanday 
deb bilasiz? 
Javoblarni to„g„rilaydi va xulosalaydi.  
2.2. Mavzuning tayanch iboralarini 
klaster usulida o‗rganiladi. Mavzuga 
oid bo‗lmagan iboralar olib 
tashlanib, kerakli tushuncha va 
iboralar qo‗shiladi. Javoblarni 
to‗g‗rilaydi va xulosalaydi. (5
-ilova) 
2.3. Talabalarga erkin fikr aytishga 
ruxsat beriladi va ularni 
rag‗batlantiradi. 
 
 
 
 
 
 
 
 
Savollarga javob beradi 
 
 
 
Xar bir tayanch tushuncha va iboralarni 
muxokama kiladi. Yozadi. 
 
 
Javob beradi 
3. 
Муомалада  психологик  таъсир 
моҳияти нимадан иборат? 
4.Самарали  таъсир  психологиясининг 
қандай деб биласиз? 
Жавобларни 
тўғрилайди 
ва 
хулосалайди.  
2.2. Мавзунинг таянч ибораларини 
кластер усулида ўрганилади. 
Мавзуга оид бўлмаган иборалар 
олиб ташланиб, керакли тушунча 
ва иборалар қўшилади. 
Жавобларни тўғрилайди ва 
хулосалайди. (5
-
илова)
 
2.3. Талабаларга эркин фикр 
айтишга рухсат берилади ва 
уларни рағбатлантиради. 
 
 
 
 
Саволларга жавоб 
беради
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Хар бир таянч тушунча ва 
ибораларни мухокама 
килади. Ёзади. 
 
 
Жавоб беради 
 
3 босқич
.
 
Якуний 
босқич (10 
дақиқа)
 
3.1.  Mavzu bo‗yicha umumiy xulosa 
qiladi. 
3.2.  Talabalarning bilim va 
ko‗
nikmalarini baxolaydi. 
3.3. Navbatdagi mashg‗ulotda 
ko‗riladigan masalani e'lon qiladi, va 
mustaqil tayyorgarlik ko‗rishlarini 
so‗raydi. 
 
3.4. Talabalarga uyga vazifa qilib:   
(1).―Shaxs va uning muomalasi‖ 
mavzusida esse yozib kelish; 
(2).  Kelgusi  mavzu  e'lon  kili-nadi  va 
seminarga tayyorlanib kelishni aytadi. 
(3).  O„zini-o„zi  nazorat  qilish  uchun 
savollar beradi. (6- ilova). 
(4). Tavsiya etilgan adabiyotlarni 
o‗rganishga beradi.
 
tinglaydi 
 
 
 
 
 
Mustaqil ishlash uchun topshiriqni 
yozib oladi 
 
 
 
Dokladlar mavzusiga tayyorlanadi. 
 
 
O‗UMga qarang
 
3.1.  
Мавзу бўйича умумий хулоса 
қилади. 
3.2.  
Талабаларнинг билим ва 
кўникмаларини бахолайди.
 
3.3. Навбатдаги машғулотда 
кўриладиган масалани эълон 
қилади, ва мустақил тайёргарлик 
кўришларини сўрайди. 
 
3.4. Талабаларга уйга вазифа 
қилиб:  
 
(1).―Шахс ва унинг муомаласи‖ 
мавзусида эссе ёзиб келиш;
 
(2).  Келгуси  мавзу  эълон  кили-нади  ва 
семинарга тайѐрланиб келишни айтади. 
(3).  Ўзини-ўзи  назорат  қилиш  учун 
саволлар беради. (6- илова). 
(4). Тавсия этилган адабиётларни 
ўрганишга беради.
 
тинглайди 
 
 
 
 
 
Мустақил ишлаш учун 
топшириқни ёзиб 
олади
 
 
 
 
Докладлар мавзусига 
тайёрланади.
 
 
 
ЎУМга қаранг
 
 
 
 
 

 
104 
 
 
 
 
 
 
 
 
                                                                                                                                     1-
илова
 
Yüklə 3,36 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   25




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin