Yazı Üzrə Bələdçi
Yüklə 1,2 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Spesifiklik
|
Q ə bul edil ə n parafrazetm ə il ə bağ ı bə zi qeydl ə r Yuxarıdakı ikinci nümun ə d ə n d
ə gördüyünüz kimi, orijinal v ə
variant arasında müə yy ə n f ərq yaratmaq üçün paraqrafa bir sıra yeniliklə r g
1.
Kapitalı “ iqtisadi m ə fhum
” kimi vermişik. Belə
çıxır ki, hə tta ə n elementar söz s ə viyy ə sind
ə bel
ə , biz mü ə llifin fikrini yenid ə n ifad
ə etm
ə k prosesini yönl ə
ə y ə yardım
etm ə k üçün h ə min fikri nec ə
ks etdirmi
şik.
2. İlkin versiyada olduğu kimi, iki kapital növü arasında fə rq yaratmaq ə v ə zin
ə, biz “geniş k apital” anlayışından onu iki yer ə bölm ə kl ə söz açmışıq. Eynilə, yuxarıda da deyildiyi kimi, müə llifin sözl ə rini öz qavra mamız çə
rçiv ə sind ə
başqa formada ifadə etmişik
.
3. Cüml ə nin
ə vv ə lind ə g ə l ən bağlayıcı sözlər yazının axıcılığını tə min etm ə k üçün işlədilmişdir. Mə s ə l ə n: “ə slind
ə” və
“bunun ə ksin ə
olaraq”.
4. İnsan və
fiziki kapital ı
“ ibar
ə tdir
” şə klind
ə ifad
ə etm
ə kd ə ns ə, “insan kapitalı ... üz ə
ə
fokuslanmışdır”, “ fiziki kapitala ... daxildir ” formalarından istifad
ə
edilimişdir. Eynil ə, insan kapitalından insanların bacarığını artıran bir m əfhum kimi danışmaq yerinə, biz bunu “… inkişaf etdirmə y ə
çalışan” kimi vermişik. Eyni şə kild ə, “… istehsalı ilə sıx bağlı ola n ” ifadəsi “… istehsalı üçün istifadə
olunurdu” frazasını ə v ə zl əmişdir. Göründüyü kimi, mü ə
ə rini ifad ə etm
ək üçün bizim tanış olduğumuz söz birl
əşmə l ə rind ə n istifad ə etm
ə y ə çalışmışıq .
Ayrı - ayrı sözlə r d ə
başqa sözlə rl ə ə v əz edilmişdir . M
ə s ə l ə n: “insan yaradıcılığı”nın yerinə
“insanların yaratdıqları şeylər”, “insanlar”ın ə v ə zin ə
“fə rdl ər”. Yenə d ə
ayrı - ayrı sözlər baxımından, biz məlumatı öz nöqteyi- n ə z ə rimizd ə n yenid
ən şə kill
əndirmişik.
6. Mü ə llifin fikirl əri tanınması üçün paraqrafda iki şə kild
ə göst
ərilmişdir – biri
möt ə riz ə d ə , dig ə ris ə cüml
ənin ortasında verilmişdir.
33
B ə s Y azıdakı Bə zi Orijinal Xüsusiyy ə tl ə ri N ə Zaman Sax ama ı? Parafraz ed ə rk
n, h ə rd ə n mü
ə llifin sözl ə rini ilkin m ə nb ə d ə - orijinalda olduğu kimi saxlamaq z ə rur
ə ti yarana bil ə r. Misal üçün, siz y əqin müşahidə etdiniz ki, biz mü əllifin “mə hsul v ə xidm ə tl ərin istehsalında” ifadə sin i olduğu kimi
saxladı
q, çünki bu ifad əni başqa sözlə rl ə yenid ə n ifad ə etm
ə k ç
ə tin idi. H ə r halda, sitat g ə tiril ə n parçadak ı dırnaq işarə l ə rind ə n d ə göründüyü kimi, h ə min sözl ə rin
mü ə llifin olması bə llidir, eyni zamanda mü əllifin adı, yazının nəşr ili və
sitatın g ə tirildiyi s ə hif
ə nömr
ə si d
ə
verilmişdir. Sitatlardan istifad ə d
zi frazalar ilkin m ə nb ə d ə olduğu kimi saxlanılmışdır . M
ə s ə l ə n, “fiziki kapital” və
“insan kapitalı”. Bunun s ə b ə bi odur ki, bu frazalar mü ə yy ə n bir sah ə - iqtisadiyyat sah ə sind
ə q əbu edi mi fraza ardır v ə mü ə llifin özün ə m ə xsus ifad ə
formaları deyil. Daha önə mlisi is
ə
budur ki, “fiziki kapital” və
“insan kapitalı” dəyişilə bilm ə y ə c ə k m əfhum adlarıdır. El ə
ə d
ə , “mə hsullar v ə xidm ə tl ər” ifadə sini d ə
saxladıq, çünki bu ifadə akademik mühitd ə n
ənar bir çox başqa kontekstlə rd ə d ə
ümumi şə kild
ə
işlə dil ə n, q əbul edilmiş ifad
ə dir. B
u frazaları
işlə d ə rk ən dırnaq işarə l ə rin ə ehtiyac yaranmaya bil ə r, lakin ə g
r buna ə min deyilsinizs ə, ehtiyatlı olmaq – m
ə nb ə ni göst ə rm ə k v
ə
dırnaq işarə l ə rini verm ə k ən yaxşı yoldur. Amma yenə d ə, çalışın ideyanı öz sözlə rinizl ə
ver ə siniz. Mü əllif ideyalarını öz SÖZLƏRİNİZLƏ verə bilm ə
ə elmi
yazılar yazarkə n ə n çox istifad ə ed ə c əyiniz BACARIQdır . Mü ə if ideya arını öz söz ə rinizl ə dem ək metod arı Başqalarının ideyalarını öz sözlə rinizl ə
ə
bacarığını inkişaf etdirmə k üçün
ə n yaxşı yol akademik yazıda işlə d ə bil ə c əyiniz söz bazanızı inkişaf etdirm ə kdir. Bunlara müxt ə lif qruplar a bölünmüş fell
ər siyahısı daxildir və bu fell
ə r yazınıza inteqrasiya edilə bil ə r. Bu sözl ə r mü
əllifin ideyalarını yekunlaşdırmaqda v ə dig ə r mü ə llifl
ə rin d
ə sözl
ərini lazım i şə kild ə parafraz etm ə kd ə siz ə
yardımçı ola bil
ə r.
Bu siyahıdakı fe ll ə r qrupuna öz sözl ə rinizi d ə
ə lav ə ed ə bil
ərsiniz: şə rh
verm ə k, qeyd etm ək, işarə etm
ə k, istinad etm ə k, n
ə ql etm
ə k; f
ə rz etm
ə k, x
ə b ə r verm
ə k, n
ə z ə riyy ə l əşdirmə k, konse ptuallaşdırmaq, anlamaq, nümayiş etdirmə k,
v ə
s. Daha geniş siyahı üçün Əlavə 2-y
ə baxa bil ə rsiniz. Cüml ə nin quru u və formasını dəyi mə k Akademik söz bazanızı möhkə ml ə
ə kd ən savayı, müəllifin versiyası ilə sizin versiyanız arasında fərq yaratmağın dig ə
ə m
əlumatı tə qdim etm ə
əyişmə k ola bil ə r.
34
Aşağıdakı strategiyalar cümlə
strukturlarını dəyişmə yin müxt əlif metodlarını mü ə
ə nl əşdirir. 1. Mü
ə llif
ə istinad ed ə r
k, m əlumatı yenidə n ifad ə
: Əliyarlı (1992) vurğulayır ki. .. Əliyarlıya görə (1992); Əliyarlının da vurğuladığı kimi (1992).
2. Cüml
ə nin
ə vv ə lind ə, ortasında və ya sonunda mü ə llifi göst ə rin. Nümun ə :
yy ə nl əşdirdiyi kimi, sosial dinamikaya bunlar daxildir; Sosial dinamikaya İsmayıllının (1990) mü ə
ə nl əşdirdiyi kimi, ... daxildir; Sosial dinamikaya bunlar daxildir: ... (İsmayıllı, 1990).
3. Aşağıdakı cümlə y ə başlama
q üçün istifad ə edil ə n ifad
ə l ə rl ə
ideyanı yenid
ən formalaşdırmağa çalışın:
Bu konsepsiya … haqqındadır. Bu ideya … mövzusunda qurulmuşdur.
Bu mövzu … fokuslanmışdır, işıqlandırmışdır. Bu, o dem əkdir ki…
Bu, ondan ibar ə tdir ki
Bu, onu ehtiva edir ki…
Bu fikird ə ki ana x
ə tt..
Bu fikri vurğulayan ə sas m
əqam…
Bu, … xidmə t edir. Bu, … fə
aliyy ə tin ə xidm
ə t edir.
4. Hadis ə l ə rin v
ə ya b
ə ndl
ərin ardıcıllığını, sırasını dəyişin.
5. İdeyaları fə rqli yollarla dem ə k üçün tezarusun – sinoniml ə rin köm
ə yind
ə n istifad ə ed
ə bil
ə rsiniz.
6. Cüml
ə y ə başlamaq, elə c ə
ə , eyni bir cüml ə daxilind ə f
ə rqli fikirl ə ri bir-
biril ə
ə laq
ə l ə ndirm ə k üçün müxt ə lif ba
ğlayıcı sözlə r v
ə frazalardan istifad ə
l ə r ə n ə z ər salın
. Spesifiklik Xüsusil
ə
Əlaqə
dar olaraq
Baxımından
Öz ə llikl
ə
... g
ə ldikd
ə is
ə
M ə s ə l ə sind
ə is
ə
Daha d ə qiq des
ə k
35
Nümun ə G ə tirm ə M ə s ə l ə n
Nümun ə olaraq
Örn ə k olaraq Misal üçün Bu, ... şə kild ə
açıqlana bilə r.
Qeyd: Daha geniş misallar üçün Əlavə 2-y ə
ə z ə r sala bil ə rsiniz. 7. Mü ə llifin n ə dem
ə k ist
ədiyini açıqlaya və inc
ə likl
ə r ə vara bil ə rsinizmi? 8. Ya da mü ə llifin dediyini sad ə l əşdirə v ə
qısalda bilə rsinizmi?
9. Mü
əllifin ideyasını öz fikirlə rinizl
ə dey
ə rk ən, ideyanın faydasına ə saslanaraq, mühakim ə yürütm
ə y ə çalışın. Misal üçün, Rə sulzad ə
(1992) … haqqında təhlili xarici faktorları nə z ə r ə
aldığı üçün faydalıdır.
10. Bir cüml ə d ə bir neç ə mü
əllifin ideyalarını yekunlaşdıra bilə rsinizmi? M ə
ə l ə n, M ə cidzad ənin (1995), Bayramlı (1999) və H ə s ə nlinin ( 2003) ideyalarına ə sas ə n, bel ə fikr ə g ə lm ə k olar ki ... Eyni zamanda, müxt ə lif araşdırmalardan tapıntılar bar
ə d ə xülas ə yazark ə n, eyni struktur burada da t ə
ə bil
ə r. Nümun ə : M
ə cidzad
ə
(1995), Bayramlı (1999) və H ə s ənlinin (1999) tapıntılarına ə sas ə
ə bir n
ə tic
ə y ə g ə lm ə k olar ki ... Mü əllifin ideyalarını öz sözlə rinizl ə ifad ə etm ə k m ə rh ə l ə l ə ri 1.
Öz sözl ə rinizl ə dem
ə k ist
ə diyiniz hiss ə ni köçürün. Mü əllifin ideyasının ə sas m əqamlarının altından xə tt ç
ə kin.
2. B əzi aparıcı fikirlər, anlayışlar və frazalardan siyahı hazırlayın. Onların h ə
ə r v
ə
ya alternativ frazalar tapmağa çalışın. 3.
Mü ə llifin ə sas fikir(l ə r)ini öz sözl ə rinizl
ə deyin.
4. Sözl
ə rinizi daha da sad ə l
bil ə rsinizmi? Mü ə llif Fikirl ə rind ə n Sitat G ə tirm ə Akademik yazınızda başqasının sözlə rini
parafraz etm
ə k v ə
ya yekunlaşdırmaqdan savayı, siz sitatlar gə tirm
ə kl ə d ə, başqa mü əllifin ideyalarını öz akademik yazınıza daxil edə bil
ərsiniz. Sitat bir başqasının yazdığı və ya
söyl ə diyi sözl ə rin sözb ə söz d
ə qiq köçürülm əsidir. Sitat dırnaq işarə l əri “ ” iç ə risind ə
yazılır. Başqa müəllifin soyadını və yazının nəşr ilini göstə rm ə
ə
yanaşı, hə m d ə
sitatın yerləşdiyi sə hif
ə ni d
ə qeyd etm ək lazımdır.
Nümun ə
“Kompüter oyunlarından istifadə çox güman ki, uşaqların media tə crüb ə
ə rinin bir hiss ə
ə eyni zamanda, yeni texnoloji yenilikl ə rl
ə laq ə dar olaraq, onlardan (kompüter oyunların dan) istifad ə d ə r ə c ə si xeyli arta da bil ə r .” Durkin, K. (1995). Kompüter oyunlarının gə nc insanlara t ə siri: İcmal . Sidney, NSW: Film and Ə d
biyyat T əsnifatı Ofisi, sə h. 70.
36
Mü ə llifl ə rd ə n sitat g ə tirm
ə
Cüml ənin ortasında
Mü ə llifd
ə n d
ə rhal sonra, il v ə
ə hif
ə nömr
ə si möt
ə riz
ə d ə verilir.
Cüml ə
formasına uyğun olmaq üçün kompüter sözünd ə ki böyük “K” hərfi kiçik “k” hə rfi il
ə
ə v ə zl ə nir.
Durkin (1995, s əh. 70) vurğulayır ki, “kompüter oyunlarından istifadə çox güman ki, uşaqların media tə crüb
ə l ə rinin bir hiss ə si kimi qalacaq v ə eyni zamanda, yeni texnoloji yenilikl ə rl ə
ə laq ə dar olaraq, ondan istifad ə d ə r ə c ə ər.”
Nöqt
ə nin yeri ilkin m ə nb
d ə
olduğu kimi dırnaq işarə l ə ri daxilind
ə
saxlanılmışdır, çün ki cüml
ə burada bitir. Möt ə
ə d ə Böyük
“K” hərfi olduğu kimi saxlanılmışdır, çünki cümlə
h
min sözl ə
başlayır .
“Kompüter oyunlarından istifadə çox güman ki, uşaqların media tə crüb ə
ə rinin bir hiss ə
ə eyni zamanda, yeni texnoloji yenilikl ə rl
ə laq ə dar olaraq, ondan istifad ə d ə r ə c ə si xeyli arta da bil ər” (Durkin, 1995, sə h. 70).
İlkin mə nb ə
ə n f ə rqli
olaraq, burada
nöqt ə
möt ə riz ə d ə ki m ə lumatdan sonraya keçirildi, çünki cüml ə
istinad detallarından sonra bitir.
|