Yazı Üzrə Bələdçi



Yüklə 1,2 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə10/13
tarix11.01.2017
ölçüsü1,2 Mb.
#5096
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13

Sitatg

ə

tirm

ə

 - Vasit

ə

li nitq 

Vasit


ə

li  nitq  özg

ə

 

nitqini  tam  şə



kild

ə

 



olduğu  kimi  ifadə

  ed


ə

 

bilmir,  onun  yalnız 



m

əzmununu saxlayır. Hə

tta vasit

ə

li nitq leksik c



ə

h

ə



td

ə

n vasit



ə

siz nitq


ə

 

çox yaxın 



olduqda  da  onu  olduğu  kimi  ə

ks  etdir

ə

  bilmir, 



ən  azı  vasitə

siz  nitqin 

intonasiyasından mə

hrum olur.M

ə

s

ə



l

ə

n: 



İsmayıl  ağ  atına  mindi,  atın  üzünü  döndə

rdi  v


ə

  ucadan  dedi:  - 

Ey  Ərdə

bil 


ə

hli, 


m

ən  ata  yurduma  qayıdacam  və

  siz

ə

 



xoşbə

xtlik  g


ə

tir


ə

c

ə



m.(F.K

ə

rimzad



ə

)  - 


İsmayıl  ağ  atına  mindi,  atın  üzünü  döndə

rdi  v


ə

  ucadan  dedi  ki,  o,  ata  yurduna 



 

43 


 

qayıdacaq və

 

onlara xoşbə



xtlik g

ə

tir



ə

c

ə



k.  Göründüyü kimi, vasit

ə

siz nitq  vasit



ə

li 


nitq

ə

  çevril



ə

rk

ən  öz  intonasiyasını  itirdiyi  kimi,



 

ə

vv



əlki  emosionallığını  da  xeyli 

itirir. Vasit

ə

li nitqd


ə

 modal sözl

əri, nidaları, xitabları saxlamaq olmur.

 

Vasit



ə

siz  nitq  vasit

ə

li  nitq


ə

  çevril


ə

rk

ə



ə

v



ə

zlikl


ə

rd

ə



  daha  çox  d

əyişiklik  olur 

ə

v



ə

zlikl


ə

r  özg


ə

 

nitqinin  daşıyıcısı  deyil, 



onlar  mü

ə

llif  nitqinin  t



ə

l

ə



bl

ə

rin



ə

 

uyğun 



işlə

dilir.  M

ə

s

ə



l

ə

n



:  Murad  soruşdu: 

-S

ə



n  ki  sarayda  m

əşhur  adam  idin,  bu  nə

 

gündür düşmüsə



n?  (F.K

ə

rimzad



ə

)  -


Murad soruşdu ki, o, sarayda məşhur adam 

idi, bu n

ə

 

gündür düşüb.



-S

ən şə


kli nec

ə

 ç



ə

kirs


ə

n, m


ə

n

ə



 d

ə

 öyr



ə

t,-


İsmayıl yazdığı 

v

ə



r

ə

qi bir t



ə

r

ə



f

ə

 



qoyub anasının dizinə

 söyk


ə

ndi.(F.K


ə

rimzad


ə

) - 


İsmayıl yazdığı 

v

ə



r

ə

qi bir t



ə

r

ə



f

ə

 



qoyub anasının diz

in

ə



 söyk

ə

n



ə

r

ək soruşdu ki, o, şə



kli nec

ə

 ç



ə

kir, 


ona  da  öyr

ə

tsin.  Göründüyü  kimi,  bu  misallarda  vasit



ə

siz  nitq

ə

 

aid  “sən” 



ə

v

ə



zlikl

ə

ri vasit



ə

li nitqd


ə

 mü


ə

llif nitqinin t

ə

l

ə



bi il

ə

 



“o” şə

klind


ə

 

işlənmişdir.



 

Vasit


ə

siz nitqi vasit

ə

li nitq


ə

 çevir


ə

rk

ə



ə

v



ə

zlikl


ə

rd

ə



 

aşağıdakı dəyişikliklə

r edilir: 

1.  Mü


ə

llif  nitqi  üçüncü,  vasit

əsiz  nitq  birinci  şə

xs

ə



  aid  olduqda  vasit

ə

li  nitq



ə

 

çevril



ə

rk

ə



ə

v



ə

zlik  d


ə

  (vasit


ə

siz  nitqin 

ə

v

əzliyi)  üçüncü  şə



xsd

ə

 



işlə

nir.M


ə

s

ə



l

ə

n: 



1.-M

ə

n  bilir



ə

m,-Cibo  S

ə

f

ə



r  qorxa-qorxa  dill

ə

ndi.  (F.K



ə

rimzad


ə

)  -  Cibo  S

ə

f

ə



qorxa-qorxa dill

ə

ndi ki, o bilir. 2.  -Hara  ged



ə

k?  - 


Əbih Sultan  sanki  öz

-özünd


ə

soruşdu.  (F.Kə



rimzad

ə

)  -



Əbih  Sultan  sanki  öz

-özünd


ən  soruşdu  ki,  hara 

getsinl


ə

r. Bu cür çevirm

ə

 prosesind



ə

 

ə



v

əzliyin hansı halda olmasının ə

h

ə

miyy



ə

ti 


yoxdur. 

2.  Mü


ə

llif  nitqi  üçüncü,  vasit

əsiz  nitq  ikinci  şə

xsd


ə

  olduqda  vasit

ə

li  nitq


ə

 

çevril



ə

rk

ə



n  vasit

ə

siz  nitqin  mübt



ə

da  -  x


ə

b

ə



ə

laq



əsi  üçüncü  şə

xs

ə



  aid  olur. 

M

ə



s

ə

l



ə

n

:  Əbih  Sultan  Cibo  Sə



f

ə

r



ə

  dedi:  -  S

ə

n  bura  m



ə

hr

ə



m  adamsan. 

(F.K


ə

rimzad


ə

) - 


Əbih Sultan Cibo Sə

f

ə



r

ə

 dedi ki, o bura m



ə

hr

əm adamdır.



 

Ə

v



əzlik işlə

nm

ə



dikd

ə, şəxs şə

kilçisi il

ə

 mü



ə

yy

ə



nl

əşir: Qönçə

 

acıqlı


-

acıqlı:


- S

ə

sin 



batsın! 

dedi. (İ.Mə



likzad

ə

) - Qönç



ə

 

acıqlı



-

acıqlı dedi ki, (onun) səsi batsın.

 

3.H


ə

m  mü


ə

llif  nitqi,  h

ə

m  d


ə

  vasit


əsiz  nitq  üçüncü  şə

xsd


ə

  olduqda  çevirm

ə

 

prosesind



ə

  vasit


əsiz  nitqin  şə

xsind


ə

  d


əyişiklik  olmur.  Bu  forma  vasitə

siz  nitql

ə

 

vasit



ə

li nitqin 

ən çox uyğun olduğu formadır

. M


ə

s

ə



l

ə

n: B



ə

bir on d


ə

qiq


ə

 gözl


ə

m

ə



fikrind


ə

  deyildi,  el

ə

 

artırmaya qalxar



-

qalxmaz soruşdu:

-  Ay  ana,  yem

ə

y



ə

 

bir şey



 

varmı?  (İ.Mə

likzad

ə

)  -B



ə

bir  on  d

ə

qiq


ə

  gözl


ə

m

ə



k  fikrind

ə

  deyildi,  el



ə

 

artırmaya 



qalxar-

qalxmaz soruşdu ki, yemə

y

ə

 



bir şey varmı.

 

Lakin  heç  bir  f



ərq müşahidə

  edilm


ə

dikd


ə

  d


ə

  vasit


ə

siz  v


ə

  vasit


ə

li  nitq  intonasiya 

c

ə

h



ə

td

ə



n mütl

ə

q f



ə

rql


ə

nir M


ə

s

ə



l

ə

n: 



Soruşdu ki:

 

“Orada nə



 

yazıblar?” cümlə

si il

ə

 



“Soruşdu  ki,  orada  nə

 

yazıblar” 



-  cüml

ə

l



ə

rinin  xüsusil

ə

  vasit


ə

siz  v


ə

  vasit


ə

li  nitq 

hiss

ə

l



ərinin intonasiyasında mühüm fə

rq var. 


Cüml

ə

 vasit



əli nitq şə

klin


ə

 

düşdükdə



 

xitabların, ara sözlərin, nidaların iştirakı da 



 

44 


 

m

əhdudlaşır.



 

ə



llif  nitqi  birinci,  vasit

əsiz  nitq  ikinci  şə

xsd

ə

  olduqda  vasit



ə

li  nitq


ə

  çevril


ə

rk

ə



vasit


ə

siz nitqin 

ə

v

ə



zlik v

ə

 x



ə

b

əri üçüncü şə



xsd

ə

 olur. M



ə

s

ə



l

ə

n: M



ə

n penc


ə

yimin 


güll

ə

 



deşə

n  yerini  Qaracaya  göst

ə

rib  dedim:  -Bura  bax,  Qaraca,  gör  güll



ə

 

haradan  keçib



.(İ.Əfə

ndiyev)  -  M

ə

n  penc


ə

yimin  güll

ə

 

deşə



n  yerini  Qaracaya 

göst


ə

rib  dedim  ki,  görürs

ə

n,  güll


ə

  haradan  keçib.  M

ən  soruşdum:

-

Axı



neyl


ə

yirs


ən qayçını? (İ.Əfə

ndiyev) M

ən soruşdum ki, qayçını

 neyl


ə

yir. 


Hansı  ha  arda  sitat ardan  və

  yaxud  öz  sözl

ə

rinizd

ə

n  istifad

ə

  etm

ə



 azımdır?

 

Sitatlar  sizin  mövzu  üzr

ə

  mövcud 



ə

d

əbiyyatla  tanış  olduğunuzu  və



 

maraqlı 


m

əqamları  müə

yy

ə

nl



əşdirdiyinizi  nümayiş  etdirdiyi  halda,  onlara  çox  istinad 

da 


eyni  zamanda,  oxucuda  sizin  mövzunu 

anlamağınız barə

d

ə

 



şübhə

  yarada  bil

ə

r. 


Bel

ə

 



çıxır ki, başqalarının sözlə

rin


ə

 

bel bağlamaqdansa, müə



llifin sözl

ərini başa 

düşmənizi nümayiş etdirməniz daha yaxşı olardı. Bunu etmə

yin 


ən yaxşı yolu 

fikri 


öz  sözl

ə

rinizl



ə

  dem


ə

k  -  parafraz  etm

ə

k  v


ə

 

ya  yekunlaşdırmaqdır.  Başqalarının 



sözl

ə

rind



ə

ns

ə



,  öz  sözl

ə

rinizd



ən  davamlı  istifadə

  etm


ə

niz  h


ə

m  d


ə

 

yazı 



üslubunuzun z

ənginliyinin saxlanılmasına kömə

k edir. Sitatlardan istifad

ə

y



ə

 q

ə



rar 

ver


ə

rk

ə



n,  seçim

ə

  üstünlük  verin  v



ə

  yet


ə

rinc


ə

 

düşünün.  Yazınızda  sitatların 



uyğunluğunu  götür

-qoy  etm

ə

y

ə



  köm

ə

k  etm



ə

k  üçün  siz

ə

  b


əzi  meyarları  tə

qdim 


edirik: 

  Sitatda  sizin  sad



ə

  dill


ə

  v


ə

  öz  sözl

ə

rinizl


ə

  yaza  bilm

ə

y

ə



c

ə

yiniz  vacib  bir 



ideya ifad

ə

 edilirmi? 



  Sitat ön

ə

mli bir fikri sizin dey



ə

 bil


ə

c

ə



yinizd

ə

n daha t



ə

sirli v


ə

 

güclü şə



kild

ə

 



ifad

ə

 edirmi? 



  Mü


ə

yy

ə



n  bir  m

ə

qs



ə

dl

ə



  orijinal  sözl

ə

ri  saxlamaq  vacibdirmi?  M



ə

s

ə



l

ə

n, 



ə

d

ə



bi t

ə

hlil v



ə

 yaxud qanunvericiliyi göst

ə

rm

ə



k m

ə

s



ə

l

ə



si il

ə

 



bağlı. 

 

Akademik y



azının redaktə

si bar

ə

d

ə

 bir neç

ə

 qeyd 

a) 


Yazınızı oxuyun və

 ilkin strukturu n

ə

z

ə



rd

ə

n keçirin. 



b) 

Ə

sas fikirl



ə

ri bir 


daha yoxlayın. Onların

 düzgün 


əsaslandırıldığına

 v

ə



 

m

əntiqi ardıcıllığın



 

ğözlə


nildiyin

ə

 



ə

min olun. 

c) 

Lazımi düzəlişlə



ri edin v

ə

 yenid



ə

n oxumaq üçün kim

ə

s

ə



 verin. 

d) 


Şə

rhl


ə

əsasında akademik yazınıza düzəlişlə



r edin. 

 

 



 

45 


 

Biblioqrafiya 

1.

 



Az

ərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Ali Attestasiya 

Kommisiyasının xüsusi buraxılışı.

 (2013). 



Dissertasiyaların tə

rtibi 

qaydaları.Buradan götürülmüşdür 

http://www.aak.gov.az/yeni_bulleten.pdf

 

2.

 



Kazımov, Q.Ş. (2000). 

Müasir Az

ə

rbaycan dili. Sintaksis. Ali m

ə

kt



ə

bl

ə



üçün d


ərslik. Bakı,"Ünsiyyət". Buradan götürülmüşdür 

http://www.qkazimov.gen.az/arxiv/index1.htm

 

3.

 



American Psychological Association. (2010). APA Citation Style

Washington, DC: American Psychological Association. Retrieved from 

the Cornell University Library 

http://www.library.cornell.edu/resrch/citmanage/apa

 

4.

 



Bowker, N. (2007). Academic Writing: A Guide to Tertiary Level 

Writing. Retrieved from Massey University Department of Student 

Learning development Services Web site: 

http://owll.massey.ac.nz/pdf/Academic-Writing-Guide.pdf

 

5.



 

Carolyn Barrat and et als. (2014). Writing Academic 



Acknowledgements Elektron.Retreieved from 

http://www.wikihow.com/Write-Acknowledgements

 Date of access: 

15/06/2014 

6.

 

Gutbrod, H. (2005). Handbook for Professional Communication. Tbilisi, 



Georgia: Saari.  

7.

 



Oshima, A., & Hogue, A. (2006). Introduction to Academic Writing, (3

rd

 



ed.). Pearson Longman. 

 

 



 

 

46 


 

Ə

lav

ə

 1

8

 

 

Ə

lav



ə

  1  -d


ə

  Az


ərbaycan  Respublikasında  yazılan  dissertasiyalara  qoyulan 

t

ə



l

ə

bl



ər qeyd edilmişdir.

 

Dissertasiya





n t

ərtı bı nə

 

ümumi qısa baxı  

 

Titul 


-

 Üz və


r

ə

qi  



dissertasiyanın

 birinci s

ə

hif


əsidir. Bura nömrə

 qoyulmur. 

Mündə

ricatda 


dissertasiyanızın 

bütün 


bölmə

l

əri 



ardıcıllıqla 

göstə


rilir. 

Mündəricatda  bütün  fə

sill

ərin,  yarımfə



sill

ə

rin  v



ə

  b


ə

ndl


ərin  başlanğıc  nömrəsi 

göstə


rilir. 

Giriş  –


  t

ə

xmin



ə

n  4-5  s

ə

hif


ə

y

ə



  q

ə

d



ə

r  ola  bil

ər.  ”Giriş”də

  t


ədqiqatın  mə

qs

ə



d  v

ə

 



v

ə

zif



ə

l

əri,  aktuallığı,  elmi  yeniliyi,  praktik  ə



h

ə

miyy



ə

ti,  metod  v

ə

 

metodologiyası, 



ə

d

ə



biyy

atda qoyuluşu 

v

ə s. göstə



rilir. 

Ə

sas  hiss



ə

  -  f


ə

sill


ər, yarımfə

sill


ə

r  v


ə

  b


ə

ndl


ə

rdir.Ad


ə

t

ə



n,  iki  v

ə  ya üç fə

sild

ə

n  v



ə

 

h



ə

r  f


ə

sil 


ən  azı  2  yarımfə

sild


ə

n  ibar


ə

t  ola  bilir. 

Çalışmaq  lazımdır  ki,  fə

sill


ə

arasında hə



cmc

ə mütə


nasiblik d

ə gözlə


nilsin. 

N

ə



tic

ə

  3-4 s



ə

hif


ə

y

ə



 q

ə

d



ə

r ola bil

ə

r. N


ə

tic


ə

l

ər konkret olaraq göstə



rilir.T

ə

klifl



ə

r d


ə

 

veril



ə

 bil


ə

r. 


İstifadə  edilmiş  ə

d

ə



biyyat  -  real  v

ə

  t



ədqiqata  uyğun  olmalıdır.  Əlavə  mütaliə 

edilmiş  ə

d

əbiyyat,  yaxud  internet  saytı  da  ə



d

əbiyyat  siyahısına  daxil  olur.  Hə

halda 


ə

d

ə



biyyatda da z

ənginlik görünmə

lidir. 

Xüsusilə son dövrlə



rin 

ə

d



əbiyyatına 

üstünlük verilmə

lidir. 

“Əlavə


l

ər”də  mövzu  ilə  bağlı  müə

yy

ə

n  c



ə

dv

ə



ll

ər,  müə


yy

ə

n  s



ə

n

ədin  üzü,  tə



limat 

v

ə



 s. veril

ə

 bil



ə

r. 


Dissertasiya çap olunark

ən qeyd olunan ardıcıllıq göz

l

ə

nilm



ə

lidir. 


 

T

ə

rtibata daha 

ətraf ı baxı  

 

Titul v

ə

r

ə

qi 

Titul  v


ə

r

ə



qi  dissertasiya

nızı


n  birinci  s

ə

hif



ə

sidir,  nömr

ə

l

ə



nmir  v

ə

 



Dissertasiya 

şuraları  haqqında”  ə

sasnam


ə

d

ə



ki 

ə

lav



ə

  1,5-


ə

 

uyğun  olaraq  tə



rtib  edilir.  Titul 

                                                        

8

Ə

lav



ə

 I Az


ərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Ali Attestasiya 

Komis


siyasının xüsusi buraxılışı.

 (2013)-


ə

 

ə



sas

ən uyğunlaşdırılmışdır.

 


 

47 


 

v

ə



r

ə

qinin  t



ə

rtibin


ə

  ciddi 


ə

m

ə



l  edilm

ə

lidir.  Bu  s



ə

hif


ənin  baş  hissə

sind


ə

  Nazirliyin 

v

ə

 



onun  altında  tə

dris  mü


ə

ssis


əsinin  adı  yazılır.  Ondan  aşağıda  və

r

əqin  sağ 



t

ə

r



ə

find


ə

 

“Əlyazması  hüququnda”  sözləri  yazılır.  Daha  sonra  aşağıda  müə



llifin 

adı, atasının adı və

 

soyadı yazılır (adlıq halda).



 

V

ə



r

əqin  ortasında  dissertasiya  işinin  mövzusu  yazılır.  Mövzu  təsdiq  olunmuş 

formada d

əqiq yazılmalıdır. Mövzunun altında ixtisasın şifri və

 

adı göstə



rilm

ə

kl



ə 

-

 



MAGISTR DİSSERTASİYASI yazılır.

 

Sonra  aşağıda  və



r

əqin  sağında  elmi  rə

hb

ərin  adı,  soyadı,  atasının  adı,  elmi 



d

ə

r



ə

c

ə



si v

ə

 



elmi adı göstə

rilir. 


V

ə

r



əqin  aşağı  hissə

sind


ə

  dissertasiya

nın  yerinə

  yetirildiyi  yer  v

ə

 

il  yazılır  (“il” 



sözü yazılmadan)



Yüklə 1,2 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin