Азярбайъан милли елмляр академийасы м. Фцзули адына ялйазмалар институту
Yüklə 4,19 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Açar sözlər: Koca Mehmet Raqib Paşa, əlyazmaları, Divanı əlyazmalarının Ankara nüsxələri, elmi-paleoqrafik təsvirlər. Ключевые слова: Kоджа Рагиб Паша, рукописи, рукописи Дивана в Анкаре, научно-палеографические описания. Key word: Goja Raqib Pasha, manuscripts, Ankara copies of Divan, scientific- paleographical descriptions. Koca Mehmed Raqib Paşa XVIII əsrdə Osmanlıların yüksək mövqe, elmi mə- qam və ədəbi şöhrət qazanmağa nail olmuş şəxsiyyətidir. Nasir, şair, tərcüməçi kimi üç dildə yazıb-yaradan Rağib Paşanın əsərlərinin tarixin yaddaşında qalan, bəzisi hətta avtoqraf sayılan əlyazmaları - “Təhqiq və Tovfiq”inin, “Səfinətül-Raqib”inin, “Məcmuə”sinin, “Münşaat”ının və sairə əsərlərinin, xüsusilə “Divan”ının nüsxələri fərqli məmləkətlərin, daha çox isə Türkiyənin əlyazma xəzinələrində mühafizə olunmaqdadır. Qaynaqlarda Ragıb Paşanın şeirlərini bir Divan halında toplamadığı göstərilir, qeyd olunur ki, bunlar sonradan Müstəqimzadə tərəfindən tərtip edilərək Divan ha- lına gətirilmiş və daha sonralar isə “Münşəat”ı ilə birlikdə h. 1253 (m.1837)-cü ildə Bulaqda basılmışdır . Divanda Raqib Paşanın öz dövrünün böyükləri üçün yazdığı bir neçə qəsidəsi ilə yanaşı bir çox təxmisləri, qəzəl və sairə şeirleri yer almaqdadır. Mütəxəssislər etiraf edirlər ki,ümumilikdə bütün əlyazma irsi kimi gəzəlləri də daha çok hikəmi - fəlsəfi özəllikləri ilə tanınmış və sevilmiştir. Divanın əlyazma nüsxələri dünyanın bir çox kitabxanasına yayılmıştır. Divan üzərində araşdırmalar aparan Ömər Dəmirbağ 1999-cu ildə Van Yüzüncü Yıl Üniversitesinde bir doktora tezi hazırlamışdır . Ankara Milli Kitabxanasında ”Divani-Raqib”in 12 nüsxəsini aşkarlamişiq. Bu nüsxələr haqqında ”Milli kütüphane yazmalar (Türkçe divanlar) kataloğu”nun 2001-ci ildə Ankarada nəşr olunan VI cildində bilgi verilmişdir (s. 244- 249, №491- 502). Ankara Milli Kitabxanasındakı Raqib Paşa Divanı əlyazmalarının qısa elmi-paleoqrafik təsvirlərini təqdim edirik:
şifrli bu nüsxəsi ﺎﻜﺑ زار ﺶآ ﻩدﺮﭘ بدا ﻪﺴﻟوا رﺪﻘﻧ ﺎﻜﺑ زﺎﻤﻏ ﻪﻠهﺁ رﻮﻟوا ﻢﻜﺷا ﻰﺧﻮﺷ Nə qədər olsa ədəb pərdəkeşi-raz bana, Şuxi-əşkim olur ah ilə ğəmmaz bana. beyti ilə başlamaqdadır. Həcmi 1I+41 vərəq, ölçüsü 20,5x14,1(14,2x7,9) sm, kağızı üzümlü taç filigranlı, sətir sayı 14, xətti təliq, köçürülmə tarixi h.1147 (m.1734)-ci ildir. Vərəqlərin böyük qismində qurd yeməsi əlamətlətləri görünməkdədir. Üst tərəfi dağınıq, altı və kənarları qəhvə rəngli meşin, kağız qablı bir cild içərisindədir. ﻰﺧد كﺮآ ﻪﺴﺘآ بﻮﻠآ ﻰﺒآ مﺰﺑ ﻪﺴﻤﻴآ قﻮﭼ ردﺁدو ﺮﻬﭙﺳ ﻊﺿو ءﻩﺪﻋﺎﻓ رد ﻪﻠﻳﻮﺑ Dəxi çoq kimsə bizim kibi gəlüb-getsə gərək, Böylədir faidəyi- vəzi-sipehrü dadər beytiylə sona yetməkdədir. Əlyazmada 174 gəzəl, 4 tarix, 3 muxəmməs, 2 qitə vardır. Üzərindəki qeydlərdən görünür ki, Fahri Bilgə varislərindən satın alınmıştır (
Filologiya məsələləri – №3, 2014
293 № 491). Fahri Bilge əfəndi (1879-1950) din alimi,müderris ve bir sıra orijinal əsərlərin müellifdir. Konyanın Taşkent qəzasının Pirlerkondu köyündə doğulub. Sivaslı Ali Kemali əfəndidən dərs alıb, Nəqşbəndi- Xalidi şeyxlərindən Bahaəddin əfəndiyə intisab edib. Fahri Bilgəyə məxsus olmuş geniş həcmli, zəngin əlyazma kolleksiyası hal-hazırda Ankara Milli kitabxanasında mühafizə olunmaqdadır. Raqib Paşa Divanın burada bilgi verdiyimiz bir neçə nüsxəsi məhz həmin kolleksiyadandır. 2. ناﻮﻳد . ﺎﺷﺎﭘ ﺪﻤﺤﻣ ﻪﺟﻮﻗ ،ﺐﻏار Raqib, Koca Mehmed Paşa Divanın F. B. 196 şifrli bu nüsxəsi ﺒﺣ ﺬ اﺪﻓ شرﺪﻘﻟا ﺔﻠﻴﻟ رﺪﺻ ﺐﺷ ﻩﺪﻨﺧﺮﻓا ﺪﻴﻋ مﺎﻳا راﺰه ﺶﺤﺻ ﺮﺳ دﺮآ دﻮﺸﻴﻣ Hebza
fəxündə şəbi-sədr leyləti-l-qədrəş fəda, Mişəvəd kərd sərsəhəş hezar əyyami-eşq beyti ilə başlamaqdadır. Həcmi 25 vərəq, ölçüsü, 21,8x16,2(15,9x12,2) sm, sətir sayı 15, kağızı xoruz filigranlı, xətti nəsx, köçürülmə tarixi h. 1172 (m.1758)-ci ildir. Cədvəllər qırmızı mürəkkəblədir. Arxası yıpranmış qəhvə rəngli meşin, səthləri əbru kağız qaplı bir cild içərisindədir. رﻮﻟوا ﻊﻗاوﺮﺑ ﻩﺪﻜﻴﺑ ﺦﻳرﺎﺗا رﻻد ﻪﻠﻳﻮﺑ نﺎﻄﻠﺳ ﷲا ﺔﺒه روﺁ بﺮﻃ ﻪﻧﻮآ ىﺪﻟوا Bində-bir vaqe olur böylə dilar atar yox, Oldi günə tərəb avər hübbətullah sultan beytiyle sona çatmaqdadır. Divana 1 qitə, 87 gəzəl, 1 müxəmməs və 1 tarix daxil- dir. Nüsxə Fahri Bilgə varislərindən satın alınmıştır (№ 492).
.
1632/3 şifrli bu nüsxəsi ﻰﻧﻻﻮﺟ ﻩدﺮﺧ ﻢﻨﻳﺮﻓﺁ ﺮﺤﺳ ءﻪﻣﺎﺧ ﻪﺠﻧﺪﻳا ﻰﻧﺎﻣ تﺮﺴﺣ غاد سوﺎﻃ ﺮه ﺶﻘﻧ رﻮﻟوا Edincə xaməyi-sehri- afərinəm xürdə cevlani, Olur nəqşi hər tavusi-daği-həsrət mani beyti ilə başlamaqdadır. Həcmi əlyazma kitabının 202b-250a vərəqlərini əhatə edir, ölçüsü 21,2x14,3(14,8x8,6) sm, sətir sayı 15 xətti təliq, kağızı hərf filigranlı krem rəngli, köçürülmə tarixi h.1183 (m.1769)-cü ildir. Katibi Müdərris Nedimdir. Mətn boyunca başlıqlar qırmızı mürəkkbəblədir. Albalı rengi meşin cild içərisindədir.
Şöləyi-idrak xərmənsuzi-sərvətdir bana, Ab o seylabi- samanü tayətdir bana beyti ile sona yetməkdədir.Tərkibində 1 qəsidə, 6 tarix, 141 gəzəl, 4 təxmis, 6 rübai, 3 mətlə vardır (№ 493). 4. .ناﻮﻳد . ﺎﺷﺎﭘ ﺪﻤﺤﻣ ﻪﺟﻮﻗ ،ﺐﻏار Raqib, Koca Mehmed Paşa Divanın A. 7254/2 şifrli bu nüsxəsi ﻮﺑ ىﺪﻠآ ﻪﻠﺘﻋﺮﺳ ﺐﺠﻋ ﻪﻧ مﺎﻴﺻ ﻩﺎﻣ ﻞﻴﻳ ﭼ مﺎﺠﻟ ﻩداﺪﻐﺑ ءﻩﺪﻠﺑ بﻮﻠآ شﺎﺑ ﺮﺑ ىﺪﻜ Nə əcəb sürətilə gəldi bu yıl mahi-səyam, Çəkdi bir baş gəlüb bəldəyi-Bağdadə- l-əcam beyti ilə başlanır. Həcmi 7-47a vərəqlərini əhatələyir, ölçüsü 21,4x15(16,2x10,1) sm-dir. Sətir sayı 21, kağızı incə ipək, xətti nəsx, katibi Numan Necib, tarixi h. 1201 (m.1786/87)-ci ildir. 7b, 16b vərəqlərindəki mehrabiyyələr müzəhhəp rəngli naxışlıdır. Cədvəllər və başlıqlar qırmızı mürəkkəblədir. Cildi albalı rəngli şəmsəli meşindir. ﻮﺴﻨﻣ ﺮﺧ كاردا ءﻪﻠﻌﺷ ز ﺛ ﺎﻜﺑ رﺪﺗوﺮ ﺎﻜﺑ رﺪﺗ ءﺎﻧد نﺎﻣﺎﺳ بﻼﻴﺳ ور بﺁ Şöləyi-idraki- xərmənsuzi-sərvətdir bana, Abi-ru seylabi- samanü dənayətdir bana Filologiya məsələləri – №3, 2014
294 beyti ilə bitir. Divanda 3 qəsidə, 8 tarix, 4 təxmis, 166 qəzəl, 9 qitə, 3 mətlə vardır. 48b vərəqində farsca 2 beyt, 49b vərəqində Sədinin bir beyti yazılıdır. Nüsxənin Turan Şipsadan satın alındığı bildirilir (№ 494). 5. .ناﻮﻳد . ﺎﺷﺎﭘ ﺪﻤﺤﻣ ﻪﺟﻮﻗ ، ﺐﻏار Raqib, Koca Mehmed Paşa Divanın F. B. 294/2 şifrli bu nüsxəsi ﻰﻧﻻﻮﺟ ﻩدﺮﺧ ﻢﻨﻳﺮﻓا ﺮﺤﺳ ﻪﻣﺎﺧ ﻪﺠﻧﺪﻳا ﻘﻧ روﺪﻟوا ﻰﻧﺎﻧ تﺮﺴﺣ غاد ﻰﺳوﺎﻃ ﺮه ﺶ Edincə xaməyi-sehri- afərinəm xürdə cevlani, Oldur nəqşi hər tavusi-daği-həsrət nani beytiylə başlamaqdadır. Həcmi 83b-135 vərəqlərini əhatə edir.Ölçüsü 21x14,3- (13x7,5) sm, sətir sayı 15, xətti təliq, kağızı hərf filigranlı, bəzi vərəqlərində rütubət ləkələri görünür. Başlıqları qırmızı mürəkkəblədir. Qəhvə rəngli meşin cild içərisindədir.
Töhi məğzi-nişatəm kasəyi- tənburvəş, Raqib, Fələk guşi-l-məmra məşkəri-bəzm etsə Nahidi beytiyle sona çatmaqdadır. Nüsxədə 1 qəsidə, 6 tarix, 3 təxmis və 150 qəzəl yer almaqdadır. Fahri Bilge varislərindən satın alınmışdır ( № 495).
. ناﻮﻳد .ﺎﺷﺎﭘ ﺪﻤﺤﻣ ﻪﺟﻮﻗ ، ﺐﻏار Raqib, Koca Mehmed Paşa Divanın F. B. 355 şifrli bu nüsxəsi
Nə qədər olsa ədəb pərdəkeşi-raz bana, Şuxi-əşkim olur ah ilə ğəmmaz bana beytiylə başlamaqdadır. Həcmi II+42 vərəq, ölçüsü 20,6x14,4(14,2x8,1) sm, sətir sayı 15, xətti nəsx, kağızı üzüm salxımı filigranlıdır. Sərlövhəsi ve ilk iki cədvəli təzhibli, başlıqları ve cədvəlləri qırmızı mürəkkəblədir. Vərəqləri rütubət lekelidir. Qara meşin cild içərisindədir. ﭼ ﻦﺤﻳرﺎﺗ مﺪﻳد رﺎﻔآ ﺮﻜﺸﻟ بورﺎﻘ ﺮﻐﻠﺑ ﺎﺷﺎﭘ ﺪﻤﺤﻣ ىﺪﻟا ﻰﻨﺳ ﻪﻌﻠﻗ دﺁ Çıqarub ləşkəri-küffar dedim tarihini, Belqrad qələsini aldi Məhəmməd Paşa beytiylə sona çatmaqdadir. Divana 127 qəzəl, 3 təxmis, 1 qıtə, 4 tarix daxildir. 38a vərəqində Koca Raqib Paşanın Sultan Mustafa ilə bir münazirəsi vardır. Fahri Bilge varislerinden satın alınmıştır (№496).
.ناﻮﻳد . ﺎﺷﺎﭘ ﺪﻤﺤﻣ ﻪﺟﻮﻗ ، ﺐﻏار Raqib, Koca Mehmed Paşa Divanının A. 438 şifrli bu nüsxəsi ﺎﻜﺑ زار ﺶآ ﻩدﺮﭘ بدا ﻪﺴﻟوا رﺪﻘﻧ ﺎﻜﺑ زﺎﻤﻏ ﻪﻠهﺁ رﻮﻟوا ﻢﻜﺷا ﻰﺧﻮﺷ Nə qədər olsa ədəb pərdəkeşi-raz bana, Şuxi-əşkim olur ah ilə ğəmmaz bana beytiylə başlamaqdadır. Həcmi 37 vərəq, ölçüsü 21,4x12,7(15,5x7,7) sm, sətir sayı 17, xətti təliq, kağızı filiqranlıdır. Sərlövhə və cədvəllər təzhibli, cildi albalı rəngli meşindir.
İqbal isə ruzə ilə təğyir gəlməz, Məst olsə də həbt eyləməz ərbabi-şəvur beytiylə sona çatmaqdadır.Tərkibində 137 qəzəl, 3 təxmis, 5 tarix ve 1 qitə vardır. Ali Özsoydan satın alınmışdır (№ 497). . 8. ناﻮﻳد. ﺎﺷﺎﭘ ﺪﻤﺤﻣ ﻪﺟﻮﻗ ، ﺐﻏار Raqib, Koca Mehmed Paşa Divanının A. 2703/2 şifrli nüsxəsi مﺎﻴﺻ ﻩﺎﻣ ﻞﻴﺴه ﻮﻳ ىﺪﻠآ ﻪﻠﺘﻋﺮﺳ ﺐﺠﻋ ﻪﻧ ﭼ ﻮﺒﻠآ شﺎﺑﺮﺑ ىﺪﻜ پ مﺎﺠﻟا ﻩداﺪﻐﺑ ءﻩﺪﻠﺑ Nə əcəb sürətilə gəldi yu həsil (?) mahi-səyam, Çəkdi bir baş gəlüb bəldəyi-Bağdadə ləcam
Filologiya məsələləri – №3, 2014
295 beytiylə başlamaqdadır.Həcmi 5b-45b vərəqlərini əhatə edir, ölçüsü 23x13,5 (18,2x7,5) sm, sətir sayı21, xətti təliq, kağızı madalyon filigranlı, Katibi İbrahim b. Hamedarzadə Mehmeddir. İstanbulda Raqib Paşa kitabxanasında yazılmışdır. Mehrabiyyə ve cədvəllər qızıl suyu ilə bəzənib. Arxası təmir görmüş, qəhvə rəngli meşin cild içərisindədir. رﻮﺴﻨﻣﺮﺣ كاردا ءﻪﻠﻌﺷ ﺛ ﺎﻜﺑ رﺪﺗوﺮ ﺎﻜﺑ رﺪﺘﺋﺎﻧد نﺎﻣﺎﺳ بﻼﻴﺳ وﺮﺑﺁ Şöləyi-idrak hərmənsuzi-sərvətdir bana, Abü seylabi- saman dinatayətdir bana beytiylə bitir. Divan 2 qəsidə, 160 qəzəl, 1 müxəmməs, 8 qitə, 5 təxmis və 1 mürəbbe və müfrədatdan ibarətdir. Vərəq 46a-47b-də Nabidən, 46a-b-də Sabitən müvafiq olaraq hər birindən 1 qəzəl, 47a-da Nesibdən müxəmməs, 48b-də təxmisi- Nabi, 49b-də “Müxəmməsi- Nahifi qəzəli- Hafız Şirazi”, 50b-də “Nəzireyi- Şani”, 51a-da “Gufteyi- Baki dər haleti- nezi c ”, 51a-b-də Rahidən 7 qəzəl, 52a-da Xaqanidən iki qəzəl, 52b-də Nəfidən qəzəl, 53a-da Şəhidi, İsməti və Məntıqidən qəzəllər, 53b-də Sübhi və Nabidən qəzəl, 54a-da Ruhi və Füzulidən, 54b-də Fasihi ve Şaridən qəzəllər vardır (№ 498).
. ناﻮﻳد . ﺎﺷﺎﭘ ﺪﻤﺤﻣ ﻪﺟﻮﻗ ، ﺐﻏار Raqib, Koca Mehmed Paşa Divanının A.3280/1 şifrli bu əlyazma nüsxəsi ﺒﺣ ﺬ شرﺪﻘﻟا ﺔﻠﻴﻟ ﺪﻤﺻ ﺐﺷ ﻩﺪﻨﺧﺮﻓا ﺆﺸﺒﻣ ﺪﻴﻋ مﺎﻳا راﺰه ﺶﺤﺒﺻ ﺮﺳ دﺮآ Həbz afər xündə şəbi-sədr leyləti-l-qədrəş, Mibşuyi kərd sər səbəş hezar əyyami-eşq beytiyle başlamaqdadır. Raqib Divanı əlyazmanın100b-149b vərəqlərindədir, ölçüsü 20,5x12(15x8,5) sm, sətir sayı15, xətti nəsx, kağızı sütün filigranlıdır. Ön cild qapağı qopuq, arxası qəhvə rəngli meşin, əbru kağız qablı bir cild içərisindədir. رد ﻩﺪﻣﺮﺑزا ﺮهد ءﻪﻣﺎﻧزﺁر ﻒﻴﻟﺄﺗ “Talifi-raznaməyi- dəhr əzbərimdədir” mısrası ile bitməkdədir. Divana 6 qitə, 162 qəzəl, 3 müxəmməs və 1 qəsidə daxildir. Ali Koçak Esenden satın alınmıştır (№ 499).
10. ناﻮﻳد .ﺎﺷﺎﭘ ﺪﻤﺤﻣ ﻪﺟﻮﻗ ، ﺐﻏار Raqib, Koca Mehmed Paşa Divanının bu nüsxəsinin şifri A. 5264/1 –dir.
Nə qədər olsa ədəb pərdəkeşi-raz bana, Şuxiyi-əşkim olur ah ilə ğəmmaz bana beytiylə başlamaqdadır. Həcmi 1b-32a vərəqlərini əhatələyir, ölçüsü 23x15(15x9) sm, sətir sayı19, xətti təliq, kağızı hərf filigranlıdır . Cildi ətrafı dağılmış, arxası təmir görmüş qəhvə rəngli meşindir.
Şöləyi-idrak hərmənsuzi-sərvətdir bana, Abü seylabi- saman dinatayətdir bana beytiylə sona yetmkdədir. Tərkibində 130 qəzəl, 3 təxmis, 8 qitə, 1 müfrəd və 3 mtlə yer alıb. Birinci vərəqdə farsça beyitler, ikinci vərəqdə Nuri, Sıdki və, Müştaqtan şeirlər vardır. Bülent Ateşdən satın alınmışdır ( № 500) .
ناﻮﻳد .ﺎﺷﺎﭘ ﺪﻤﺤﻣ ﻪﺟﻮﻗ ، ﺐﻏار Raqib, Koca Mehmed Paşa Divanının bu nüsxəsi A. 6253 şifri altında saxlanılmaqdadır. ﻰﻧﻻﻮﺟ ﻩدﺮﺧ ﻢﻨﻳﺮﻓﺁ ﺮﺤﺳ ﻪﺠﻧﺪﻳا ﻰﻧﺎﻣ تﺮﺴﺣ غاد ﻰﺳوﺎﻃ ﺮﺑ ﺶﻘﻧ رﻮﻟوا Edincə xaməyi-sehri- afərinəm xürdə cevlani, Olur nəqşi hər tavusi-daği-həsrət mani beytiylə başlanır. Həcmi 32 vərəq, ölçüsü 25x16,5(19x11 )sm, sətir sayı 22, xətti təliq, kağızı filiqranlıdır. Arxasıı meşin, kağız qablı cild içərisindədir.
Filologiya məsələləri – №3, 2014
296 ﻰﻨﺨﻳرﺎﺗ ىﺪﻳد ﺐﻏار ﻰﺳ ﻩﺪﻨﺑ ىﺮﺼﻋ رﺪﺻ ﻰﻔﻄﺼﻣ نﺎﻄﻠﺳ ﻩﺎﺷ ىﺎﻨﺑ ﺎﻨﻋر ﻊﻣﺎﺟ Sədri-əsri bəndəsi Raqib dedi tarixini,Cameyi- rəna binayi Şahi Sultan Mustafa beytiylə sona çatır. Divanda 2 qəsidə, 4 tarix, 147 qəzəl, 4 təxmis, 6 rübai, 4 mətlə, 2 qitə vardır. Hilmi Mert Türkməndən satın alınmıştır (№ 501). 12. ناﻮﻳد .دﺎﺷﺎﭘ ﺪﻤﺤﻣ ﻪﺟﻮﻗ ، ﺐﻏار Raqib, Koca Mehmed Paşa Divanının bu əlyazması A. 8073 şifrlidir.
Edincə xaməyi-sehri- afərinəm xürdə cevlani, Olur nəqşi pür tavusi-daği-həsrəti mani beytiyle başlamaqdadır. Həcmi 44 vərəq, ölçüsü 21,2x14(14,5x7) sm, sətir sayı15, xətti təliq, kağzı hərf filigranlıdır. Başlıqlar və cədvəllər qırmızı mürəkkeblədir. Cildsizdir. زﻮﺳ ﻦﻣﺮﺣ كاردا ﻪﻠﻌﺷ ﺛ ﺎﻜﺑ رد توﺮ نﺎﺳ بﻼﻴﺳوﺮﺑﺁ ذ ﺎﻜﺑ رﺪﺘﺋﺎﻣ Şöləyi-idraki hərmənsuzi-sərvətdir bana, Abi-ru seylabi saman dinatayətdir bana beytiylə bitir.Divanda 1 qəsidə, 6 tarix, 3 təxmis, 133 gəzəl, 7 rübai və 4 mətlə vardır. Vərəq 44a-da ”Muribu’l-İzhar”la,44b-də Şeyh İbn Hasan et-Tusinin “Risa- leyi- Mamule fi’-l-Aruz” şerhi ilə bağlı təqrizlər ( Təqriz - bir əsər haqqında yazılan rəy, resenziya - A.Z.-M.) vardır. Ömər Suat Zapçıdan satın alınmıştır (№ 502). Haqqında bilgi verdiyimiz bu 12 nüsxədən yalnız 4-ünün köçürülmə tarixi məlumdur,digər 8-i isə tarixsizdir.Tarixi məlum nüsxələr 1734, 1758, 1769, 1786/87-ci illərə aiddir ki, bunlardan 2-si hələ müəllifin sağlığında köçürülmüşdür. Əlavə etmək yerinə düşər ki, Raqib Paşa Divanı əlyazmaları ən çox İstanbulda mühafizə olunmaqdadır. Həmin nüsxələrlə bağlı əldə etdiyimiz bilgiləri ayrıca təqdim etməyin daha müvafiq olacağını düşünürük.
Ədəbiyyat 1. Baykal Bekir Sıtkı. Rağib Paşa. İA, IX, İstanbul, 1964. 2. Bursalı M. T. Osmanlı müelliflleri,c. II,İstanbul,1333. 3. İstanbul Kitaplıkları Türkçe Yazma Divanlar Kataloğu, c. III,İstanbul,1959. 4. Karahan A. Rağib Paşa, İslam Ansiklopedisi, c. IX, İstanbul, 1964. 5. Kocatürk V.M.. Türk Edebiyatı Tarihi, Ankara, 1964. 6. Milli kütüphane yazmalar kataloğu (Türkçe divanlar), c. VI, Ankara, 2001. 7. Raqib, Koca Mehmed Paşa. Divan, Ankara Milli kitabxanası: A. 1632/3; F. B. 196; A. 1632/3; A. 7254/2; F. B. 294/2; F. B. 355 ; A. 438; A. 2703/2; A.3280/1; A. 5264/1; A. 6253 ; A. 8073. 8. Sami Ş. Kamusu-l- Alam, İstanbul,1308, III. 2247; 9. Süreyya M. Sicilli- Osmaniyye,İstanbul,1911, II. 358; 10. Ziya Paşa. Harabat, İstanbul, 1292.
Айгуль Зульфугарова-Мусаева Списки рукописей "Дивана" Коджи Рагиба Паши в Анкаре Резюме
Kоджа Мехмет Рагиб являлся личностью, поспособствовавшей в XVIII веке достижению высокого положения Османов, их научных возможностей и Filologiya məsələləri – №3, 2014
297 успехов в литературе. Рукописи прозаика, поэта, переводчика, творившего на трех языках Рагиба Паши глубоко запечатлелись в истории, а копии некото- рых из них, которые считаются автографами - это "Тахгиг и Товфиг", "Са- финатиль-Рагиб", "Маджмуа", " Муншаат" другие произведения, в особен- ности "Диван"а, хранятся в разных уголках мира, в большей мере рукописных сокровищницах Турции.
В национальной библиотеке Анкары были выявлены 12 копий "Дива- ни-Рагиб". В статье представлены короткие научно-палеографические опи- сания - объем, дата переписки, количество строк, разновидности почерка и бумаги, переплет, переписчики, количество стихов в их составе в соответс- твии с жанрами, начальный и конечный бейты этих рукописей.
Aygul Zulfugarova-Musayeva Ankara`s copies of manuscripts "Divan" of Goji Ragib Pasha Summary
Goja Mehmet Raghib was a person contributed in the XVIII century to achieve a high position Ottomans, their scientific advances and success in the literature. Manuscripts of novelist, poet and translator Ragib Pasha, who created in three languages, deeply etched in history. And copies of some of them which are considered autographs - is "Tahgig and Tovfig", "Safinatil-Raghib", "Majmua", "Munshaat" and other works, in particular the "Diwan", are stored in different parts of the world, are more in treasures of manuscripts in Turkey.
In the Ankara`s National Library were revealed 12 copies of "Divani- Raghib". In the article presents the short scientific- paleographical descriptions - volume, date of rewriting, the number of lines, varieties of handwriting and paper, binding, copyists, the number of verses in their composition taken into account the genres, starting and ending beyts these manuscripts.
Rəyçi: Tahirə Həsənzadə tarix üzrə elmlər doktoru
Filologiya məsələləri – №3, 2014
298 ŞÜKUFƏ VƏLİYEVA Gəncə Dövlət universiteti e-mail: shukufe_1987@.gmail.com Yüklə 4,19 Mb. Dostları ilə paylaş:
|