Азярбайъан республикасы

Qazma məhlulları
3.5.64. Qazma məhlulunun növü və xüsusiyyəti
kompleks texniki tədbirlər və texniki vasitələrin tətbiqi
sayəsində yüksək texniki-iqtisadi göstəricilərlə qəzasız qazma
şəraitini və məhsuldar horizontların keyfiyyətlə açılmasını
təmin etməlidir.
3.5.65. Qazneftsu doyumlu layları açdıqda qazma məhlu-
lunun sıxlığı uyğun şəraitli intervalda lay təzyiqinin maksimal
qradienti olan horizont üçün olan sıxlıqla təyin edilməlidir.
3.5.66. Uyğun şəraitli qazma intervallarında qazma məh-
lulunun sıxlığı quyuda qazma məhlulu sütununun yaratdığı
hidrostatik təzyiqin lay təzyiqindən aşağıda göstərilən qədər
artıq olması ilə hesablanır:
- 10-15% - dərinliyi 1200 m-ə qədər olan quyular üçün
(0-dan 1200 m-ə qədər intervallar üçün), lakin 15 kqq/sm
2
(1,5MPa) artıq olmamaqla;
- 5-10% - dərinliyi 2500 m-ə qədər olan quyular üçün
(1200 m-dən 2500 m-ə qədər intervallar üçün), lakin 25
kqq/sm
2
(2,5 MPa) artıq olmamaqla;
- 4-7% - dərinliyi 2500 m-dən artıq olan quyular üçün
(2500m-dən layihə dərinliyinə qədər intervallar üçün), lakin
35kqq/sm
2
(3,5 MPa) artıq olmamaqla.
3.5.67. Buraxıla bilən maksimal repressiya (hidrodinamik
itkiləri nəzərə almaqla) qazma məhlulunun udulmasını və
hidroyarılmaların mümkünlüyünü qazmanın uyğun şəraitli
intervalının bütün dərinliklərində istisna etməlidir.
3.5.68. Gillərdən, argillitlərdən, gilli şistlərdən, duzlardan
təşkil olunan, dayanıqlığın itirilməsinə və axıcılığa meylli olan
intervallarda qazma məhlulunun kimyəvi tərkibi, sıxlığı, filtrasi-
yası quyu divarlarının dayanıqlığının (möhkəmliyi) təmin
olunmasına əsasən təyin olunur. Bu zaman repressiya
233

---

qazmanın uyğun şəraitli bütün intervalı üçün qoyulan həddi
keçməməlidir.
3.5.69. Layihəçinin, sifarişçinin və podratçının birgə
qərarı ilə qazma prosesində qazma məhlulunun udulması
hallarında kollektorlar açılarkən quyudibi təzyiq lay təzyiqinə
yaxınlaşdıqda bu Qaydaların 3.5.66 bəndinin tələblərindən
kənara çıxmağa yol verilir. Belə şəraitdə quyunun
dərinləşdirilməsi qazneftsu təzahürlərinin qarşısını alan
kompleks tədbirləri olan xüsusi plan üzrə həyata keçirilməlidir.
3.5.70. Sirkulyasiyada (dövranda) olan qazma
məhlulunun (qazdan azad olmuş) sıxlığının layihədə
göstərilmiş miqdardan (qazneftsu təzahürlərinin ləğvi
hallarından başqa) 0,02 kqq/sm
2
-dən artıq kənara çıxmasına
icazə verilmir.
3.5.71. Qazma məhlulunun emalı quyunun layihəsinə və
işlənmiş reseptə əsasən aparılır. Bu zaman kimyəvi
reagentlərlə işlədikdə [240]-ın tələblərinə əməl olunmalı və
qoruyucu vasitələrdən istifadə edilməlidir (zəruri hallarda).
3.5.72. Quyuda olan qazma məhlulunun ağırlaşdırılmış
məhlulu ayrı-ayrı porsiyalarla vurmaqla sıxlığının artırılması
qadağandır (neftqazsu təzahürlərinin ləğv olunması halları
istisna olmaqla).
3.5.73. Karbohidrogen əsaslı qazma məhlullarını tətbiq
etdikdə (əhəng-bitumlu, invert-emulsiyalı və s.) iş yerlərinin
çirklənməsinə və hava mühitinin qazlaşmasına qarşı tədbirlər
görülməlidir. Qazlaşmaya nəzarət etmək üçün rotorun yanında
məhlul hazırlanan blokda (yerdə), vibroələyin yanında,
nasosxanada mütəmadi olaraq hava mühitinin analizi
aparılmalı, qazlaşma olduqda onun ləğvi üçün tədbirlər
görülməlidir. Karbohidrogen buxarlarının havada qatılığı 300
mq/m
3
–dən artıq olduqda iş dayandırılmalı, adamlar təhlükəli
zonadan çıxarılmalıdır.
234

---

3.5.74. Karbohidrogen əsaslı məhlulun buxarlarının öz-
özünə alışma temperaturu, quyu ağzında məhlulun gözlənilən
maksimal temperaturundan 50
0
C artıq olmalıdır.
3.5.75. Qazma məhlulunun qazılmış süxurlardan və
qazdan təmizlənməsi, quyunun layihəsində nəzərdə tutulmuş
kompleks vasitələrlə həyata keçirilməlidir.