Азярбайжан республикасы тящсил назирлийи азярбайжан дювлят игтисад университети
Yüklə 0,56 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Cədvəl 1
Həcmi çəkisi Məsamələrin həcm i% 0.3
81 0.5
68 0.7
55
Ağacın sıxlığı və məsaməliliy onun səthinin emal edilməsində böyük əhəmiyyət kəsb edir. Məsələn, pardaqlamaq üçün mütləq və nisbi sıxlığı yüksək olan ağac, mum çəkmək üçün isə nisbi sıxlığı az olan ağac daha yararlı sayılır. İstini, səsin, elektrikin, işığın və qazın ağaca təsiri. Quru ağacın istilik keçirmək əmsalı kiçikdir (sudan 25 dəfə aşağıdır.), deməli quru ağac istini yaxşı izolə edir. Ağacın nəmliyi artdıqca istilikkeçirmə qabiliyyəti xeyli güclənir.
12 Qızdırılan zaman ağac öz həcmini az genişləndirir. Tozağacı istilikdən həcm etibarı ilə dəmirə nisbətən 4 dəfə və misə nisbətən isə 7 dəfə az genişlənir. Ağacın ssə buraxma qabiliyyəti uzununa istiqamətdə 16 dəfə, eninə istiqamətdə isə 3-4 dəfə havanın səs buraxma qabiliyyətindən yuxarıdır. Quru ağac səsi nəinki buraxmaq, hətta gücləndirmək xassəsinə malikdir. Yaş vəçürük ağac səsi ağır keçirir və gücləndirmir; taxta-şalban materiallarının nəmliyini və keyfiyyətini müəyyən etdikdə ağacın bu xüsusiyyətindən istifadə edirlər. Ağacın elektrikkeçirmə qabiliyyəti onun nəmlik dərəcəsindən asılıdır. Quru ağcaqayın, göyrüş, fıstıq ağacları nisbətən yüksək ozollə materialı sayılır. Ağacın nazik qatlarından işıq şüaları keçə bilər, təkqat və üzlük faner vərəqələrinin gizli qüsurlarının müşahidə edilməsi üçün ağacın içində işıq keçirilir. Şalban və taxtadan rentgen şüaları da keçə bilər. Ağacın qaz keçirmək qabiliyyətindən onun rəngini dəyişmək, ammonyak və azot turşusu ilə ona antuseptik xassə vermək və ağac zuyanvericiləri ilə mübarizə etmək üçün istifadə olunur. Ağacın mexaniki xassələri – onun möhkəmliyindən, yəni xarici qüvvənin təsirinə qarşı müqavimətindən və bərkliyindən, yəni kənar cisimlərin onun daxilinə girməsinə göstərdiyi müqavimətdən ibarətdir. Mexaniki möhkəmlik etibarı ilə ağac çox müxtəlifdir. Ağacın möhkəmliyi bir sıra amilərdən, ocümlədən vəziyyətindən (quru, yaş,sağlam,çürük), həm çəkisindən (ağır, yüngül), ona təsir edən qüvvələrin istiqamətindən, üzərinə düşən yüklərin növündən və habelə tətbiq edilən qüvvələrin xarakterindən aslıdır. Xarii qüvvələrin təsiri nəticəsində ağac formasını itirir və sonra sınır. Sağlam, nöqsansız, ağır və quru ağacın möhkəmliyi həmişə yüksək olur.Ağacın möhkəmlik göstəriciləri ağırlıq statik olduqda kq/sm 2 ilə, dinamik olduqda isə kqm/sm 2 ilə ifadə olunur. Liflərin uzununa istiqamətdə dartılmad,sıxılmada, əyilmədə və kəsilmədə ağacın möhkəmliyi çox, doöramada və liflərin eninə tərəf dartılmada, burulmada və xüsusən sındırmada isə azdır.Nəmlik 15% olduqda ən çox yayılmış ağac növlərinin orta mexaniki möhkəmliyi cədvəld verilmişdir. |