Азярбайжан республикасы тящсил назирлийи азярбайжан дювлят игтисад университети

Mişarlanmış materiallar. 

En kəsiyiyn formasından, qalınlğından və eni ilə qlınlığı arasındakı nisbətdən 

aslı olaraq mişarlanmış materiallar aşağıdakı növlərə bölünür: 

Taxtaların qalınlığı 100mm-dən çox enin qalınlğına nisbətən isə 2 və daha az 

olur; 

Kiçik bruslar qalınlığı 100mm-ə kimi eninin qalınlığına nisbətən isə 2 və daha 

az olur; 

Brusların  qalınlığı  100mm-dən  çox  olur.  İnşaat  işlərində  aşağıda  göstərilən 

mişarlanmış materiallar işlədilir: 

Para 

şalban, 

gövdənin 

oxu 

üzrəşalbanın 

iki 

simmetrik 

parçaya 

mişarlanmasından alınır; 

Dördə  bir  şalbanın  bir-birinə  perpendikulyar  olan  2  diametr  üzrə  boyuna 

mişarlanmasından alınır; 

Qabırğa,  şalbanlardan  taxta  kəsildikdə  yan  tərəflərdən  alınan  tullantı 

materialdır. 

Kənarlarının  təmizliyindən  aslı  olaraq  taxtalar,  yan  kənarları  kəsilməmiş, 

kənarlarında şalbanların əyriliyi qalan yarı kəsilmiş; düzbucaq kəsikli, yəni tamam 

kəsilmiş olur. 

Mişarlanmış  materiallar  iynəyarpaqlı  –  şam  ağacı,  küknar,  qara  şam,  ağ  şam 

və sidr ağaclarından; enliyarpaqlı – ağcaqovaq, ağcaqayın, qızılağac, qovaq, fıstıq, 

cökə və s ağaclarından hazırlanır. 

İynəyarpaqlı ağaclardan  hazırlanan  mişarlanmış  materiallar keyfiyyətinə  görə 

5  növə  bölünür.  I  və  II  növ  və  kiçik  şalbanlar  ağac  konstruksiyaların  dartılan  və 

əyilən elementlərinə, xarrat məmulatı, pəncərə, qapı, ağac borular və s. hazırlamaq 

üçün  işlədilir.  III  və  IV  növ  materiallar  qara  döşəmə,  dam  qəfəsi,  arakəsmə  və  s. 

---

 

16

üçün;  V  növ  materiallar  isə  müvəqqəti  anbar  və  təsərrüfat  tikintiləri  üçün  istifadə 

olunur. 

Enliyarpaqlı ağaclardan  hazırlanan  mişarlanmış  materiallar keyfiyyətindən  və 

emal  təmizliyindən  aslı  olarq  4  növə  bölünür.  Belə  mişarlanməş  materiallar  təmiz 

döşəmə, plintus, qaltel və s. üçün istifadə olunur. 

Uzunluğu  6,5m-ə  qədər  olan  inşaat  tilləri  sənaye  və  mülki  binaların 

yükdaşıyan  konstruksiyaları,  uzunluğu  9,5m-ə  qədər  olan  tirlər  isə  körpü 

quruluşlarında işlədilir. 

Taxtaların qalınlğı 16, 19, 25, 30, 40, 50, 60, 70, 80, 100, 120, 150, 180, 200 

və 220mm olur. 

Qalınlığından aslı olaraq taxtalar iki qismə bölünür: nazik taxtalar – qqalınlığı 

35mm-ə kimi və qalın taxtalar – qalınlığı 35mm-dən artıq. 

Tirlərin en kəsiyini ölçüləri 110x110-dan 220x260mm kimi olur.  

Taxta  tirlərin  uzunluğu  1m-dən  başlayaraq  hər  0,25m-dən  bir  dəyişməklə 

yuxarıda deyildiyi kimi 6,5 və ya 9,5m-ə kimi olur. 

Oduncağın  keyfiyyətindən  və  təmiz  emal  edilməsindən  aslı  olaraq  tirlər  IV 

növə bölünür. 

Ümumiyyətlə  tirlərin  keyfiyyətinə  olan  tələblər  taxtalara  olan  tələblərin 

eynidir. Lakin. Tirlərdə qüsurlara daha çox yol verilir.