Азярбайжан Республикасы Тящсил Назирлийи

Xromoplastlar-  qırmızı  sarı  və  narıncı  rəngli  , iki 
membranlı quruluşa malik  mikroskopik  orqanellərdir. 
Bu tip orqanellərin rəngi onlarda  narıncı rəngli  kariotin 
və  sarı  rəngli  ksantofil  piqmentlərinin  olmasından 
asılıdır.  Xromoplastlar  formalaşarkən,  xloroplast 
tilokoidləri  dağılır  və  matriksdə  karotinoidlə  zəngin  
qlobulların toplanması müşahidə edilir. Xromoplastların 
quruluşları  əsasən    sapşəkilli  və  mənşəyindən  asılı 
olaraq  isə  müxtəlif  kristallik  quruluşda  ola  bilər.  Bu 
orqanellər    bitkinin  çiçəyində  ,  yetişmiş  meyvələrində, 
yeraltı  hissələrində  və  s.  əmələ  gələ  bilər.  Çiçəklərin 
ləçəklərində  bu  piqmentin  olması  onların  tozlayıcı 
həşaratların cəlb edilməsində  əhəmiyyətini artırır. Qeyd 
etdiyimiz  kimi  plastidlər  proplastidlərdən  əmələ  gələ 
bilər.  Xaricdən  ikiqat  membranla  əhatə  olunan 
proplastidlər 
plastidlərə 
çevriləndə 
 
onların 
ultrastrukturlarında, forma və ölçülərində dəyişkənliklər 
baş  verir.  Bölünmə  yolu  ilə  əmələ  gələn  plastidlərdə 
DNT  molekulunun  olması  prosesin  tənzimlənməsində 
əsas rol oynayır. 

---

 
171 
Leykoplastlar-mikroskopik,  kürə  şəkilli,  rəngsiz 
plastidlərdir.  Onlar  bitkinin  rəngsiz  hissələrində 
toplanır.  Belə  ki,  kökdə,  kök  yumrularında,  gövdənin 
şəkildəyişmiş  formalarında  kökümsov  gövdə  yumrusu 
və  soğanaqlarda,  ağacların  gövdəsində  leykoplastlara 
rast  gəlmək  olar.  Kartof  yumrularındakı  amiloplastlar 
leykoplastlara  tipik  misaldır.  Amiloplastlarda  mono  və 
disaxaridlərdən nişastanın ikinci sintezi gedir.   
Bitkilərin rüşeym hüceyrələrindəki  proplastidlərin 
forması,  ölçüsü,  rənginin  dəyişməsindən    digər 
plastidlər  formalaşır.  Əksər  bitkilərdə  plastidlər  ana 
xətti ilə nəslə ötürülür.