Азярбайжан Республикасы Тящсил Назирлийи
Yüklə 5,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
HÜCEYRƏ MƏRKƏZİ Hüceyrə mərkəzi 1875-ci ildə R. Hertviq tərəfindən dəniz kirpisinin rüşeyiminin bölünməsi öyrənilərkən kəşf edilmişdir. Hüceyrə mərkəzi çoxhüceyrəli heyvanların bütün hüceyrələrində, ibtidai orqanizmlərdə və bəzi bitki hüceyrələrində müşahidə olunur. O, işıq mikroskopunda yaxşı görünür. Hüceyrə mərkəzinin tərkibinə bir-birinə sentrodesmos adlanan protoplazmatik saplar vasitəsilə birləşmiş iki sentriol daxildir. Sentriollar ya bilavasitə sitoplazmada ya da sentrosom adlanan kürəşəkilli törəmənin mərkəzində yerləşir. Hüceyrə mərkəzinin bu şəkilli quruluşu əsasən bölünməyən hüceyrələr üçün xarakterikdir. Hüceyrə bölünməsi zamanı sentrosomun ətrafında əmələ gələn xüsusi şüalardan ibarət sahə-astrosfer onun quruluşunu 172 bir qədər mürəkkəbləşdirə bilər.Bu şüalar fibrilyar saplardan ibarət olub qidalı sahəni əmələ gətirir. Sentriolların incə quruluşunu işıq mikroskopu vasitəsilə öyrənmək mümkün deyil. Elektron mikroskopu ilə aparılan tədqiqatlarla müəyyən edilmişdir ki, interfaza zamanı hüceyrə mərkəzi iki boş silindir formalı cisimcikdən ibarətdir (diametrin 0,2 mkm-ə qədər, uzunluğu isə 0,5 mkm-ə qədər). Bu cisimciklər sentriollar adlanır. Onlar diplosom əmələ gətirirlər (şəkil 45). |