Azяrbaycan Respublikasы Tяhsil Nazirliyi Bakы Qыzlar Universiteti

 
 
93 
сында  танытмасында  явязедилмяз  хидмятляри  олмушдур.  Инсан  шяхсиййятинин  ка-
миллийи вя мцдриклийи будур. «Щейдяр дейяндя – халг, халг дейяндя – Щейдяр» 
мцдрик кяламы беля йаранмышдыр.  
4.  Азярбайъана  гайыдыш  мярщяляси.  Бу  мярщялядя  Щ.Ялийев  Азярбайъаны 
идаря едян мцдрик сийаси хадим, Азярбайъан дювлятинин мемары кими характе-
ризя едилир. Бу мярщялянин характерик хцсусиййятляри: 

 
Кечид дюврц вя чохукладлыг.  

 
Йени дювлят апаратынын йарадылмасы вя кющня идарялярин ляьви.  

 
Игтисадиййатда чятинликляр вя позуъу гцввялярин фяалиййяти, онлара гаршы 
мцбаризя. 

 
Бейнялхалг капиталын Азярбайжана ъялб едилмяси, нефт амилиндян дювлят-
чилик вя игтисади инкишаф цчцн истифадя едилмяси.  

 
Ермянистанын  Азярбайъана  торпаг  иддиалары,  «Гарабаг  проблеми»  вя 
Гарабаьла баьлы Ермянистанла мцщарибя. 

 
Дювлятин хариъи сийасятинин уьурла щяйата кечмяси. 

 
Дювлят ислащатлары вя с.  
Бу  зянэин,  мцряккяб  щадисялярдян  баш  чыхармаг  мящаряти  анъаг  Щейдяр 
Ялийев кими мцдрик бир сийаси хадимя мяхсус ола билярди. Бурадан да Щейдяр 
Ялийевин  Азярбайъан  дювлятчилийиндя  хидмяти  эюз  габаьындадыр.  Щейдяр  Яли-
йеви  тядгиг  едян  сийаси  тядгигатчылардан  бири  щаглы  олараг  йазыр:  «Улу  юндярин 
миллятя,  халга  мисилсиз  хидмяти  онун  йенилмяз  щцняри,  язми,  дяйаняти,  дюн-
мязлийи,  сарсылмаз  ирадяси,  мцбаризяси,  дювлят  гурулуъуьу  сийасяти  барядя  ня 
гядяр йазсалар да, аздыр» (4; 211).  
Бу  дейилян  дяйярли  сюзляр  улу  юндяр  Щейдяр  Ядийевин  шанына  сюйлянмиш, 
лакин дцнйа дурдугъа бу ящямиййятли кяламлар чох дейиляъякдир.  
Мцасир дюврдя Азярбайъан президенти Илщам Ялийевин дахили вя хариъи сийа-
сяти  улу  юндяр  Щейдяр  Ялийевин  нязяри  ирсинин  вя  сийаси  амалын  санки  мянтиги 
давамыдыр.  Азярбайъан  тарихиндя  бир  охшарлыьы  хатырласаг  йериня  дцшяр.  Аязяр-
байъан дювлятчилийиндя Атабяйляр дювляти шяряфли бир йер тутур. Бу дювлятин ба-
ниси вя мемары Шямсяддин Елдяниз олмуш, анъаг бу дювлятин чичяклянмяси Ъа-
щан Пящляванын дюврцня тясадцф едир. Биз яминик ки, цмуммилли лидеримиз Щей-
дяр  Ялийев  йухарыда  эюстярдийимиз  чятинликляри  юз  фитри  истедады,  зянэин  тяърц-
бяси, ирадяси вя дювлятчилик яняняси иля арадан галдырдыса, Илщам Ялийевин прези-
дентлик  дюврц  Азярбайъанын  чичяклянмя  дюврц  олаъагдыр.  Азярбайъанын  игти-
сади, техники вя мядяни инкишафы буну демяйя ясас верир.  
Мягалянин актуаллыьы. Орижинал, мащир, сон дяряъя эцълц дювлятчилик кейфий-
йятляриня малик Щейдяр Ялийевин ирси вя шяхсиййяти дцнйа тядгигатчыларынын диг-
гят  мяркязиндядир.  Онун  юйрядилмясинин  бюйцк  нязяри  вя  ямяли  ящямиййяти 
вардыр.  
Мягалянин  елми  йенилийи.  Щ.Ялийевин  фяалиййяти  мянтиги  ардыъыллыгла  Азяр-
байъанын  мцстягил  дювлятчилийиня  узагэюрянликля  щесабланмыш  вя  арашдырылмыш-
дыр. 
Мягалянин  практик  ящямиййти  вя  тятбиги.  «Азярбайъан  тарихи»  фяннинин 
тядрисиндя  вя  цмумиййятля,  цмуммилли  лидеримиз  Щейдяр  Ялийевин  нязяри  ирси 

Bakı Qızlar Universiteti 
  №1                                    Elmi əsərlər                                       2014 
 
 
94 
вя шяхсиййятинин юйрянилмясиндя истифадя олуна биляр.  
 
Ядябиййат 
1.
 
Азярбайъан Совет Енсиклопедийасы. ЫВ ъилд. Бакы, 1980. 
2.
 
Бунйадов З. Азярбайъан Атабяйляр дювляти. Бакы: Елм, 1984. 
3.
 
Гасымлы М. Щейдяр Ялийев вя истиглалиййятимизин 20 или. Бакы, 2012. 
4.
 
Нахчыванлы А. Шяхсиййятин гцдряти. Бакы, 2012. 
5.
 
ХХ яср Азярбайъан тарихи. Бакы, 2004.  
6.
 
Д.Карнеги.  Как  вырабатывать  уверенность  в  себе  и  влиять  на 
людей, выступая публично. М., 1990.  
 
М.Алиев 
Изучение феномена Гейдара Алиева при  
преподавании истории Азербайджана 
Резюме 
 
В статье рассматриваются некоторые аспекты и периоды общественно 
– политической деятельности Гейдара Алиева, имеющие важное значение 
в процессе преподавания истории Азербайджана.  
Здесь также  указываются и  освещаются периоды этой деятельности, в 
частности период возвращения и укрепления суверенитета Азербайджана. 
В  статье  также  говорится  о  деятельности  нынешнего  президента 
Республики  Азербайджана  Ильхама  Алиева  -  достойного  продолжателя 
дела Гейдара Алиева.  
В  статье  отмечается,  что  наследие  Гейдара  Алиева  имеет  большое 
значение и нуждается в дальнейшем изучении. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
M. Alиyev 
Study of the phenomenon of the Heydar Alиyev фoundatиon иn 
teachиng the hиstory of Azerbaиjan 
Summary 
 
Thиs artиcle dиscusses some aspects of the socиo-polиtиcal actиvиty of 
Heydar Alиyev of иmportance иn the teachиng of the hиstory of Azerbaиjan. 
Ыt also иdentиfиes and hиghlиghts durиng thиs actиvиty, иn partиcular the 
perиod of return and sovereиgnty of Azerbaиjan.   
The artиcle also refers to the actиvиtиes of Ыlham Alиyev - worthy 
successor case of Heydar Alиyev, the current Presиdent of the Republиc of 
Azerbaиjan. 
The artиcle notes that Heydar Alиyev's herиtage иs иmportant and needs 
to be further explored. 
 
Редаксийайа дахил олуб: 15.01.2014

Bakı Qızlar Universiteti 
  №1                                    Elmi əsərlər                                       2014 
 
 
95 
 
Ümumtəhsil məktəblərində riyaziyyat və informatikadan  
summativ qiymətləndirmə tapşırıqlarının hazırlanması barədə 
 
Nəbi Mahmudov, 
fizika-riyaziyyat üzrə fəlsəfə doktoru,  
Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi 
təhsilin keyfiyyətinin qiymətləndirilməsi  
sektorunun baş məsləhətçisi  
e-mail: 
[e-mail]
 
 
Rəyçilər: t.e.ü.d., prof. M.Ö.Yusifov 
   
p.e.ü.d., prof. S.S.Həmidov 
 
Açar  sözlər:  summativ  qiymətləndirmə,  qiymətləndirmə  səviyyələri  və 
vasitələri. 
 
Key words: summative assessment, levels and tasks assessment. 
 
Ключевые слова: уровень оценивание, уровни и задачи оценивание. 
 
2008/09-cu  dərs  ilindən  ölkəmizin  ümumtəhsil  məktəblərinin  birinci  sinif-
lərində  yeni  təhsil  proqramları  (kurikulumları)  əsasında  yazılmış  dərsliklərdən 
istifadə olunmasına və yeni sinifdaxili qiymətləndirmə sisteminin tətbiqinə baş-
lanıldı.  Hazırda  yeni  fənn  kurikulumları  tətbiq  olunan  siniflərdə  dərs  aparan 
müəllimlər  təhsilalanın  fəaliyyət  və  nailiyyət  səviyyəsinin  qiymətləndirilməsi 
üçün sinifdaxili qiymətləndirmənin biri digərini tamamlayan üç tərkib hissəsin-
dən – diaqnostik, formativ və summativ qiymətləndirmədən istifadə edirlər.  
Diaqnostik  qiymətləndirmə  dərsin  əvvəlində  təhsilalanın  bilik  və  bacarığı-
nın  ilkin,  formativ  qiymətləndirmə  dərsin  gedişində  fəaliyyətin  müntəzəm  iz-
lənilməsi və biliyin bacarığa çevrilmə səviyyəsini qiymətləndirdiyi halda, sum-
mativ  qiymətləndirmə  onun  reallaşdırılmış  məzmun  standartları  üzrə  nailiyyət 
səviyyəsini qiymətləndirir. 
Daha  dəqiq  desək,  summativ  qiymətləndirmə  periodik  olaraq  müəyyən 
vaxtlarda  tətbiq  olunan  təhsil  proqramı  üzrə  müvafiq  bəhsin,  bölmənin,  tədris 
vahidinin,  yarımilin,  dərs  ilinin  və  ya  müəyyən  prosesin,  fəaliyyətin  sonunda 
(artıq  həyata  keçirilmişlərin  dəyişdirilməsi  və  ya  düzəldilməsi  demək  olar  ki, 
çətin olduğu zaman) təhsilalanın reallaşdırılan məzmun standartları (gözlənilən 
təlim  nəticələri)  ilə  bağlı  əldə  etdiyi  (real)  nailiyyət  səviyyəsinin  müvafiq  qiy-
mətləndirmə  standartları  üzrə  (hazırlanmış  qiymətləndirmə  vasitələrindən 
istifadə  olunmaqla)  təyin  edilməsi  –  ölçülməsi  üçün  fənn  müəllimi,  məktəb 
rəhbərliyi və ya komissiya tərəfindən aparılır.  
Summativ  qiymətləndirmənin  üç  növündən  –  kiçik  summativ  qiymətləndir-

Bakı Qızlar Universiteti 
  №1                                    Elmi əsərlər                                       2014 
 
 
96 
mə, böyük summativ qiymətləndirmə və yekun qiymətləndirmədən istifadə olu-
nur: 

 
kiçik  summativ  qiymətləndirmə  müəyyən  prosesin  sonunda  (altı  həf-
tədən gec olmayaraq [2, s. 8; 5, s. 2]) şagirdlərin reallaşdırılmış məzmun stan-
dartları  üzrə  gözlənilən  təlim  nəticələrinə  nailolma  səviyyəsini  təyin  etmək 
üçün sinif səviyyəsində müəllim tərəfindən hazırlanmış (və ya hazır) qiymətlən-
dirmə  vasitələri  əsasında  müəllim  tərəfindən  keçirilir.  Bu  zaman  müvafiq  qiy-
mətləndirmə standartlarını ölçmək üçün tərtib edilmiş qiymətləndirmə vasitələri 
etibarlılıq  və  paralel  siniflərin  nəticələrini  müqayisə  etməyə  imkan  verməsi 
baxımından (eyni səviyyədə, eyni variantda) fənn metodbirləşmələri tərəfindən 
də hazırlana bilər. Müəllim kiçik summativ qiymətləndirmələr – təhsilalanların 
nəticələrin qiymətləndirilməsi zamanı əldə edilən informasiya əsasında onların 
tədris vahidi (bəhs və ya bölmə, reallaşdırılan məzmun standartları) üzrə nailiy-
yətinin real səviyyəsini müəyyən edir və onu gözlənilən təlim nəticələri ilə tu-
tuşdurur, inkişafını təmin etmək üçün fərdi planlar hazırlayıb həyata keçirir.  

 
böyük summativ qiymətləndirmə dərs ilinin I və II yarımillərinin sonun-
cu tədris həftələrində (əsasən dekabr və may aylarının sonlarına yaxın) müəlli-
min iştirakı ilə məktəb səviyyəsində rəhbərlik və ya müvafiq komissiya tərəfin-
dən aparılır. Qiymətləndirmə vasitələri məktəb rəhbərliyi tərəfindən yaradılmış 
xüsusi  komissiya  tərəfindən  hazırlanır.  Bu  vasitələr  müvafiq  yarımil  ərzində 
reallaşdırılmış məzmun standartlarının qiymətləndirilməsini həyata keçirən açıq 
və qapalı tipli tapşırıqlardan ibarət olur. Qiymətləndirmənin nəticələri (pedaqoji 
şurada)  müzakirə  olunur,  şagirdlərə,  onların  valideynlərinə  və  məktəb  rəhbər-
liyinə zəruri məlumat verilir. 

 
yekun qiymətləndirmə  (buraxılış imtahanları)  təhsil səviyyələrinin so-
nunda ana dili və riyaziyyat fənləri əsas götürülməklə, şagirdlərin müəyyən fən-
lər  üzrə  müvafiq  təlim  nəticələrinin  qiymətləndirilməsini  ölçə  biləcək  eyni  sə-
viyyəli  qiymətləndirmə  vasitələri  əsasında  (bir  və  ya  bir  neçə  variantda)  mər-
kəzləşdirilmiş  qaydada  müvafiq  icra  hakimiyyəti  tərəfindən  aparılır  və  onun 
nəticələrinə  əsasən  təhsilalanlar  təhsilini  növbəti  səviyyə  və  ya  pillədə  davam 
etdirmək üçün müvafiq təhsil sənədi (ümumi orta təhsil haqqında şəhadətnamə, 
tam orta təhsil haqqında attestat) alırlar.  
Məktəbdə  tədrisin  keyfiyyətinə  nəzarəti  təmin  etmək,  aralıq  siniflərində 
müxtəlif fənn kurikulumlarıı üzrə təhsilalanların bacarıq və nailiyyət səviyyəsi-
ni  müəyyən  etmək  üçün  rəhbərlik  tərəfindən  yekun  summativ  qiymətlən-
dirmələr aparıla bilər.  
Eyni zamanda təhsili idarəetmə orqanları fənlərin tədrisi vəziyyətini, müəy-
yən  bölmələrin  mənimsənilmə  səviyyəsini  öyrənmək,  məktəblərin  fəaliyyətini 
qiymətləndirmək  məqsədi  ilə  monitorinqlər  (kiçik,  böyük  və  ya  yekun  sum-
mativ  qiymətləndirmələr)  keçirə  bilər.  Bu  monitorinqlərin  nəticələri  əsasında 
məktəblərin  problemləri  müəyyən  olunur,  qabaqcıl  təcrübə  öyrənilir,  onların 
aradan qaldırılması və tətbiq olunması üçün məktəb rəhbərliyinə, pedaqoji kol-
lektiv və fənn müəllimlərinə spesifik tövsiyələr, göstərişlər verilir.  

Bakı Qızlar Universiteti 
  №1                                    Elmi əsərlər                                       2014 
 
 
97 
Müəyyən vaxtdan sonra yenidən monitorinqlər aparılır, əvvəlki və yeni nə-
ticələr müqayisəli şəkildə təhlil edilir – dəyərləndirilir və fəaliyyətin tənzimlən-
məsi üçün müvafiq əməli işlər həyata keçirilir.  
―Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası‖nda 
deyilir:  ―Müəllim  amili  təhsila-
lanın  öyrənməsi  və  inkişafı,  nai-
liyyətlərinin  monitorinqi  prose-
sində  həlledici  rol  oynayır.  Təh-
silalanın  savadlı  və  səriştəli  şəxs 
kimi  formalaşmasına  müəllimin 
təsiri  müəllimin  akademik  baca-
rıqlarından,  tədris  təcrübəsindən 
və peşəkarlıq səviyyəsindən xeyli 
asılıdır.  Müəllimin  bu  keyfiyyət-
ləri  ilə  təhsilalanların  nailiyyət-
ləri  arasında  sıx  korrelyasiya 
mövcuddur‖. [4, s. 4-5]  
Dövlət  Strategiyasında  qarşı-
ya  qoyulan  bu  tələblər  müəllim-
lərin  (həmçinin  məktəb  rəhbərli-
yinin və təhsili idarəedənlərin) məsuliyyətini artırır, onları təhsilin keyfiyyətinin 
yüksəldilməsi  baxımından  öz  fəaliyyətlərini  yenidən  nəzərdən  keçirməyə  və 
daha effektiv şəkildə, aşağıdakı dövri proses (tsikl) üzrə qurmalarına sövq edir: 
 
təhsilalan

təhsil prosesi

qiymətləndirmə

real vəziyyət

təkliflər 
 
Ölkə səviyyəsində şagirdlərin nailiyyət səviyyəsinin eyni standartlar əsasın-
da qiymətləndirilməsi  müəllimlərin, məktəb və təhsili  idarəetmə  orqanları  rəh-
bərlərinin  kiçik  və  böyük  summativ  qiymətləndirmə  vasitələrinin  hazırlanma-
sına, onların aparılmasına, qiymətləndirilməsinə, həmçinin nəticələrinin müza-
kirəsinə ciddi münasibət bəsləmələrini mühüm tələb kimi irəli sürür.  
Kiçik  və  ya  böyük  summativ  qiymətləndirmə  vasitələri  reallaşdırılmş  hər 
bir  məzmun  standartının  qiymətləndirilməsi  üçün  müvafiq  qiymətləndirmə 
sxeminə (alt standartlarına) əsasən 4 səviyyədə tərtib edilir. [2, s. 7; 5, s. 2] 
Bu  baxımdan  fənn  müəllimlərinin  və  məktəb  rəhbərlərinin  kiçik  (böyük) 
summativ  qiymətləndirmə  tapşırıqlarını  aşağıda  təklif  edilən  sxemə  uyğun 
hazırlamalarını zəruri hesab edirik:  
 

Bakı Qızlar Universiteti 
  №1                                    Elmi əsərlər                                       2014 
 
 
98 
 
 
Yuxarıda  təklif  olunan  sxemdə  göstərilənləri,  qiymətləndirmə  vasitələrinin 
hazırlanması ilə bağlı fəaliyyətin qurulması alqoritmini nəzərə alaraq, müəllimə 
kömək  məqsədilə  müxtəlif  siniflərdə  şagirdin  riyaziyyat  və  informatika  fən-
lərindən müəyyən məzmun standartı üzrə əldə etdiyi nailiyyət səviyyəsinin mü-
vafiq qiymətləndirmə standartının alt standartları (I-IV səviyyələri) əsasında öl-
çülməsini  həyata  keçirmək  üçün  qiymətləndirmə  vasitələrinin  hazırlanmasına 
aid nümunələr veririk: 
  
1. 4-cü sinif riyaziyyat fənni üzrə: 
 
Məzmun alt standartı:  2.1.1  – şagird riyazi  ifadələrin qiymətinin  hesablan-
masında əməllər sırasından istifadə edir. [1, s. 81]  
Qiymətləndirmə alt standartları: 2.1.1.Q.1-2.1.1.Q.3 – şagird riyazi ifadələ-
rin  qiymətinin  hesablanmasında  əməllər  sırasını  düzgün  müəyyən  edir.  [1,  s. 
371] 
 Qiymətləndirmə  sxeminə  aid  olan  alt  standartların  sayı  4-dən  az  olduğu 
halda,  müəllim  onun  verilən  səviyyələrini  nəzərə  alaraq,  digər  verilməyən 
səviyyələrini təyin edir. Məsələn, 2.1.1 – məzmun standartının qiymətləndirmə 
sxeminə  aid  olan  3  alt  standart  verilib.  Bu  sxemi  tamamlamaq  üçün  onun 
verilməyən 4-cü səviyyəsini (2.1.1.Q.4*-ü özümüz) təyin edirik.  
Aşağıda  təhsilalanın  2.1.1  –  məzmun  standartı  üzrə  nailiyyət  səviyyəsinin 
müvafiq qiymətləndirmə sxemi (səviyyələri) üzrə qiymətləndirilməsi üçün I-IV 
səviyyələrdə hazırlanmış qiymətləndirmə tapşırıqları verilir: 
 
Səviy-
yələr 
Məzmun standartının qiy-
mətləndirilmə səviyyələri  
Qiymətləndirmə tapşırığı 
Mötərizəsiz 
Mötərizəli 
 
I 
2.1.1.Q.1  –  toplama  və  çıx-
ma  əməllərinin  iştirak  etdiyi 
ədədi ifadədə əməllər sırasını 
müəyyən edir. 
a) 16 

 22 

 14 
b) 16 – 22 

 14 
a) (16 

 22) 

 14 
b) 7 – (6 – 3) 

Bakı Qızlar Universiteti 
  №1                                    Elmi əsərlər                                       2014 
 
 
99 
 
II 
2.1.1.Q.2  –  vurma  və  bölmə 
əməllərinin  iştirak  etdiyi 
ədədi ifadədə əməllər sırasını 
müəyyən edir. 
a) 14 

 3 : 7 
b) 14 : 7 

 3 
a) (14 

 3) : 7 
b) 42 : (3 

 7) 
 
 
III 
2.1.1.Q.3  –  bir  neçə  əməlin 
iştirak etdiyi ədədi ifadələrdə 
əməllər  sırasını  müəyyən 
edir. 
a1) 
31

15–
13

2  
b1) 
31–
20

2

18  
a2) 31

3–27:3 
b2)  31

27:3–
12 
a3)  13

3

21:7–
12 
b3) 
36:2–
4

3

16 
a1) 31

(24–19)

2 
b1) 11

(21–15):3 
a2) 15

(21–9

2):3 
b2) 
28

(13–
15:3)

2 
a3) 
(17

5)

2

(12–
3):3 
b3) 
(78–10):4–
(3

5)

2 
 
IV 
 
2.1.1.Q.4*  –  bir  neçə  əməlin 
iştirak etdiyi mürəkkəb ədədi 
ifadələrdə  əməllər  sırasını 
müəyyən  edir  və  nümunələr 
əsasında şərh verir. 
a) 
13

4

52:2–64

(5

13)

2

(45–
24):3 
 
b) 36:2–5

3

55–(76–60):4–(5

6)

2 
 
2. 5-ci sinif informatika fənni üzrə: 
 
Məzmun  alt  standartı:  1.1.3  –  şagird  informasiyanın  həcminin  ölçülməsini 
nümunələrlə izah edir. [3, s. 144] 
Qiymətləndirmə  alt  standartları:  1.1.3.Q.1-1.1.3.Q.4  –  şagird  informasiya-
nın həcminin ölçülməsini nümunələrlə izah etməyi bacarır. 
 
Aşağıda  təhsilalanın  1.1.3  –  məzmun  standartının  I-IV  səviyyələr  üzrə 
qiymətləndirilməsi üçün qiymətləndirmə tapşırıqları verilir: 
 
Səviy-
yələr 
Məzmun 
standartının 
qiymətləndirilmə 
səviyyələri 
Qiymətləndirmə 
tapşırığı 
Düzgün cavab və distraktorlar 
 
I 
1.1.3.Q.1  –  infor-
masiyanın 
ölçü 
vahidlərini  sadala-
yır. 
 
İnformasiya  öl-
çü  vahidlərinə 
aiddir: 
A) bit, bayt, kilobayt 
B) bit, bayt, kiloqram 
C) qram, kiloqram, ton 
D) 0, 1, 2 
 
 
II 
1.1.3.Q.2 
– 
həcminə  görə  in-
formasiyaları fərq-
ləndirir. 
 
 
―A n a‖ və ―Və-
tən‖ mətn infor-
masiyalarını 
həcmlərinə  görə 
müqayisə edin. 
A)  ―A  n  a‖  və  ―Vətən‖in 
həcmləri eynidir. 
B) ―Vətən‖in həcmi böyükdür. 
C) ―Ana‖nın həcmi kiçikdir. 
D) ―Ana‖nın həcmi böyükdür. 

Bakı Qızlar Universiteti 
  №1                                    Elmi əsərlər                                       2014 
 
 
100 
 
III 
1.1.3.Q.3  –  ölçü 
vahidini  seçməklə 
verilmiş  mətn  in-
formasiyanın  həc-
mini  müəyyənləş-
dirir. 
 
―Heydər  Əliyev 
–  90‖    mətn  in-
formasiyasının 
həcmini tapın. 
A) 17 bayt 
B) 15 bayt 
C) 14 bayt 
D) 17 bit 
 
IV 
 
1.1.3.Q.4  –  bir  öl-
çü vahidi ilə veril-
miş  informasiya-
nın  həcmini  digər 
ölçü vahidi ilə ifa-
də edir. 
 
Mətn informasi-
yanın  həcmi  1 
Kbayt  27  bayt-
dır.  Onu  bitlə 
ifadə edin. 
A) 1048792 bit 
B) 1048756 bit 
C) 1051 bit 
D) 1051 bayt 
 
3. 6-ci sinif riyaziyyat fənni üzrə: 
 
Məzmun  alt  standartı:  4.2.1  –  şagird  ölçmələr  aparmaqla  bəzi  fiqurların 
sahələrini və həcmlərini hesablayır. [3, s. 103]
 
Qiymətləndirmə alt standartları: 4.2.1.Q.1-4.2.1.Q.4.  
Biz 4.2.1 – məzmun standartının birinci hissəsinə aid ―bəzi fiqurların sahə-
lərini hesablayır‖ aspekti üzrə qiymətləndirmə alt standartlarını aşağıdakı şəkil-
də  təyin  edib  onların  hər  birinin  qiymətləndirilməsi  üçün  müvafiq  qiymət-
ləndirmə tapşırıqlarını tərtib edək:  
 
Səviy-
yələr 
Məzmun standartının 
qiymətləndirilmə 
səviyyələri 
Qiymətləndirmə 
tapşırığı 
Düzgün cavab və 
distraktorlar 
 
I 
4.2.1.Q.1 – sahə vahid-
lərini tanıyır. 
Sahə 
vahidlərinə 
aiddir: 
A) sm
2
, dm
2
, m
2
, ar 
B) mm
2
, sm
2
, dm
2
, m 
C) dm
2
, ha, m, km  
D) m, kq, ton, litr 
 
II 
4.2.1.Q.2 – sahə vahid-
lərini müqayisə edir. 
Birinci  dairənin  sa-
həsi 20
π  sm
2
, ikinci 
dairənin  sahəsi  2
π  
dm
2
-dir. 
Hansı 
dairənin  sahəsi  bö-
yükdür? 
A) ikinci 
B) birinci 
C) eynidir 
D) müxtəlifdir 
 
III 
4.2.1.Q.3  –  dairənin 
sahəsini hesablayır. 
Diametri 28 sm olan 
dairənin 
sahəsini 
hesablayın. 
A) 196
π sm
2
 
B) 784
π sm
2
 
C) 392
π sm
2
 
D) 28
π sm
2
 
 
IV 
 
4.2.1.Q.4  –  dairə  sek-
torunun sahəsini hesab-
layır və şərh edir. 
Radiusu  16  sm  olan 
dairə  20  sektora  ay-
rılmışdır.  Dairə  sek-
torunun 
sahəsini 
tapın. 
A) 3,2
π sm
2
 
B) 32
π sm
2
 
C) 64
π sm
2
 
D) 18
π sm
2
 

Bakı Qızlar Universiteti 
  №1                                    Elmi əsərlər                                       2014