B. T. Musayev, K. R. Aliyeva, B. Narimanov O‘zbekiston respublikasining konstitutsiyaviy huquqi darslik toshkent – 2019

§ 5. Konstitutsiyaviy huquq manbalari.
Konstitutsiyaviy huquq normalarini o’zida mujassam etuvchi normativ huquqiy aktlar konstitutsiyaviy huquqning asosiy manbalarini tashkil etadi.
Konstitutsiyaviy huquq manbalari orasida Konstitutsiya alohida o‘rin egallaydi. Chunki Konstitutsiya faqat konstitutsiyaviy huquq manbasigina emas, balki boshqa huquqlar uchun ham manbadir. Konstitutsiyaning huquq manbalari orasida alohida mavqeini uning davlatning asosiy qonuni ekanligi ham belgilaydi.
Konstitutsiya eng muhim norma va prinsiplarni o‘rnatadi va keyinchalik ulardan boshqa huquqiy tartibga solishni shakllari o‘sib chiqadi (turli sohadagi qonunlar, farmonlar). O’zbekiston Respublikasi konstitutsiyaviy huquqning manbalariga quyidagilar kiradi:




§ 6. Davlat suvereniteti
Suverenitet har qanday mustaqil davlatning ajralmas va umumiy belgisi bo’lib, uning to’la huquqliligini hamda ichki va tashqi ishlarda boshqa davlatga qaram emasligini anglatadi. Suverenitet fransuzcha so‘zdan kelib chiqib, “oliy hokimiyat” degan ma'noni beradi.
O‘zbekiston Respublikasining amaldagi Konstitutsiyasining birinchi bo‘limi “Asosiy prinsiplar” deb atalib, unda davlatning asoslari va konstitutsiyaviy tuzumning prinsiplari mustakamlangan. Mazkur bo‘limning 4 ta bobini har biri alohida Konstitutsiyaviy tuzum asoslarini, ularning prinsiplarini mustahkamlagan. Shuning uchun “Davlat suvereniteti”, “Xalq hokimiyatchiligi”, “Konstitutsiya va qonunning ustunligi” va “Tashqi siyosat” Konstitutsiyaning prinsiplari emas, Konstitsiyaviy prinsiplar yoki boshqacha aytganda, davlating asoslari hisobalanib, ularning har biri ma'lum prinpsiplar asosida tashkil qilinadi. Bu prinsiplar esa shu boblarning tegishli moddalarida mustahkamlangan.
Konstitutsiyaning birinchi bo‘limi 1-bobi “Davlat suvereniteti” deb atalgan. Davlat suvereniteti davlatning asosi (tayanchi) hisoblanuvchi davlat-huquqiy institutdir. Suverenitet so‘zi davlat huquqiy masalalarda xalqqa, millatga va davlatga nisbatan ishlatiladi. Davlat va mamlakat so‘zlari ko‘pincha aynan bir ma'noda ishlatilgani uchun davlat suverenitetini mamlakat suvereniteti deb ham tushunish mumkin. Bu yerda aynan mamlakat suvereniteti haqidagi gap ketib, u davlat
O‘zbekiston Respublikasi davlat suverenitetining amaliy ifodasi uning asosiy qonunining moddalarida aks etgan.

Davlat suverenitetining eng muhim belgisi davlat hokimiyatining mamlakatning Konstitutsiyasi va qonunlaridan boshqa hech narsa bilan cheklanmasligidir. Davlat suvereniteti o‘rnatilgan mamlakat hududida boshqa hech qanday hokimiyat tuzilmalari bo‘lmasligi kerak. Davlat suvereniteti amal qiladigan mustaqil davlatda qonuniy davlat organlarining hyech qanday vakolatlariga boshqa hyech qanday siyosiy va boshqa kuchlar tajovuz qilmasligi kerak.

Davlat suvereniteti, mamlakatning kelajagini belgilashda katta ahamiyatga ega. Mamlakat har jihatdan to‘la mustaqil bo‘lsagina, uni suverenitetga ega davlat hisoblash mumkin. Mustaqillik natijasida davlatning suverenitetga xos jihatlari namoyon bo‘ladi.