Babayeva d. R

Tarbiyachi. 
Stol yuzasidan (ustidan) pastga qaranglar-chi, oyoq- 
laringiz ko‘rinadimi?
Bolalar. 
Yo‘q.
Tarbiyachi. 
Stolning yuzasi taxtadan qilingan, shuning uchun un- 
dan qaraganimizda oyoqlarimiz ko‘rinmaydi, deb tushuntiradi.
Shundan keyin tarbiyachi yana bolalaming diqqatini shishali 
buyumlarga yo‘naltiradi va uni siqib ko‘rishni aytadi. Bolalardan: 
shisha buyum qattiqmi, yumshoqmi? deb so‘raydi. Bolalar, qattiq, 
deb javob berishadi.
Buyumning qattiq ekanligini bilish uchun nima qilish kerak? 
deydi tarbiyachi. Uni siqib ko‘rish kerak, deb bolalar harakat bilan 
ko‘rsatishadi. Tarbiyachi bolalaming javoblarini tasdiqlab: «To‘g‘ri, 
uni siqib ko‘rish kerab> deb harakatning nomini (siqib ko‘rish kerak) 
takrorlatadi».
Mashg‘ulotning uchinchi qismi tevarak-atrofdagi narsalardfe n yan­
gi sifatlami ajratishni mashq qilishga bag‘ishlanadi. Tarbiyachi bo­
lalarga tevarak-atrofga qarab tiniq buyumlami (narsalami) to')ishni, 
topgach, uning nomini aytishni va quyidagi savolga javob berishni 
aytadi. «Buyum tiniq ekanligini qanday bilib olding? Xuddi shu tariqa 
tiniq bo‘lmagan buyumni topishni aytib, uni qanday topganligini qan­
day bilib olganligini so‘raydi.
Xulosa:
Muloqot ikki shaklda - erkin va maxsus tayyorlangan mashg‘ulotlarda 
amalga oshiriladi. Kundalik hayot va taassurotlar asosida uyushtiriladi- 
gan muloqot erkin muloqot bo‘lib, yo‘l-yo‘lakay o‘tkazilsa-da, bola 
nutqining ifodali bo‘lishiga yordam beradi, ularda jumlalami grammatik 
jihatdan to‘g‘ri tuzish malakalarining paydo bo‘lishiga, so‘z zaxirasi- 
ning boyishiga olib keladi. Shu bilan nutqmalakasining o‘zlashtirilishiga 
zamin bo‘ladi. Bolalar ko‘proq guruh bilan qilingan sayrlarda tevarak- 
atrofni kuzatib, tarbiyachi va do‘stlari bilan so‘zlashadi, uyda esa oila 
a’zolari bilan muloqot natijasida nutqi shakllana boradi.